با نگاه به پروتکل الحاقی توافق مسکو میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه مشاهده می کنیم که تیم ترکیه به هیچ کدام از خواسته های خود که پیش از سفر به مسکو مطرح کرده بودند دست پیدا نکرده اند. پروتکل سه ماده ای توافق مسکو بدین ترتیب است:
- در خطوط اصلی مناطق عاری از درگیری در ادلب از ساعت 00:01 6 مارس 2020 تمام فعالیت های نظامی متوقف خواهد شد.
- شش کیلومتر در شمال و شش کیلومتر در جنوب جاده بین المللی M4 یک کریدور امن تاسیس خواهد شد. در خصوص اصول اساسی و نحوه عملکرد این کریدور امن وزارت دفاع روسیه و ترکیه تا هفت روز آینده تصمیم گیری خواهند کرد.
- گشت زنی های مشترک روسیه و ترکیه از تاریخ 15 مارس 2020 در جاده M4 از ترومبا (در 2 کیلومتری غرب شهرک سراقب) تا عین الهاوار برگزار خواهد شد.
در متن پروتکل که به زبان های روسی – ترکی – انگلیسی نگارش شده است در هیچ کدام لفظ "آتش بس" استفاده نشده و از اصطلاح "توقف فعالیت های نظامی" که چارچوب و مرزبندی های مشخصی ندارد، استفاده شده است. این موضوع در اظهارات ولادمیر پوتین در مصاحبه مطبوعاتی مشترکش با اردوغان نیز مشهود بود. پوتین در سخنان خود تأکید کرد "مبارزات با گروه های تروریستی بین المللی در ادلب کاهش پیدا نخواهد کرد". در واقع ماده ای که از آن به عنوان دستاورد ترکیه و آتش بس در ادلب نیز یاد می شود به معنی دقیق کلمه آتش بس نیست. چیزی که به عنوان آتش بس در رسانه ها مطرح شده است، توقف فعالیت های نظامی است که هر لحظه می تواند بار دیگر شروع شود.
یکی از مهمترین بخش هایی که در ادلب تنش ها نیز در آنجا متمرکز شده بود موقعیت جاده های استراتژیک M4 و M5 بود. جاده هایی که پیش از آغاز پیشروی های ارتش سوریه از جنوب ادلب به طور کامل در اختیار مخالفان تحت الحمایه ترکیه بود در این توافق تا حد زیادی به کنترل نیروهای دولت مرکزی درآمده است و مهم تر آن که ترکیه با امضای این پروتکل مناطقی را که ارتش سوریه به کنترل خود درآورده بود در مقابل چشم جهانیان به رسمیت شناخت. در واقع روسیه موفق شد تا ترکیه را به محدوده ای که در نظر داشت عقب براند و در کنار آن نیز ترکیه نه تنها نیروهای ارتش سوریه را نتوانست وادار به عقب نشینی کند بلکه مناطقی را که طی روزهای گذشته درگیری های شدید بر سر آن وجود داشت رسماً به دولت مرکزی واگذار کرد.
با نگاه به ماده دوم پروتکل متوجه خواهیم شد که تنها از جاده استراتژیک M4 سخن گفته شده است. این درحالیست که بحران ادلب علاوه بر جاده M4 جاده بین المللی M5 را نیز در برمی گرفت که این جاده پس از آن که تماماً به کنترل نیروهای ارتش سوریه درآمده طرف های روسی حتی حاضر به مذاکره پیرامون آن با طرف های ترک نیز نشدند. در ماده سوم نیز از گشت زنی های نظامی مشترک روسیه – ترکیه در جاده M4 سخن گفته شده است. این ماده نیز بدین معنی است که مخالفان تحت الحمایه ارتش ترکیه در ادلب تماماً از این جاده خارج خواهند شد و فرمولی مانند فرمول شرق فرات برای جاده M4 در نظر گرفته شده است که نیروهای روسیه را بدین ترتیب وارد یک منطقه دیگر از سوریه می کند که پیش از این در اختیار طرف مقابل جنگ داخلی سوریه بود.
در کنار تمامی این ها در مذاکرات صورت گرفته در خصوص پایگاه های نظامی ارتش ترکیه در ادلب نیز موضوعی مطرح نشده است که گمانه زنی ها در خصوص وجود یک ماده پنهان در این پروتکل در خصوص احتمال خروج نیروهای نظامی ارتش ترکیه را از پایگاه های 12 گانه خود در ادلب مطرح می کند.
در واقع، روسیه با توافق مسکو توانست رقابت با ناتو را نیز به نفع خود تمام کند. ناتو که با آغاز تنش ها در روابط روسیه – ترکیه فرصت طلایی برای کشاندن آنکارا به سمت خود را پیدا کرده بود با نشست مسکو یک بار دیگر رقابت را به حریف روسی خود واگذار کرد.
خبرگزاری کردپرس/ سرویس ترکیه
نظر شما