متاسفانه کشور ما نتوانست از تبدیل کرونا به بحران جلوگیری کند حداقل همه با هم با عزمی جزم اجازه ندهیم این بحران به فاجعه تبدیل شود فاجعه یعنی فلج شدن سیستم درمان یعنی انتخاب پزشکان از بین بیماران برای زنده ماندن به دلیل کمبود امکانات

ما امروز در این پاندمی تقریبا به یک زبان مشترک جهانی رسیده ایم که ترجمان دردها و دغدغه های مشترک مردمان ۵ قاره است و این پیام را می دهد که بیایید جهانی بیندیشیم و انسانی و اخلاق مند و مسئولانه رفتار کنیم چون مصالح و حفظ جان و سلامتی ما به هم گره خورده

این ویروس قدرتمند و افسار گسیخته عوامل اجتماعی و دموگرافیک بیماری زا را دور زده و همه اقشار و طبقات اجتماع را تقریبا یکسان نگران و گرفتار کرده کشورهای ابر قدرت را به مبارزه طلبیده و مراکز علمی و تحقیقاتی را به چالش کشیده تاثیرات جهانی آن بر سیاست و اقتصاد همانند بعد سلامت گسترده و جامع و جهان شمول است نه تنها جان و مال انسان ها بلکه روابط اجتماعی شعائر مذهبی اداب و رسوم همه و همه آماج بی رحمانه خود قرار داده است. الان دیگه جنگ های منطقه ای رقابت های اقتصادی سیستم های قضایی مراودات سیاسی و بین المللی را تحت الشعاع قرار داده و انگار می خواهد درسی بزرگ به ساکنان این کره خاکی بدهد که اینقدر نسبت به مهد زمین نامهربان و بی ملاحظه نباشند و احتمالا تاثیرات عمیق و گسترده این پاندمی باعث یک نقطه عطف تاریخی برای بشریت شود. اپیدمی ها ماهیتا با عدم قطعیت، بی نظمی اجتماعی و سازمانی و جو عمومی ترس و دلهره همراه هستند. نکته ای که ما متخصصان بهداشت و پژوهشگران اجتماعی سلامت را بیشتر نگران می کند این است که هنوز بعد از گذشت یک ماه از اعلامش توسط دولت نگرش درستی در سطح جامعه ما نسبت به برخورد با این همه گیری شکل نگرفته و اطلاع رسانی از منابع مختلف و متکثر و گاه متضاد و غیر موثق باعث ایجاد ترس و نگرانی بیش از حد در گروهی و بیخیالی و بی تفاوتی و بی مسئولیتی در گروه دیگری شده است که هر دو آسیب زا و خطرناک هستند. حال سوال این است که آیا در این همه زشتی و خطرناکی، امیدی وجود دارد؟ و سوال مهم تر این است که در این برهه حساس تاریخی وظیفه ما چیست و برای حفظ جان خود و عزیزانمان و هم جهان وطنانمان چه باید بکنیم؟

پاسخ من به سوال اول این است که نه تنها افق دور پیدا و امیدواری وجود دارد بلکه در داخل این مشکل بزرگ هم زیبایی هایی نهفته است. ما در این چند هفته صحنه های زیبایی از فضل و بزرگواری و گذشت و فداکاری مردمان این سرزمین اعم از پزشکان و پرستاران و کادر بهداشت و درمان و فعالان اجتماعی، سمن ها و انجمن ها و خیرین را به چشم عیان دیدیم که واقعا مانند بسیاری از حوادث و مصیبت هایی که در این کشور رخ می دهد، خوش درخشیدند و سنگ تمام گذاشتند. تامین مسائل حفاظتی و ایمنی برای تجهیز بیمارستان ها، ضدعفونی معابر پر تردد، رسیدگی به فقرا و نیازمندان، مشارکت پزشکان برای مشاوره آنلاین به مردم نگران، دعوت فراخوان اساتید و شخصیت های مردمی برای ترغیب و تشویق مردم به خودقرنطینگی در خانه، گذشت مالکان مغازه ها و خانه های استیجاری از دریافت اجاره ها، کمک رسانی سخاوتمندانه خیران و ثروتمندان به نیازمندان و .... همه و همه تصاویر زیبایی از نوع دوستی مردم ما بود. واقعیت این است که دولت به تنهایی نمی تواند ما را از این وضعیت خطرناک نجات دهد. باید ما همه با هم با همکاری جدی و خستگی ناپذیر به فکر خود باشیم و به یاد داشته باشیم همکاری جمعی یک ضرورت ملی و تاریخی است.

و اما در پاسخ ئ.ک که چه باید کنیم باید بگویم که خوشبختانه توصیه ها و راهنمایی های خوبی از طرف متولیان امر و کارشناسان و انجمن های علمی ارائه شده که من در اینجا از تکرار آنها خودداری می کنم فقط مجموعه ای از بایدها و نبایدها تحت عنوان نسخه نویسی اجتماعی در پیشگیری از کرونا ویروس خدمتتان ارائه می دهم.

بیایید متعهد شویم و پیمان ببندیم که در کنار دستورالعمل های WHO و وزارت بهداشت به این توصیه ها عمل کنیم:

1.از مصرف بی رویه داروهای غیر علمی و شبه علمی و هر نوع الکل اکیدا خودداری ورزیم.

از روش های خرافه آمیز و عقاید پوچ و باطل خودداری کنیم و با عقل علمی و شکیبایی و استواری با این مشکل جهانی برخورد کنیم.

2.روابط اجتماعی مان را قانونمند و منضبط کنیم و اجازه ندهیم برخی آداب و سنت ها زندگی عزیزانمان را به خطر اندازد. به جای خودخواهی به فکر دیگران هم باشیم که امروز سرنوشت همه ما به هم پیوند خورده است.

3.در سمع و جستجوی اخبار و رویدادها، حریص نباشیم و اسراف نکنیم. ذهن و روح و روان ما هم همچون جسم ما نیاز به خوراک تمیز و بهداشتی دارد، شایعات را نپذیریم و باز پخش نکنیم، از سیاست بازی و سیاسی کاری در امر سلامت مردم پرهیز کنیم، کسب اطلاعاتمان از منابع موثق پزشکی باشد یعنی مطالعات متدولوژیکی که داوری علمی و مستقل شده و در مراجع معتبر منتشر شده اند.

4.از فرصت طلبی و سوءاستفاده از شرایظ پیش آمده به شدت پرهیز کنیم و همیشه به خاطر داشته باشیم که در هر کار و هر حال دادار دادگر نظارت گر ماست.

5.نسبت به پیران باتدبیر و سالمندان خردمند که کوله باری از تجربه و سرمایه معنوی ما هستند و همیشه دعای خیرشان بدرقه راه زندگی مان بوده بیش از پیش احترام بگذاریم.

6.به احترام درگذشتگان و بیماران و کسانی که از این اپیدمی آسیب دیدند از تولید و بازگویی حرف های سبک و شوخی های نامناسب که احیانا احساسات آنها را جریحه دار می کند، دوری کنیم.

و کلام آخر اینکه در عین رعایت خودپرهیزی که من اصطلاح تقوای اجتماعی را بر روی آن می گذارم نسبت به حفظ همه ابعاد سلامت خود و اطرافیان مان حساس و جدی و مسئولیت پذیر باشیم. سلامت جسمی را با رعایت دقیق و جدی دستورات بهداشتی ویژه این ایام و حتی الامکان تغذیه مناسب و انجام ورزش در فضای خانه ارتقا دهیم.

سلامت روانی را با رعایت توصیه های روانپزشکان و پرهیز از قرار گرفتن در معرض استرس، حفظ کنیم و با رسیدگی به کارهای عقب افتاده و نظم بخشیدن به امور منزل و مدیریت احساس و زمان، استرس ها را کم کنیم و با ایجاد تعادل در زندگی به ارتقاء سلامت روان مان کمک کنیم. سلامت اجتماعی را با حفظ روابط اجتماعی از طریق تلفن و شبکه های اجتماعی و مشارکت های حداکثری در فعالیت های خیرخواهانه برای مبارزه با این پاندمی در حد امکان حفظ و ارتقاء بخشیم و سلامت روحی و معنوی خود را با ایمان به خدا و توکل بر خداوند قادر و متعال و ایمان به علم و قدرت و مهربانی لایتناهی اش و شکرگذاری بر نعمت های فراوانش و با احترام گذاشتن به سالخوردگان و عطوفت با کودکان و کمک به نیازمندان ارتقاء دهیم و در هر حال به این نکته توجه داشته باشیم که ارتقاء هر بعد سلامت به بهبود ابعاد دیگر کمک می کند و اصطلاحا حالت هم افزایی دارد.

*متخصص طب پیشگیری وپزشکی اجتماعی/ عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان