به گزارش کرد پرس، جهانبخش یوسفی گفت: با غربالگری هنگام ازدواج در متقاضیان، زوج های ناقل و مشکوک پرخطر تالاسمی شناسایی و با مراقبت و آزمایشات تکمیلی از بروز بیماری بتاتالاسمی ماژور پیشگیری به عمل می آید که خوشبختانه بروز بتا تالاسمی ماژور طی ۶ سال اخیر در استان کردستان صفر بوده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در استان کردستان تعداد بیماران بتا تالاسمی ماژور ۹۵ نفر است که در مراکز درمانی خدمات دریافت می کنند، افزود: تالاسمی یکی از شایع ترین اختلال ها و بیماری های خونی است که به صورت ژنتیک از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود که در سراسر جهان و در همه نژادها دیده می شود.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان با اشاره به انواع مختلف تالاسمی، اظهار کرد: ۲ نوع اصلی تالاسمی شامل بتا تالاسمی مینور (سالم ناقل) و بتاتالاسمی ماژور (بیماری تالاسمی) است که در بتا تالاسمی مینور اگر فردی یک ژن سالم از یک والد و یک ژن ناسالم را از والد دیگر برای ساختن زنجیره بتا به ارث ببرد، سالم ناقل (مینور) است، این فرد بیمار محسوب نمی شود، زیرا دارای یک ژن سالم برای سنتز زنجیره بتا است.

یوسفی در مورد این نوع از تالاسمی، بیان کرد: این افراد از وضعیت خود آگاهی ندارند، مگر آنکه آزمایش خون جهت آنها انجام شود و یا صاحب فرزند مبتلا به بتا تالاسمی ماژور شوند. تنها نکته مهم برای این افراد این است که بدانند در صورت ازدواج با فرد مشابه خود (سالم ناقل)، در هر بارداری ۲۵ درصد احتمال دارد که فرزند آنها به تالاسمی ماژور مبتلا شود، یعنی حتی اگر در بارداری اول نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور متولد شود بازهم در بارداری بعدی ۲۵ درصد احتمال تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور وجود دارد و نیز افراد سالم ناقل ممکن است گاهی رنگ پریده و خسته به نظر برسند و با کم خونی خفیف داشته باشند، گلبول های افرادی که سالم ناقل هستند کوچکتر از حد مطلوب است.

وی در خصوص نوع بتاتالاسمی ماژور با اشاره به اینکه، اگر فردی دو ژن ناسالم را از والدین خود به ارث ببرد به بتاتالاسمی ماژور مبتلا می شود، ادامه داد: تظاهرات بالینی بتا تالاسمی ماژور ناشی کم خونی مزمن و کاهش تولید هموگلوبین است و کم خونی معمولاً شدید و باعث اختلال رشد و نارسایی قلبی می شود.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان یادآور شد: اگر چه کودکان بیمار تازه متولد شده علامتی ندارند، اما علائم بیماری به تدریح از ۶ ماهگی شروع شده و به صورت کم خونی، رنگ پریدگی، ضعف و بی قراری، بی اشتهایی و عدم افزایش وزن بروز می کند، سپس کبد و طحال  بیمار بزرگ شده و تغییرات استخوانی (در استخوان های جمجمه و صورت) باعث ایجاد چهره خاص، در بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور می شود که معمولاً بیماران پس از پایان سال اول زندگی به تزریق خون وابسته می شوند و در درمان بتاتالاسمی ماژور از تزریق دوره ای خون برای افراد مبتلا استفاده می شود.

یوسفی به بیماری زایی و نحوه انتقال بیماری تالاسمی پرداخت و گفت: نحوه انتقال بیماری از والدین به فرزندان از قوانین مندل پیروی می کند اگر والدین هر دو سالم باشند، ژن های سالم را به فرزندان خود انتقال داده و همه فرزندان آنها سالم خواهند بود و اگر یکی از والدین ناقل ژن تالاسمی باشد، نیمی از فرزندان آنها دچار تالاسمی مینور می شوند، ولی هیچ کدام از فرزندان آنها تالاسمی ماژور نخواهد داشت و اگر پدر و مادر مینور باشند، در این صورت احتمال تولد کودک در هر بارداری شامل احتمال ۲۵ درصد سالم، ۵۰درصد تالاسمی مینور و ۲۵ درصد تالاسمی ماژور است.

وی به نحوه تشخیص قبل از تولد این بیماری، افزود: خدمات تشخیص قبل از تولد این امکان را برای زوج ها فراهم کرده تا از سلامت یا بیماری فرزند خود در دوره جنینی مطلع شوند.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کردستان به راه های پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور اشاره کرد و اظهار کرد: اولویت اول ازدواج نکردن دو فرد سالم ناقل با یکدیگر است و  چنانچه این دو فرد سالم ناقل با هم ازدواج کنند، مواردی از قبیل خودداری از بچه دار شدن، استفاده از خدمات تشخیص قبل از تولد و انتخاب فرزند خوانده توصیه می گردد و با تاکید برانجام آزمایشات هنگام ازدواج به منظور شناسایی زوج های ناقل و مشکوک پرخطر تالاسمی و انجام آزمایشات ژنتیک به منظور پیشگیری از تولد نوزاد مبتلا به تالاسمی ماژور نکته کلیدی و اساسی است.

یوسفی با بیان اینکه تالاسمی در ایران در کل کشور پراکنده است، بیان کرد: اما در نواحی حاشیه دریای خزر (استان های گیلان، مازندران و گلستان)، نواحی حاشیه خلیج فارس و دریای عمان (بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوپستان)، خوزستان، فارس و جنوب کرمان شیوع بیشتری دارد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر در کلیه شهرستان های تابعه استان مراکز ارائه خدمات مشاوره هنگام ازدواج و مشاوره ژنتیک وجود دارد که توسط مراکز بهداشت شهرستان ها اداره می شود، ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ در سطح استان، تعداد ۱۳ هزار و ۸۸۰ زوج متقاضی ازدواج مراجعه کننده به مراکز مشاوره ازدواج مورد غربالگری قرار گرفتند که تعداد ۳۷ زوج ناقل و پرخطر شناسایی و تحت مراقبت قرار گرفتند.