به گزارش خبرگزاری کرد پرس، این پژوهشگر ایلامی عنوان کرد: پژوهشهای مرتبط با تاریخ زبان و ادبیات در هر جغرافیایی، نیازمند اسناد تاریخی ادبی اند؛ بر این اساس ریشه یابی و رصد تغییر و تحول سبکهای ادبی و نیز تغییراتی که بر زبانها و گویشهای جغرافیای کردی جنوبی حادث شده است نیز از این قاعده مستثنی نیست و بنا به برخی دلایل تاریخی سیاسی و اجتماعی، باید گفت کمیت داده های مرتبط با تاریخ زبان و ادبیات کردی جنوبی، دست‌کم در مورد جغرافیای ادبی ایلام آنچنان به چشم نیامده و بسیار اندک است. 

وی افزود: در صحت این ادعا همین بس که تاکنون هیچ تذکره جامع و مکتوبی در دست نداریم که در آن به تفصیل تاریخ زبان و ادبیات جغرافیای ایلام در چند سده اخیر معرفی شده باشد و واقعا فقدان پایگاه جامعی از دادگان ادبی چند سده اخیر ایلام حالتی از «تهیگی (خلا) ادبی» در پهنه تاریخ ادبیات ایلام پدید آورده است. 

گردآورنده و مصحح اشعار «ولی‌ محمد امیدی» ادامه داد: «پیر جافر سیمره‌ای»، «اسد خان مزگماری سیمره‌ای»، «زروان کلهر سوره»، «شاکه و خان منصور»، «حیدر کولیوند سیمره»، «غلامرضا خان ارکوازی»، «باپیره الفت کارزانی»، «مراد جان خزل» و بسیاری دیگر از شعرای عهد صفویه، افشاریه، زندیه و قاجار همگی از کردی سرایان (گورانی سرایان) زبردست زمانه خود بوده اند. 

سنایی افزود: دیوان اشعار برخی از این مفاخر ادبی به زیور طبع آراسته شده و از برخی نیز جز معدود اشعار پراکنده و آن هم شفاهی و از زبان مردم چیزی از اشعارشان در دست نیست.

او گفت: در این بین شعرای معاصری که هنوز هم دل در گرو ادب «گورانی» دارند را می‌توان شعرای میان نسلی خواند؛ شعر این دسته از شعرای ایلام مجموعه ای فراخ تر از اسناد ادبی به شمار می‌روند که چنانچه آثارشان به صورتی جامع مکتوب نشود، افزون بر آنکه شعر و جایگاه ادبی شان در محاقی ادبی فرو می‌رود، نقصانی در هویت و بنیان ادبی نسل‌های آتی این دیار نیز پدید می‌آورد.

پژوهشگر ایلامی تأکید کرد: سروده‌های این شعرای معاصر به گونه ای است که با مرور خط فکری مضامین، زبان شعری و صنایع ادبی‌شان، اطلاعاتی ارزشمند در باب تاریخ ادبیات معاصر، تغییر سبکهای ادبی و همچنین داده‌های ارزشمند زبانی از فرایندهای واجی گرفته تا واژه سازی و زبان معیار و... حاصل می‌شود.

سنایی ادامه داد: از همین رو شعرای میان نسلی ایلام که در سطور پیشین نام تعدادی از آنان آمد، به طور ذاتی حامل بخشی از آن میراث ادبی هستند و لزوم ثبت و ضبط اشعارشان وظیفه ای خطیر و ضروری است که بر عهده ی پژوهشگران و نویسندگان است.

سنایی خاطرنشان کرد: این دفتر شعر، گزیده ای از اشعار زنده یاد محمد مامی زاده (۱۳۱۳-۱۳۹۷ هـ.ش) است؛ عنوان «گزیده» را برگزیده ایم چراکه این مجموعه شعر، شامل همه اشعار مامی زاده نیست و گردآوردن و انباشتن تمام اشعار وی در یک مجموعه به بیراهه رفتن است زیرا برای نمایاندن مهارت و چیره دستی شاعر، نیازی به ارائه حجم انبوهی از سروده ها به مخاطب نیست و خبرگی شاعرانه از اندک ابیاتی نیز بر مخاطب آشکار می شود و دیگر آنکه قرار نیست دلسروده ها و اشعار مناسبتی که فضا و فحوای سرایش آنها به کلی متفاوت است در یک مجموعه با هم بیایند.

او توضیح داد: با فراهم آوری این دفتر کوشیده ایم تحفه ای به دست دهیم تا پژوهشگر ادبی در تورق آن، دست‌کم شاخه ای از بوستان شعر و ادب کردی نصیبش شود از همین رو مجموعه شعر حاضر، فرازهایی از شعر و ادب کردی جنوبی و تاحدودی آمیخته با ادب گورانی به خواننده عرضه می‌کند.

سنایی افزود: در این کتاب به شرح لغاتی کهن پرداخته و شمه ای از تاریخ ادبیات ایلام و «کارزان» بیان می‌شود؛ برخی نکات و اشارات تاریخی را پیش می‌کشد و بسیاری دیگر از تحفه های ادبی که با تورق این مجموعه از آن بهره مند خواهید شد. امید آنکه توانسته باشیم در حد وسع و توان، برگ زرین دیگری بر دفتر قطور ادب کورده واری بیافزاییم.

به گزارش کردپرس، کتاب «گزیده اشعار کردی محمد مامی زاده» به اهتمام «یاسر سنایی» و با مقدمه‌ای از دکتر «بهروز چمن آرا» به همت «انجمن توسعه پایدار کارزان» در هزار جلد در نشر باشور ایلام در ۱۰۴ صفحه منتشر شده است.