به گزارش کردپرس، شعله های جنگ خاورمیانه را تهدید می کند. جنگ اسرائیل با فلسطینیان نزدیک به دو ماه طول کشیده است. حملات علیه پایگاه های آمریکا در سوریه و عراق در حال افزایش است و ایالات متحده نیز به نوبه خود حضور نظامی اش را در منطقه افزایش می دهد. حملات هوایی ترکیه علیه نیروهای سوریه دموکراتیکف به لطف سکوت جامعه بین المللی همچنان ادامه دارد. ترکیه در 27 اکتبر یک فرمانده ارشد نیروهای دموکراتیک سوریه را که نقش هماهنگ کننده با ائتلاف بین المللی به رهبری ایالات متحده را بر عهده داشته و تجربه سال ها با مبارزه با داعش داشت، ترور کرد. حملات هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه در اواخر نوامبر، در طی سه روز، باعث مرگ سه نفر از جمله یک امدادگر شد و هشت نفر دیگر را مجروح کرد.

در چنین دوره پرتنشی، به ندرت کسی در مورد لزوم ایجاد صلح اظهارنظر می کند. اظهارنظر درباره آغاز یک روند جدید صلح میان کردها و ترکیه مانند قدم زدن در میدان مین است. ترکیه در رویکرد سیاسی خود در قبال کردها و جوامع متحد آنها در شمال و شرق سوریه هیچ جایگزینی برای جنگ ارائه نمی دهد. اشغال شهرهای عفرین، سری کانی و تل ابیض توسط ترکیه در کنار حمایت آشکار این کشور از گروه‌های افراطی و گروه‌های جهادی در مقابله با نیروهای دموکراتیک سوریه، بارزترین نمونه این امر رویکرد است. به نظر می رسد با گذشت شش ماه از پیروزی مجدد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه در انتخابات این کشور، ترکیه به سیاست کنونی ادامه خواهد داد.

اما اوضاع همیشه اینطور نبوده است. تحولات چند سال قبل نشان داد نشست‌ها و هماهنگی‌هایی میان ترکیه و کردها در سوریه اتفاق افتاد که می تواند بار دیگر سنگ بنای دستیابی به صلح در شمال شرق سوریه باشد.

ده سال پیش و در روزهای آغازین جنگ در سوریه، یک هیئت رسمی کرد به نمایندگی از مقام عالی کرد سوریه از دیربسیه به ترکیه رهسپار شد و به وزارت امور خارجه ترکیه در آنکارا رفت. هیئت کرد سوریه شامل صالح مسلم، الهام احمد، آلدار خلیل، عاسیه عبدالله، محمد موسی، عبدالسلام احمد، عبدالرحمن حمو، عبدالمجید صبری و مصطفی مشایخ بود. رئیس هیئت ترکیه ای که آنها را پذیرفت فریدون سینیرلو اوغلو بود. او به هیئت کرد گفت که احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر وقت ترکیه از دیدار او با هیئت کرد سوریه مطلع هستند.

مقامات کرد به هیئت ترکیه ای گفتند که مشتاقانه منتظر برقراری روابط حسن همجواری با ترکیه هستند و نباید ترکیه از حضور کردها در مرزهای جنوبی خود هراس داشته باشد. آنها آمادگی خود را برای گفتگو با ترکیه اعلام کردند.

اما به زودی منافع متضاد کردهای سوریه و دولت ترکیه خود را نشان داد: کردها مصمم بودند از هویت و پروژه سیاسی نوپای خود محافظت کنند، ترکیه نیز به دنبال استفاده از اداره خودگردان کردها به عنوان اهرم در پروژه توسعه طلبانه خود در سوریه بود. علیرغم اطمینان یافتن طرفین از مسدود بودن مسیر توافق، گفتگوها ادامه یافت.

این دیدارها حتی به ایجاد هماهنگی میان ترکها و کردها انجامید. زمانی که حمله داعش به سوریه به اوج خود رسید، آنکارا وصالح مسلم، رئیس مشترک فعلی حزب اتحاد دموکراتیک، برای انتقال جسد سلیمان شاه از قره‌ قوزخ در نزدیکی رود فرات به روستای عشمه در حومه کوبانی در مرز سوریه و ترکیه با هم همکاری کردند. ترکیه نگران بود که داعش جسد و مقبره تاریخی را نابود کند.

صالح مسلم می گوید که او و عبدالرحمن حمو عملیات را طی جلسات متعددی که در استانبول، اورفا و گذرگاه مرشد پینار بین کوبانی و ترکیه برگزار شد، هماهنگ کردند. این سیاستمدار کُرد و همکارانش امیدوار بودند که این هماهنگی بتواند اعتماد میان دو طرف را ایجاد کند.

سربازان و خودروهای زرهی ترکیه، با هماهنگی اداره خودگردان و تحت حفاظت نیروهای YPJ و YPG وارد خیابان های کوبانی شد که از ماه ها قبل به نماد مقاومت در برابر داعش و حمایت بین المللی از کردها تبدیل شده بودند. صالح مسلم در آن زمان با اتاق عملیات ترکیه در تماس بود و پس از پایان انتقال جسد نیز از وی قدردانی شد. این اتفاق برجسته در آن زمان و بدون اشاره به نقش کردها بحث روز رسانه ها شد.

امروز هیچ نشانه ای از آغاز روند صلح احتمالی میان ترکیه و کردها در شمال شرق سوریه دیده نمی شود. تردیدی وجود ندارد که چهار سال پس از شکست پروژه «منطقه امن» با میانجیگری آمریکا در شمال سوریه و متعاقب آن اشغال سرکانی و تل ابیض توسط ترکیه، تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج نیروهایش از سوریه و حمله متقاعب ترکیه به کردها شانس حل و فصل مسالمت آمیز تنش را کاهش داد. این تصمیم فاجعه بار منجر به آواره شدن حدود 250000 نفر از «منطقه امن» و تهاجم روسیه به مناطق تحت نفوذ واشنگتن در سوریه شد.

آیا ممکن است کردها و ترکها بار دیگر برای ایجاد هماهنگی مشترک و حسن همجواری تلاش کنند؟ ممکن است تنها ایالات متحده بتواند به این سوال پاسخ دهد زیرا تنها قدرتی است که اگر تمایل داشته باشد، می تواند به طور قطعی به این سوال پاسخ دهد.

مواضع قبلی در این خصوص امیدوار کننده نیست. در جریان سفر هیئتی از ائتلاف سوریه و کمیته مذاکره کننده سوریه نزدیک به آنکارا به واشنگتن، برنامه ریزی برای ملاقات آنها با نمایندگان شورای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها صورت گرفت اما این دیدار هرگز برگزار نشد. برخی منابع می گویند که آنکارا اجازه نداده این ملاقات انجام شود.

ترکیه همچنین اوایل سال جاری اجازه نداد کمک های ارسال شده توسط اداره خودگردان کردی به زلزله زدگان شمال غرب سوریه تحت اشغال ترکیه ارسال شود. بسیاری از مقامات اپوزیسیون گفتند که این تصمیم ترکیه بوده و آنها نمی توانند به آن اعتراض کنند. به نظر می رسد آنکارا در رد هرگونه ارتباط با اداره خوئدگردان کردی در سوریه یا سایر تشکل های سیاسی و نظامی در شمال شرق کشور سوریه سختگیر است. به نظر می‌رسد با وجود مخالفت‌های شدید و مستمر ترکیه، تلاش‌هایی برای اتصال شمال شرق و شمال غرب از طریق سازمان‌های مدنی، برای هموار کردن زمینه برقراری تماس بالقوه در سطوح بالاتر، در صورت فراهم بودن شرایط، وجود دارد.

ادامه حملات هوایی ترکیه علیه شمال شرق سوریه – حتی بدون انجام عملیات زمینی - خطر قابل توجهی برای پرسنل ایالات متحده و ائتلاف ایجاد می کند، ماموریت ضد داعش را تضعیف می کند و باعث بی ثباتی و ناامنی بزرگتر برای همه در منطقه می شود. حملات هوایی جنگنده ها و هواپیماهای بدون سرنشین در ماه گذشته بیش از یک میلیارد دلار خسارت وارد کرد، ده‌ها نفر را کشت و میلیون‌ها نفر را از دسترسی به برق، سوخت و آب سالم، با نزدیک شدن به زمستان محروم کرده است.

ادامه بمباران هوایی به انجام یک عملیات زمینی آهسته شباهت دارد. این امر تأثیرات مشابه عملیات زمینی را دارد زیرا باعث فروپاشی بازارها، مهاجرت گسترده از منطقه و آینده نامشخص برای بازمانده ها می شود. حتی ماموریت ضد داعش – که دلیل اصلی برای حضور ائتلاف در سوریه عنوان شده - به دلیل تهدیدات ترکیه مورد غفلت قرار گرفته است. ائتلاف اقدامات معنی داری را در مورد ضروری ترین موضوعات، مانند تکلیف جنگجویان خارجی داعش، خانواده های مرتبط با داعش و مراکز بازداشت ارائه نمی دهد. جامعه بین المللی به دنبال تشکیل یک دادگاه محلی در شمال شرق سوریه، باید از مقامات محلی تا حد امکان برای مقابله با این تهدید حمایت کند.

واشنگتن باید دریابد که ایجاد صلح کرد-ترکیه در شمال شرق سوریه یک امر اساسی در راستای منافع این کشور و ایجاد ثبات و امنیت بلندمدت است. آمریکا باید حل و فصل مناقشه کرد-ترک را در دستور کار خود قرار دهد و گام های عملی را برای آن بردارد. مقامات کنونی ایالات متحده از جمله نیکلاس گرنجر، فرستاده ویژه ایالات متحده در شمال و شرق سوریه- که اکنون در استانبول مستقر است و برت مک گورک، هماهنگ‌کننده خاورمیانه و شمال آفریقای کاخ سفید- که سمت‌های بلندپایه‌ای در مسائل سیاست خاورمیانه این کشور دارند، با این موضوع آشنا هستند. کاملا واضح است که هیچ راه حل نظامی برای حل مسئله وجود ندارد و حرکت در این راستا امنیت همه طرف ها را به خطر می اندازد. آیا ایالات متحده و متحدانش در نهایت اهمیت این موضوع را درک خواهند کرد؟

 منبع: موسسه کی پی آی آمریکا