استاد «محمد ماملی»، سال ۱۳۰۴ خورشیدی در شهر مهاباد به دنیا آمد تا تاجدار هنر و موسیقی کردی شود.  او در سال 1317 زمانی که تنها 13 سال سن داشت، نخستین آهنگ خود را اجرا کرد و تا سال 1371، با 54 سال سابقهٔ هنری، صدها ترانه اجرا کرد.
او که خوش صدایی را از پدر به ارث برده بود، با جاذبه صدای گرمش اشعار شاعران نامدار کرد، همچون ماموستا(وفایی، هژار، هیمن، گوران، هاشم نانوازاده و سلیمان امیر عشایری ..) را شمایلی دیگر بخشید به حق،میراث دار شاعر نامدار کُرد، ماموستا «وفایی» شد.
بیشتر آثار استاد بر چهار سبک خاص موسیقی کردی شامل؛ (بیت، گۆرانی، قطار «همان شیوه گاتا یا گاتها در آیین زرتشت» و حیران) می شد و محمد ماملی را به حق ، استاد مسلم سبک قطار، نام نهاده اند. گفته می شود؛ بعد از ماملی، تا کنون کسی نتوانسته همچون او قطار بخواند و هر چه بوده تنها تقلیدی صرف از استاد بوده است.
محمد ماملی در خواندن قطارها و وفایی ها چنان استادانه عمل می کرد که آثارش در این بخش، مکتبی از موسیقی کردی را شامل می شوند. برای نمونه (کانی ئاسکان، له‌و روژه‌وه، ده‌مێک ساقی و ..) شاهکارهای استاد در این فرم به شمار می رود.
ترانه «سه‌ڵته‌نه» که به صورت دو صدایی توسط استاد "محمد ماملی" و شاعر "سلیمان شاوله" خوانده شده در بخش هنری انستیتوی کرد پاریس به ثبت ملی رسیده است.
هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی نواحی در خصوص استاد ماملی می گوید: «هنر محمد ماملی با تمام هنرمندی و نبوغ ایشان یک موسیقی سنگین و مختص خواص جامعه است و اسوه ایی است که تا ابد ماندگار است و رمز ماندگاری ایشان هم عشق به موسیقی بوده است».
در ۶۵ سالگی، متاسفانه درد و محنت و ظلم و جور روزگار امانش نداد و آلزایمر ،بی رحمانه، بلبل خوش خوان کردستان را به بستر بیماری کشاند. استاد بعد از ٦ سال تحمل بیماری، در زمستانی سرد، در سومین روز از بهمن ماه سال 1377، تنهایمان گذاشت و رفت.
 در روز تشییع پیکر این هنرمند برجسته کرد، شهر مهاباد به حالت نیمه تعطیل درآمد و مراسم توسط مردم با شکوهی خاص انجام شد و گفته می شود در آن روز 16 هزار نفر در مهاباد برای خاکسپاری ماموستای محبوبشان حاضر بودند.
بعد از سال ها اما هنوز صدایش، نامش، آوازه اش و محبوبیت تمام نشدنی اش همچنان در خاطر همه علاقه مندانش زنده است.