به گزارش کردپرس به نقل از رسانه خبری صدای آمریکا، تعداد کارخانه‌های صنعتی و پالایشگاههای نفتی در اقلیم کردستان به طور فزاینده‌ای رو به افزایش است به عقیده کارشناسان این امر یکی از عواامل آلودگی هوا و محیط زیست است. پزشکان و کارشناسی حوزه بهداشت و سلامت نیز بر این باورند آلودگی هوا عامل اصلی بروز بیماری سرطان است. براساس گزارشی از وزارت بهداشت اقلیم کردستان که در ماه گذشته منتشر شد شیوع بیماری سرطان در استان اربیل در مدت یک سال گذشته دو برابر افزایش یافته است.
می‌پرسیم؟
مراحل صدور مجوز تاسیس کارخانه‌ها و پالایشگاههای کدامند؟
آیا همراه با پیشرفتهای صنعتی و انرژی و همچنین افزایش تعداد کارخانه‌ها، محدودیتهای جدید در زمینه حفظ محیط زیست رعایت شده‌اند؟
چرا برخی از پالایشگاهها و مراکز صنعتی در نزدیکی مناطق مسکونی احداث می‌شوند؟
در برنامه «موضوع روز» این پرسشها را بررسی خواهیم کرد.
مهمانان محترم برنامه:
- علی عثمان معاون وزارت بازرگانی و صنعت دولت اقلیم کردستان در امور صنعتی
- عبدالرزاق خیلانی سخنگوی رسمی کمیته محیط زیست اقلیم کردستان
- دکتر ربین صمد رئیس بخش مهندسی نقشه برداری در دانشگاه پولتکنی اربیل و دکترای رشته آلودگی
علی عثمان
در اقلیم کردستان و عراق تعداد زیادی کارخانجات فرآورده‌های نفتی و آهن و سیمان وجود دارند از مجموع ۱۴ کارخانه آهن ۹ کارخانه در اقلیم کردستان واقع شده‌اند و تراکم کارخانه‌های سیمان نیز در استان سلیمانیه وجود دارد، بدون تردید فعالیت این کارخانه‌ها و میادین تاثیر بسزایی بر روی محیط زیست و هوا دارد از این رو ما با هماهنگی کمیته محیط زیست کمیسیون عالی در این زمینه تشکیل داده‌ایم.
برای صدور مجوز فعالیت هر کارخانه سه مرحله وجود دارد، در مرحله ارائه کاتولوگ تجهیزات فیلترینگ وجود دارد که ما اصرار داریم در زمان ارائه کاتالوگ تجهیزات کارخانه‌ها باید مستقیما فیلرتینگهای آنها بر اساس فیلترینگهای امروزی و مدرن موجود در دنیا طراحی شده باشند این الزام شامل تمامی کارخانه‌هایی که بر محیط زیست و آب و هوا تاثیرگذار هستند، می‌شود.
ما در اقلیم کردستان خلاء قانونی داریم در خصوص نزدیکی کارخانه‌های صنعتی به مناطق مسکونی به قانون نیاز داریم که در عراق این قانون وجود دارد ولی امیدواریم در اقلیم کردستان در دوره آینده پارلمان این قانون به مرحله اجرا برسد زیرا به راستی نه تنها این مراکز صنعتی در نزدیکی مناطق مسکونی بنا شده‌اند بلکه در عمق بسیار زیادی از مناطق مسکونی واقع شده‌اند که این یکی از معایب صدور مجوز به این کارخانه‌هاست. اکنون شرط تعیین کرده‌ایم که این مراکز باید از شهرها فاصله داشته باشند و همچنین باید با حمایت محیط زیستی همراه باشند، ما این موضوع را با یک چیز رفع می‌کنیم آن هم ایجاد مناطق صنعتی و صدور قانونی برای کنترل بهتر این کارخانه‌های صنعتی به منظور جلوگیری از آلودگی هوا و محیط زیست است.
تلاش خواهیم کرد قانون مناطق صنعتی در دوره آینده پارلمان کردستان به مرحله اجرا برسد تا از این طریق برای احداث مناطق صنعتی در خارج از شهرها فعالیت کنیم از این راه قادر خواهیم بود به منظور حفظ سلامت و مردم و محیط زیست همه کارخانه‌هایی که به شهرها نزدیک هستند را به مناطق صنعتی انتقال دهیم و اکنون نیز به طور مداوم همراه با کمیته محیط زیست بر عملکرد کارخانه‌ها و مراکز صنعتی نظارت می‌کنیم و راهکارها و اقدامات لازم را در این زمینه از جریمه گرفته تا تعطیلی به منظور اعمال فیلترها برای جلوگیری از انتشار دود آلوده، انجام می‌دهیم.
هر کارخانه و نهاد صنعتی که از ما مجوز فعالیت دریافت کرده باشد اگر محدودیتهای زیست محیطی را رعایت نکند و دود کثیف را انتشار دهد من شخصا حاضرم فورا اقدام قانونی را بر علیه این مراکز انجام دهم اما در خصوص پالایشگاههای نفتی واقعا نمی‌توانم از جانب وزارت منابع طبیعی اظهارنظر کنم این موارد مربوط به این وزارتخانه هستند که مردم سلیمانیه و اربیل از دست دود این پالایشگاههای نیمه رسمی یا رسمی به تنگ آمده‌اند.
عبدالرزاق خیلاتی
هر طرحی از سوی وزارتخانه‌های بازرگانی و صنعتی و هیئت سرمایه‌گذاری و وزارت منابع طبیعی- البته تا کنون این وزارتخانه طرحی را به ما ارائه نداده است- به دست ما برسد ما به عنوان کمیته محیط زیست کمیسیونهای خود را برای تحقیق در محل پروژه اعزام می‌کنیم سپس گزارش ارزیابی کمیسیون در خصوص تاثیرات این تاسیسات بر عناصر محیط زیستی اطرف تهیه می‌شود و بعد از آن ما مطابق دستورالعمل‌های خود راه حل را به عنوان یک الزام اعلام می‌کنیم و بعد از آن مجوز را صادر می‌کنیم ما مانع پیشرفت و توسعه صنعت نخواهیم شد و آنها نیز نباید پروژه و طرح‌های خود را به قیمت آلودگی محیط زیست احداث کنند.
در خصوص شکایت مردم از انتشار دود و ایجاد آلودگی کارخانه‌ها و پالایشگاهها هر شکایتی که از سوی مردم در این زمینه به دست ما برسد ما ناظر محیط زیستی در این مکانها قرار داده‌ایم تا به این نهادهای دستورالعمل‌های لازم برای پاکیزه نگه داشتن محیط زیست ارائه دهد و کمیسیونهای ما نیز به این مکانها هشدار می‌دهند تا ظرف مدت ۱۰ روز این تخلفات و نواقض را برطرف کنند در غیر این صورت آنها را مجازات خواهیم کرد.
در خصوص موارد مربوط به پالایشگاههای نفتی ما آنها را پالایشگاههای غیر قانونی نامیده‌ایم زیرا بدون اعمال هیچ محدودیتی دولتی احداث شده‌اند اگرچه بعضی از آنها در دهوک قبلا مجوز احدث را از وزارتخانه صنعت به نام کارخانه قیر دریافت کرده‌اند و بعدها آن را به پالایشگاه نفت تغییر نام دادند اما پس از تشکیل کابینه جدید دولت به دستور هیئت دولت دستورالعملی خطاب به کمپانیهای نفتی صادر شد که باید در چارچوب دستورالعملها طرفهای ذیربط از جمله کمیته محیط زیست عمل کنند.
من سوال کردم که آیا تا کنون هیچ پروژه و طرحی مربوط به نهادهای نفتی از سوی وزارتخانه منابع طبیعی در اختیار کمیته محیط زیست و مدیران محیط زیست قرار گرفته است تا آنها را ملزم به اجرای دستوالعملهای خود کنیم؟
در مورد گازهای زائد اکنون در کردستان مقداری از این گازها برای بخش انرژی مانند میدان کورمور استفاده می‌شوند یا در بعضی مکانها به زیر زمین بازگردانده می‌شوند. در گزارش مربوط به تغییرات اقلیمی آمده است که ما در زمینه این گازهای زائد فعالیت کرده‌ایم و از این اقدام در راستای عدم آلودگی هوا و محیط زیست جلوگیری کرده‌ایم.
دکتر ربیین صمد
نهادهای صنعتی و نفتی که در اقلیم کردستان وجود دارند همراه با فعالیت مولدها(ژنراتورها) به دلیل نوع گازوئیل مصرفی روزانه تاثیرات مستقیمی بر کیفیت و آلودگی هوا و محیط زیست دارند.
پالایشگاههایی که در عراق و اقلیم کردستان وجود دارند و سوخت روزانه را تامین می‌کنند از روشهای قدیمی و کلاسیک در این زمینه استفاده می‌کنند یعنی محدودیتهای جدید محیط زیستی را که اکنون در جهان وجود دارند رعایت نمی‌کنند برخی از این پالایشگاههای عراق به این محدودیتها پشت کرده‌اند و به آنچه می‌اندیشند فقط کسب سود سریع است.
عراق به دلیل سوختن گازهایی که در جریان تولید نفت به هدر می‌روند سالیانه ۳ میلیارد دلار ضرر می‌کند در حالی که می‌تواند از طریق این گازها نیازهای ۳ میلیون خانوار را تامین کند و از آنها سود ببرد.
در اقلیم کردستان نیز با جلوگیری کردن از سوختن و هدر رفتن این گازها که در جریان تولید نفت به هدر می‌روند می‌توان گاز روزانه ۱۵۰ هزار خانوار را تامین کند.
به عبارت دیگر مقدار گازی که در عراق و اقلیم کردستان روزانه به هدر می‌رود ۶۵۰۰ تن است که عراق می‌تواند با استفاده از تکنولوژی جدید از هدر رفتن و سوختن این گازها جلوگیری کند و برای استفاده داخلی در تولید برق از آن استفاده کند این از نظر منفعت اقتصادی، از نظر منفعت محیط زیستی نیز این اقدم از آلودگی محیط زیست عراق و اقلیم کردستان جلوگیری می‌کند.
اگر نگاه کنیم متوجه می‌شویم که پالایشگاه کربلا یا بجی بیش از ۵۰ کیلومتر از شهرهای بزرگ فاصله دارد اما در اقلیم کردستان برای مثال پالایشگاه نفت بازیان ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر از شهر سلیمانیه فاصله دارد یا پالایشگاه کار در منطقه خبات کمتر از ۳۰ کیلومتر با شهر فاصله دارد علاوه بر این موارد چند پالایشگاه دیگر نیز در استان اربیل وجود دارند اگرچه بعضی از آنها از سیستم حذف O۲ استفاده می‌کنند و تحت کنترل شدید دولت هستند اما هنوز برخی از پالایشگاههای نفتی اقلیم کردستان به محدودیتهای محیط زیستی پایبند نیستند، عدم وجود سیستم O۲ در پالایشگاههای نفتی تهدید بزرگی برای ساکنین این مناطق خواهد بود همانطور که قبلا در آمارهای وزارت بهداشت اقلیم کردستان به آن اشاره شده است تنها در شهر اربیل در سال ۲۰۲۳ روزانه ۱۵ نفر مبتلایان جدید سرطان شناسایی می‌شوند اما این آمار در دو سال قبل کمتر بوده است که همه اینها به دلیل آلودگی هوا و فعالیت پالایشگاهها و ژنراتورهای و خودروهاست هر ژنراتوری که در مدت یک ساعت کار می‌کند به اندازه ۱۵۰ خودرو ۴ پیستون، هوا را آلوده می‌کند.
نظر شما