به گزارش کرد پرس، هوشمندسازی پلیس تنها در پیشگیری یا برخورد با جرائم خلاصه نمی شود و محوریت اصلی این جریان به نحوی است که مردم بتوانند از خدمات بی شمار پلیس در کوتاهترین زمان بهره مند شوند.

انسان به عنوان موجودی خلاق که نسبت به سایر موجودات پیرامون خود توانسته با استفاده از هوش و ساخت ابزارهای گوناگون بخشی از فعالیت ها یا مایحتاج روزانه خود را به سهولت بهتری مرتفع کند شناخته می شود.

استفاده از زبان، ترسیم خط یا استفاده از نشانه هایی همچون علامت دادن با دود یا مواردی بسیاری دیگری از این دست که از دیر باز وجود داشته، هر یک نشان از تمایل انسان به ایجاد ارتباط با همنوعان خود و تشکیل اجتماع و زندگی جمعی دارد.

«انسان موجودی اجتماعی است» نکته ای که در بسیاری از متون جامعه شناسی، اقتصاد، روانشناسی، سیاسی یا حتی نظامی هم در این خصوص اتفاق نظر وجود دارد و مطالعه کتاب های تاریخی و سرگذشت زندگی انسان در این کره خاکی نیز حاکی از این است که هر یک از انسان ها تمایلاتی برای تشکیل خانواده و در اشکال گسترده تر یعنی یک زندگی اجتماعی داشته اند.

از مهمترین علل ایجاد انگیزه در افراد برای ارتباطات اجتماعی و بسط و گسترش این موضوع، تامین نیازهای خود و خانواده بود که موجب شکل گیری مبادلات کالا به کالا، ضرب سکه، چاپ اسکناس یا در اشکال مختلف امروزی نظیر ارز های دیجیتالی و ... شده است.

این ارتباطات و گسترش روز افزونی که هم اکنون نیز در این خصوص شاهد آن می باشیم، ایجاب می کرد یک فرآیند نظارت بر رفتار طرفین در این ارتباطات اعم از روابط اجتماعی، مالی، نظامی و غیره تشکیل شود و فرد یا گروهی مسئول و عهده دار این جریان شوند.

ریش سفید، کدخدا و یا حَکم از ابتدایی ترین افرادی بودند که معمولا از بین افراد مورد وثوق در هر جامعه انتخاب می شدند و این در حالی بود که عقیده و نظر آن ها در مورد هرگونه اختلاف بین طرفین در موضوعات مختلف به عنوان رای پایانی تلقی و پایان بخش هرگونه قائله ای بود.

با گسترش روز افزون جوامع و بیشتر شدن میزان مبادلات و ارتباطات بین مردم، میزان اختلافات و درگیری های موجود نیز افزایش قابل توجهی پیدا کرد و این موضوع موجب ضرورت تبین یکسری از قوانین و قراردادها و همچنین الزام مردم به رعایت آن را ایجاب می کرد.

این قوانین طبق موافقت ها و تائیدیه هایی که اخذ می کرد برای همه افراد لازم الاجرا بود ولی محقق شدن این امر نیز درحالی بود که دیگر امکان رسیدگی و نظارت بر این حجم از موضوعات توسط ریش سقیدان یا کدخدا میسر نبود و این آغازی بود برلزوم تشکیل یک نهاد و سازمانی که عهده دار این امورات باشد.

کشور ایران نیز به عنوان یکی از تمدن های بی نظیر در دنیا مکتوبات بسیاری در تاریخ خود در خصوص این موضوع دارد که می توان به شهربانی، ژاندارمری و فرماندهی کل انتظامی کشور به عنوان بخشی از آن در سال های اخیر و نه چندان دور اشاره کرد.

پیشرفت روز افزون تکنولوژی به ویژه در سال های اخیر که گستره فضای مجازی گوی سبقت را از هر مدل ارتباطی و دست افزارهای معمول گذشته ربوده، موجب شده این بستر علیرغم تمامی امکانات و محاسنی که دارد به یک فضای مورد علاقه برای مجرمان تبدیل شود.

از سوی دیگر محدودیت هایی که در خصوص تامین نیروی انسانی و تجهیزات در فعالیت های مختلف به ویژه ماموریت های پلیسی وجود دارد باعث شده تا حرکت فراجا به سوی هوشمند سازی و تغییر رویه خود در این خصوص سرعت قابل توجهی به خود بگیرد.

حجم بالا و عدم دسته بندی داده های موجود در فضای مجازی و همچنین فعالیت های گسترده مجرمان که به اشکال مختلف با استفاده از نا آگاهی یا حتی دارا نبودن آگاهی لازم کاربران در خصوص تهدیدات فضای مجازی آن ها را مورد سوء استفاده قرار داده و سالانه تعداد زیادی از کاربران به عنوان قربانیان این بستر راهی محاکم قضائی و تشکیل پرونده شکایت شده اند، از دیگر دلائلی است که پلیس را به تحول و حرکت به سوی هوشمند سازی ناگزیر می کند.

می دانیم که بهترین، مناسبترین و کم هزینه ترین راه برای مقابله با هرگونه تهدید و آسیب موضوع پیشگیری است و قطعا این مهم در صورتی محقق خواهد شد که بتوان با جدیدترین و به روزترین فرصت ها و تهدیدات موجود در پیرامون خود آشنا شد.

امروزه بروز جرائم به ویژه جرائم سازمان یافته که بخش قابل توجهی از جامعه را درگیر می کند چون گذشته با محدودیت های جغرافیایی مواجه نیست و به فراخور سهولتی که در دسترسی به امکانات، ارتباطات و دیگر مزایای فضای مجازی به وجود آمده نحوه وقوع جرائم نیز تغییر قابل توجهی پیدا کرده است.

کلاهبرداری های اینترنتی، سوء استفاده از اطلاعات، تصاویر یا نشر اکاذیب از جرائم نوظهوری است که در سایه پیشرفت روز افزون تکنولوژی و همه گیری مردم جهان در استفاده از فضای مجازی به وجود آمده و در حال افزایش است.

همانند بسیاری از دیگر جرائم پلیس نیز خود را بر آن داشته تا ضمن صیانت از مردم در مبتلا شدن به این مشکلات و قرار گرفتن آن در معرض سوء استفاده، در صدد شناسایی و برخورد با عاملان جرائم و مجرمان فضای سایبری بر آید که این روند همواره با آموزش های فراوانی که در خصوص استفاده از فضای مجازی به کاربران توسط کارشناسان فضای سایبری پلیس داده شده در حال تحقق است.

البته مصداق هوشمندسازی پلیس برخلاف تصوری که شاید در این خصوص مطرح می باشد تنها مختص به فضای مجازی یا تخلفات و جرائم در این بستر خلاصه نمی شود بلکه هوشمندسازی پلیس به نحوی است که مردم بتوانند از خدمات بی شماری که فراجا در اختیار آن ها قرار می دهد به صورت مجازی و در کوتاهترین زمان دست پیدا کنند.

نرم افزار «پلیس من» یکی از مصداق های حرکت پلیس به سوی هوشمندسازی است که کاربران می توانند با مراجعه به آن از خدمات گوناگون پلیسی در حوزه های مختلف مانند صدور تعداد بی شماری از گذرنامه های زیارتی در ایام اربعین که بخش قابل توجهی از آن از این طریق صورت گرفت بهره مند شوند.

بخش دیگر شعار هفته انتظامی یعنی «مردم قانونمدار» نیز تکمیل کننده فرآیند هوشمندسازی پلیس در پیشگیری از جرائم و بهره مندی از خدمات پلیس است، مطمئنا تحقق این شعار موجب رشد و شکوفایی شگرفی در جامعه خواهد شد، چرا که هر ۲ بخش از این شعار مکمل همدیگر هستند و موفقیت بیشتر فراجا در اجرای ماموریت های خود تا بخش قابل توجهی در تعامل با مردم و قانونمداری آن ها قرار دارد.

قانونمداری در مفهوم اصلی به یک خودکنترلی در کاهش جرائم اشاره دارد، یعنی پرهیز از هرگونه تخلف یا جرائم حتی در صورت عدم حضور پلیس، اینکه هر فرد علاوه بر رعایت قانون در هر وضعیت و شرایطی بر اجرای قوانین تاکید داشته باشد، به طور مثال از راننده ای که سرعت مطمئنه را رعایت نمی کند یا رانندگی حادثه ساز دارد درخواست رعایت قانون و پرهیز از این موارد را داشته باشد.

مردم قانونمدار، یعنی هر فرد یک پلیس، یعنی اینکه رعایت قانون تنها مختص به زمان حضور پلیس خلاصه نشود و این مهم به یک مفهوم درونی تحت عنوان خودکنترلی بدل شود.

*سردار علی آزادی - فرمانده انتظامی استان کردستان