کردپرس
گفتگوی تلویزیون روداو با نصرالله رشنودی، سرکنسول پیشین جمهوری اسلامی ایران در اربیل، در حالی انجام می‌شود که او در آستانه ترک مقام خود و انتقال مسئولیت به آقای اسدی، سرکنسول جدید ایران در اقلیم کردستان است. در این مصاحبه، رشنودی به مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های دوران حضور خود در اربیل پرداخته و از اهمیت تقویت روابط ایران با اقلیم کردستان در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی سخن گفته است. او همچنین به تعاملات دیپلماتیک با احزاب و گروه‌های مختلف اقلیم کردستان اشاره کرده و به آینده روابط دوطرف در زمینه‌های مختلف از جمله امنیت و همکاری‌های اقتصادی پرداخت. با توجه به تغییرات دیپلماتیک در منطقه، این گفت‌وگو فرصتی است برای مرور دستاوردهای دوره کنونی و نگاه به آینده روابط ایران و اقلیم کردستان.
آغاز پروازهای مستقیم بین اربیل و جزیره کیش در دسامبر امسال
سرکنسول ایران در اربیل، نصرالله رشنودی، اعلام کرد که پروازهای مستقیم بین اربیل و جزیره کیش از دسامبر امسال آغاز می‌شود. این پروازها در ابتدا به‌صورت هفتگی خواهد بود و سپس تعداد آنها افزایش خواهد یافت.
وی در برنامه‌ای از شبکه روداو، درباره روابط میان اقلیم کردستان و ایران، مسائل تجاری و سایر موضوعات مرتبط سخن گفت.
روابط اقلیم کردستان و ایران
سرکنسول ایران تأکید کرد که روابط میان اقلیم کردستان و جمهوری اسلامی ایران، تاریخی و عمیق است. این روابط شامل تعاملات مذهبی، فرهنگی، اقتصادی و تجاری است که دو طرف به تقویت آن اهتمام دارند.
تجارت میان ایران و اقلیم کردستان
رشنودی اشاره کرد که 40 تا 45 درصد مبادلات تجاری ایران با عراق از طریق اقلیم کردستان انجام می‌شود. وی بر لزوم گسترش این روابط به‌صورت دوطرفه تأکید کرد و خواستار واردات برخی نیازهای ایران از اقلیم کردستان شد.
مسائل مرزی و تجاری
وی به رفع برخی موانع و مشکلات در مناطق مرزی در نتیجه همکاری میان مسئولان دو طرف اشاره کرد و افزود که اکثر مسائل مرزی با تلاش مشترک حل شده است. همچنین او درباره پروتکل 14 بندی بین ایران و اقلیم کردستان توضیح داد و گفت که برخی بندها، ازجمله فعالیت 24 ساعته گذرگاه‌های مرزی، نیازمند اقدامات اجرایی بیشتر است.
متن گفتگوی تفصیلی نصرالله رشنودی سرکنسول ایران در اربیل، پیش از پایان مأموریتش در منطقه به شرح زیر است:
رووداو: میزان رفت‌وآمد در حال حاضر چقدر است؟ سالانه چه تعداد از ایران به اقلیم کردستان می‌آیند و چه تعداد از اقلیم کردستان به ایران می‌روند؟
نصرالله رشنودی: زمانی که روادید برقرار بود، رفت‌وآمد کمتر بود. برخی روزها تا شش هزار و ۵۰۰ ویزا برای مردم صادر می‌کردیم. پس از لغو روادید، طبیعی است که رفت‌وآمد بسیار بیشتر از آن تعداد باشد. با این حال، به دلیل وقوع برخی حوادث در مرز و همچنین عدم ثبت دقیق در آمار کنسولی عمومی، نمی‌توان آمار دقیقی ارائه کرد، اما تعداد قابل‌توجهی است.
رووداو: این شش هزار و ۵۰۰ ویزا فقط برای اربیل بود؟
نصرالله رشنودی: بله، این تعداد فقط در اربیل و در یک روز صادر می‌شد، غیر از سلیمانیه. در سلیمانیه نیز تقریباً به همین میزان و گاهی بیشتر بوده است.
رووداو: برخی از گردشگران اقلیم کردستان از نحوه برخورد نیروهای امنیتی ایران گلایه دارند و می‌گویند که در ایست‌های بازرسی به تلفن همراهشان سرکشی می‌شود و اگر عکسی داشته باشند که مورد پسند نیروهای امنیتی ایران نباشد، با بازجویی و تحقیقات مواجه می‌شوند. حتی گزارش‌هایی از بازداشت افراد به همین دلیل وجود دارد. چرا با گردشگران اقلیم کردستان این‌گونه رفتار می‌شود؟
نصرالله رشنودی: از طریق دفتر ارتباطات، اطلاعاتی درباره چند نمونه از این مسائل دریافت کردیم و به بررسی آنها پرداختیم. بخشی از این اطلاعات نادرست بود و گاهی این موضوعات بیش از حد بزرگ‌نمایی می‌شوند. ایست‌های بازرسی وظایف خاصی دارند که برای حفظ امنیت و مقابله با تهدیدات رفت‌وآمد انجام می‌دهند. در برخی موارد، ممکن است تلفن‌ها را بررسی و سؤالاتی مطرح کنند، اما این پرسش‌ها به‌معنای بی‌احترامی نیست. مسئولان در آنجا افراد آموزش‌دیده و متخصصی هستند و این اتفاقات به‌ندرت رخ می‌دهد.
رووداو: پرسش و بازرسی امری عادی است، اما آیا بررسی تلفن همراه نیز عادی است؟
نصرالله رشنودی: مدتی چنین مسائلی وجود داشت، اما پس از هماهنگی با دوستانمان در استان آذربایجان غربی، افرادی که باعث ایجاد این مشکلات شده بودند جابه‌جا شدند و این موضوع حل شد. طی دو یا سه ماه گذشته، چنین گزارش‌هایی به ما نرسیده است.
رووداو: در نشست 15 مارس 2008 که گذرگاه‌های مرزی بین اقلیم کردستان و ایران به‌طور رسمی افتتاح شد، چندین موضوع مورد توافق قرار گرفت؛ از جمله تبادل فرهنگی و ورزشی. در این زمینه چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
نصرالله رشنودی: خوشبختانه ما یک مرکز فرهنگی در اربیل و یکی در سلیمانیه داریم که فعالیت‌های خوبی دارند. یکی از اقدامات خوب ما، برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مرکز زبان است که مورد درخواست پژوهشگران، احزاب، گروه‌ها و نهادهای مختلف بوده است. مجوزهای لازم را از دولت اقلیم کردستان دریافت کرده‌ایم و ثبت‌نام از هفته آینده آغاز می‌شود.
ما همچنین در زمینه گردشگری همکاری داریم. در حال حاضر، هفته‌ای دو پرواز بین ایران و اقلیم کردستان برقرار است و از 19 دسامبر 2024 پروازهایی به جزیره کیش برای اهداف گردشگری آغاز خواهد شد.
ما ارتباطات علمی خوبی نیز داریم و تعداد قابل‌توجهی از دانشجویان اقلیم کردستان در دانشگاه‌های ایران مشغول تحصیل در رشته‌های مختلف هستند. این رفت‌وآمد برای آنها آسان است و می‌توانند از این فرصت بهره‌مند شوند.
همچنین برای راه‌اندازی یک مرکز فرهنگی در اقلیم کردستان درخواست داده‌ایم، اما تاکنون از سوی دولت اقلیم تأیید نشده است. امیدواریم هر زمان که موافقت حاصل شود، بتوانیم این مرکز را در اسرع وقت تأسیس کنیم.
در حوزه آموزش نیز ما یک مدرسه ایرانی در اقلیم کردستان داریم که 550 دانش‌آموز در 12 مقطع تحصیلی در آن مشغول به تحصیل هستند. همچنین در دو سال گذشته آزمون اختصاصی دانشگاه‌های ایران در اربیل برگزار شده که این موضوع به دانش‌آموزان ایرانی مقیم اقلیم کمک می‌کند تا به‌راحتی به تحصیلات دانشگاهی خود در ایران ادامه دهند.
ما همچنین ارتباطات فرهنگی و ورزشی خوبی با اقلیم کردستان داریم. برخی از فدراسیون‌های ورزشی ایران با همتایان خود در اقلیم به‌ویژه در مناطق مرزی ارتباط دارند و این روابط مثبت است، هرچند در سطح بالایی قرار ندارد.
رووداو: پیش‌تر حدود ۸۰ درصد کالاهای موجود در بازار اقلیم کردستان کالاهای ایرانی بودند. چرا اکنون این میزان کاهش یافته است؟
نصرالله رشنودی: تجارت نوعی مدیریت است، اما به نظر ما، نه‌تنها حضور کالاهای ایرانی کاهش نیافته، بلکه افزایش نیز داشته است. این موضوع را می‌توان با آماری که از گذرگاه‌های مرزی به دست ما می‌رسد، بررسی کرد. اکنون در مقایسه با گذشته، به‌جز دوره‌هایی که به دلیل مشکلاتی کاهش چشم‌گیری در سطح منطقه وجود داشت، روند کلی افزایشی بوده است. امروز، با شکرگزاری به درگاه خداوند، کالاهای ایرانی نه‌تنها در اقلیم کردستان، بلکه حتی در استان‌های دیگر عراق مانند نینوا، کرکوک و صلاح‌الدین نیز از طریق اقلیم کردستان جابه‌جا می‌شوند. تجار اقلیم کردستان و آن استان‌ها همچنین به‌طور مستمر با تجار ایرانی در حال همکاری و تجارت هستند و سطح روابط تجاری در منطقه بسیار رضایت‌بخش است.
رووداو: به نظر می‌رسد که مأموریت شما در اقلیم کردستان به پایان رسیده و کنسولی جدید معرفی خواهد شد. با توجه به این‌که شما در این شش سال تلاش زیادی داشته‌اید، دلیل این تغییر چیست؟
نصرالله رشنودی: مأموریت من برای سه سال تعیین شده بود و سه سال هم در اینجا خدمت کردم. دو سال دیگر هم به مأموریت من اضافه شد. این یک روند اداری است که باید انجام شود. هر شروعی پایانی دارد، اما خوشحالم که این دوره با موفقیت به پایان رسید. مسائل بسیاری که در طول این چند سال مطرح بودند و ممکن بود باعث مشکلاتی شوند، اکنون شاهد روابطی بسیار خوب، مؤثر و سازنده هستیم. هدفی که در جهت بهبود روابط میان جمهوری اسلامی ایران، اقلیم کردستان و عراق داشته‌ایم، با موفقیت در حال پیگیری است.
عراق به‌طور کلی و به‌ویژه اقلیم کردستان برای ما بسیار مهم هستند و روابط تجاری با این منطقه در ادامه تعاملات اقتصادی ما تأثیرگذار است. ثبات و امنیت عراق نیز برای ما مهم است. امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌توانیم بگوییم روابط ما بسیار مستحکم است. بازدیدهای مقامات عالی‌رتبه از اقلیم کردستان و عراق، مانند سفر رئیس‌جمهور محترم به اقلیم کردستان و همچنین سفر آقای نچیروان بارزانی و آقای مسرور بارزانی به ایران، نشان‌دهنده تمایل هر دو طرف برای گسترش این روابط است.
رووداو: کنسول جدید در اربیل چه کسی خواهد بود؟
نصرالله رشنودی: با توکل به خدا، کنسول جدید در اربیل جناب آقای اسدی خواهند بود. ایشان در آینده نزدیک خواهند آمد و فعالیت خود را آغاز خواهند کرد. آقای اسدی در حال حاضر در سلیمانیه مشغول هستند و به زودی جایگزین خواهند شد.
رووداو: یکی از نگرانی‌های سال‌های گذشته مسئله امنیت بود. اکنون توافق امنیتی میان جمهوری اسلامی ایران، عراق و اقلیم کردستان وجود دارد. آیا اقلیم کردستان به این توافق پایبند است؟
نصرالله رشنودی: کمیته امنیتی مشترک میان اقلیم کردستان و جمهوری اسلامی ایران سابقه‌ای دارد و جدید نیست. این توافق امنیتی میان ما و عراق نیز با حضور اقلیم کردستان تنظیم شد. ما حدود ۲۰ جلسه امنیتی داشته‌ایم که نتیجه آن همین توافق امنیتی است. برخی بندهای این توافقنامه تاکنون اجرا شده‌اند. مهم این است که اراده هر دو طرف بر اجرای کامل این توافقنامه است. اقدامات خوبی انجام شده، اما کافی نیست و باید تلاش بیشتری برای اجرای کامل این توافقنامه صورت گیرد.
رووداو: بنابراین به نظر شما هنوز این توافقنامه به‌طور کامل اجرا نشده است؟
نصرالله رشنودی: خیر، نه‌تنها به نظر ما، بلکه به نظر اقلیم کردستان نیز همین‌طور است.
رووداو: نگرانی‌های امنیتی شما شامل چه مواردی است؟
نصرالله رشنودی: ما دو کشور مستقل هستیم که باید به اعتماد متقابل دست یابیم. اگر از سوی یک طرف دیواری ساخته شود یا شیشه خانه طرف مقابل شکسته شود، این دیگر دوستی نیست. ما هیچ نگرانی از خود اقلیم کردستان نداریم، بلکه مشکلاتی که در اینجا وجود دارند، عواملی هستند که بر روابط ما تأثیر گذاشته و موجب تضعیف این روابط می‌شوند.
در گذشته نیز چنین مسائلی را با دولت فدرال عراق داشته‌ایم، مانند حضور گروه «منافقین» در استان دیاله. عراق این مسئله را حل و آنها را از کشور خارج کرد. اکنون مشکلاتی مشابه در اقلیم کردستان وجود دارد که باید حل شوند. ما امیدواریم که دولت اقلیم کردستان نیز به‌طور کامل به این توافقنامه پایبند باشد تا این مسائل حل شوند.
روداو: آیا درخواست کرده‌اید که آنها به کشور دیگری منتقل شوند؟
نصرالله رشنودی: این توافقنامه شامل چندین نکته است و باید تمام مواردی که توافق شده‌اند اجرا شوند.
روداو: اگر آنها بگویند ایران در صورتی که به منطقه کردستان عراق حمله موشکی انجام دهد، توافق خوبی ارائه نکرده است، چه می‌گویید؟
نصرالله رشنودی: فکر می‌کنم بهتر است به این سؤال پاسخ ندهم.
روداو: در حال حاضر روابط سیاسی شما با احزاب اقلیم کردستان چگونه است؟ آیا نقشی در گفت‌وگوهای تشکیل دولت جدید اقلیم دارید؟
نصرالله رشنودی: ابتدا باید بگویم که ما از برگزاری انتخابات بسیار خوشحال بودیم. انتخاباتی که نسبت به گذشته متفاوت و جدید بود. اگرچه ممکن است برخی احزاب اعتراض‌هایی داشته باشند، اما نتایج قانونی بوده و طبق قوانین پیگیری می‌شود. تشکیل دولت اقلیم کردستان نیازمند تعامل بین احزاب و جناح‌هایی است که کرسی‌ها را کسب کرده‌اند. ما امیدواریم این موضوع به زودی به نتیجه برسد و شاهد تعاملات مثبت میان احزاب باشیم.
همچنین پیش‌تر هم گفته‌ام که امنیت و ثبات اقلیم کردستان برای ما و عراق مهم است. این موضوع از طریق تعامل میان تمام جناح‌ها و احزاب محقق می‌شود. ما همیشه روابط دوستانه‌ای با همه احزاب و شخصیت‌های اقلیم کردستان داشته‌ایم و تلاش می‌کنیم آنها را به همدلی و تفاهم دعوت کنیم.
روداو: آیا از روابط تاریخی‌تان با احزاب اقلیم، به ویژه اتحادیه میهنی و حزب دمکرات کردستان، برای تسریع در توافقات استفاده می‌کنید؟
نصرالله رشنودی: من فکر نمی‌کنم نیازی به مداخله باشد؛ به نظرم با توکل به خدا آنها به توافق خواهند رسید. هر جا نیاز باشد، جمهوری اسلامی ایران آمادگی لازم را دارد، اما به اعتقاد من مسئولین و شخصیت‌های اقلیم کردستان به راحتی می‌توانند به تفاهم برسند.
روداو: نزدیک به شش سال است که اینجا هستید. دشوارترین چالش برای شما چه بوده است؟
نصرالله رشنودی: هیچ چالشی وجود نداشته است. با خوشحالی می‌گویم که در اقلیم کردستان دوران متفاوتی را پشت سر گذاشته‌ایم. کار دیپلماتیک آسان نیست و ایجاد روابط میان دو کشور یا دو منطقه نیازمند تلاش و هماهنگی است. ممکن است در برخی موارد من کوتاهی کرده باشم، اما به لطف خدا و همکاری مردم و مسئولین اقلیم، این مسیر هموار بوده است.
روداو: سپاسگزاریم، آقای نصرالله رشنودی.
نصرالله رشنودی: سپاس فراوان. ممکن است این آخرین گفت‌وگوی من در این مسئولیت باشد. تا پایان هفته اقلیم را ترک خواهم کرد و امیدوارم جانشین جدید بتواند این مسیر را ادامه دهد. از همه دوستان، مسئولین، احزاب، جناح‌ها و رسانه‌ها، به ویژه شبکه روداو، تشکر می‌کنم و امیدوارم بتوانیم در آینده در خدمت مردم عزیزمان باشیم.
نظر شما