به گزارش کرد پرس، او برمبنای کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل گفت: پیمان نامه یا کنوانسیون حقوق کودک دربرگیرنده ۵۴ ماده است که ۹ ماده آن از جمله ماده های ۹، ۱۲ ،۱۳ ،۱۴، ۱۷ ، ۲۹، ۳۰ ،۳۱ و ۳۴ به حقوق ارتباطات کودکان مرتبط هستند.
او تاکید کرد که طبق ماده ۱۲ و ۱۳ کنوانسیون حقوق کودک، کودکان حق دارند آزادانه نظرات خود را بیان کنند و این نظرات باید در تمام موضوعاتی که به آنها مربوط می‌شود، مورد توجه قرار گیرد. آنها همچنین حق دارند اطلاعات، عقاید و افکار خود را از طریق هر وسیله ارتباطی مانند گفتار، نوشتار، هنر و رسانه‌ها بیان کنند.
او ادامه داد: براساس ماده های کنوانسیون حقوق کودک، کودکان باید به اطلاعات مناسب و باکیفیت دسترسی داشته باشند تا بتوانند درک بهتری از محیط اطراف خود پیدا کنند و تصمیمات آگاهانه بگیرند. این اطلاعات باید متناسب با سن و نیازهای آنها باشد و از رسانه‌های مختلف به دستشان برسد.
دکتر ساعی با اشاره به حق ارتباطی مشارکت در تصمیم‌گیری گفت: کودکان باید بتوانند در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی، اجتماعی و دولتی که بر زندگی آنها تأثیر می‌گذارد، مشارکت کنند. مشارکت آنها در این فرآیند نه تنها به افزایش اعتماد به نفس و توانمندسازی آنها کمک می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که تصمیمات به نفع و بهبود وضعیت زندگی کودکان گرفته می‌شود.
او همچنین اذعان داشت که آزادی در دسترسی به رسانه‌ها دسترسی به رسانه‌ها یکی دیگر از جنبه‌های حق ارتباطات است. کودکان باید بتوانند از طریق رسانه‌های مختلف (کتاب، اینترنت، تلویزیون و رادیو) به اطلاعات درست و مناسب دسترسی داشته باشند. این امر به آنها کمک می‌کند تا با دنیای اطراف خود بیشتر آشنا شوند و از حقوق خود آگاه شوند.همچنین محافظت از کودکان در برابر اطلاعات مضر در کنار حق دسترسی به اطلاعات، کودکان باید از اطلاعات مضر و ناسالم محافظت شوند. این شامل جلوگیری از دسترسی آنها به محتواهای نامناسب و مضر در رسانه‌ها و اینترنت می‌شود.
این استاد علوم ارتباطلات افزود: فناوری‌های نوین، به ویژه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، فرصت‌های جدیدی برای ارتباط و بیان نظر به کودکان داده است. آنها می‌توانند از طریق این ابزارها با دیگران در ارتباط باشند، مطالب خود را منتشر کنند و از اخبار و اطلاعات مطلع شوند. با این حال، باید به کودکان آموزش داده شود که چگونه از این ابزارها به صورت ایمن و مسئولانه استفاده کنند.
او با اشاره به جایگاه حقوق ارتباطی کودکان در قوانین مرتبط با کودک در ایران گفت: در ماده ۸ سند ملی حقوق کودک و نوجوان مصوب ۱۳۹۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی که به حقوق فرهنگی، آموزشی و تربیتی کودکان اشاره می کند به طور ضمنی و نه صریح به حقوق ارتباطات کودکان اشاره دارد. در بند۳ این می گوید، کودک و نوجوان حق دسترسی به اطلاعات، به ویژه اطلاعات مربوط به سلامت جسمی، روانی و رشد اخلاقی و معنوی متناسب با سطح درک خویش را دارد و حتی در ماده ۱۱ بند «د» همین قانون نیز به پیشگیری و مبارزه با جرائم جنسی علیه کودک یا نوجوان و ارائه آثار مستهجن به او از جمله از طریق فضای مجازی یا استفاده از او برای تهیه، توزیع، فروش و نگهداری این آثار اشاره دارد.
ساعی افزود: همچنین در ماده ۶ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب سال ۱۳۹۹مجلس شورای اسلامی نیز با شمردن وظایف سازمان های مسئول در زمینه حقوق ارتباطی کودکان به طور ویژه بر لزوم توجه حقوق رسانه ای آنها در صداوسیما تاکید شده است و اشاره ای به فضای مجازی و رسانه های اجتماعی و یا سایر نهادها و سازمان های سیاستگذاری و اجرایی مرتبط با حقوق ارتباطی کودکان ندارد.
به گفته ساعی البته در ماده ۱۰ همین قانون که به جرائم و مجازات ها اختصاص دارد اشاره می کند که در دسترس قراردادن یا ارائه محتوا یا اثر مستهجن یا مبتذل به طفل یا نوجوان به یک یا چند مجازات درجه هشت قانون مجازات اسلامی و استفاده از طفل و نوجوان برای تهیه، تولید، توزیع، تکثیر، نمایش، فروش و نگهداری آثار سمعی و بصری مستهجن یا مبتذل، حسب مورد به میانگین حداقل و حداکثر تا حداکثر مجازات مقرر در قانون مربوط و همچنین واردات، صادرات، تکثیر، انتشار، عرضه، معامله یا بارگذاری محتوا یا اثر مستهجن یا مبتذل که در آنها از اطفال و نوجوانان بهره گیری شده و یا حمل و نگهداری آنها به یکی از مجازاتهای درجه شش قانون مجازات اسلامی را در پی دارد.مجازاتهای درجه شش قانون مجازات اسلامی را در پی دارد.
او ادامه داد: بند ۹ همین ماده اشاره می کند که برقراری ارتباط با طفل و نوجوان در فضای مجازی به‌منظور هرگونه آزار جنسی یا ارتباط جنسی نامشروع به یکی از مجازاتهای درجه شش قانون مجازات اسلامی را به دنبال دارد.
این پژوهشگر ارتباطات خانواده مطرح کرد: در ماده۱۹ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، هر کس هویت یا اطلاعات و اسرار طفل یا نوجوان بزهدیده یا در وضعیت مخاطره‌آمیز را افشا و یا جزئیات جرم ارتکابی توسط طفل و نوجوان یا علیه وی را از طریق رسانه‌های گروهی و یا با توزیع، تکثیر، انتشار و نمایش فیلم یا عکس و مانند آن تشریح کند به‌گونه‌ای که موجب تجری دیگران، اشاعه جرم، آموزش شیوه ارتکاب آن یا بروز هرگونه ضرر یا آسیب به طفل یا نوجوان یا خانواده وی شود به مجازات حبس درجه شش قانون مجازات اسلامی محکوم می‌شود.
ساعی با اشاره به دو نقص کنوانسیون جهانی حقوق کودک و قوانین ایران در حوزه ارتباطات کودکان گفت: هم کنوانسیون جهانی و هم قوانین کودک در ایران به ارزش، کمیت و کیفیت ارتباطات و تعاملات سالم میان فردی والدین و فرزندان– تاثیر ارتباطات بر شکل گیری فضا و ساخت خانواده سالم بی توجه بوده اند این در حالی است که خانواده نخستین کانون ونهادی است که کودکان کمیت و کیفیت ارتباطات و تعاملات میان فردی را تجربه می کنند. در واقع حقوق ارتباطات تنها حقوق رسانه ای آنها نیست بلکه حقوق برخورداری از تعاملات و ارتباطات میان فردی سالم نیز است.
او همچنین تاکید کرد که قوانین جهانی و ایرانی در حوزه حقوق ارتباطی کودکان نیاز به بازنگری جدی در حوزه حقوق رسانه ای آنها به ویژه پررنگ گردن و اضافه کردن بخش حقوق کودکان در اینترنت، فضای سایبر و هوش مصنوعی است.
ساعی با تاکید بر افزایش اهمیت و دغدغه حقوق ارتباطات کودکان در جهان افزود : اگر به موضوع و شعار روز جهانی کودکان در سال ۲۰۲۴ نیز توجه کنیم، «به آینده گوش بسپارید و از حقوق کودکان دفاع کنید»، نیز به نوعی بر حقوق ارتباطات میان فردی و رسانه ای تاکید شده است. یونیسف اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴، ما جهان را تشویق می‌کنیم تا فعالانه به امیدها، رویاها و دیدگاه‌های کودکان برای آینده گوش دهند و حق مشارکت آنها را ترویج دهند. کودکان باید توانمند شوند تا نظراتشان را درباره جهانی که می‌خواهند در آن زندگی کنند، بیان کنند و این وظیفه همه ماست که گوش دهیم و از دیدگاه‌های آنها حمایت کنیم.
او افزود: در راستای اهمیت نقش نهاد خانواده در تامین حقوق ارتباطی کودکان، یونیسف در سال ۲۰۲۴ یک بخش ویژه را به نقش نهاد خانواده به ویژه قدرت والدگری والدین در این زمینه را دارد. یونیسف اععلام کرده است که به‌عنوان والد یا سرپرست، شما نقش کلیدی در پرورش صدای کودک خود دارید. شما اولین سیستم حمایتی آنها هستید و آنها به شما برای راهنمایی و تشویق نگاه می‌کنند. با ایجاد محیطی امن که در آن کودک شما احساس راحتی کند تا افکارش را بیان کند، شما نسل آینده رهبران، اندیشمندان و عمل‌گرایان را شکل می‌دهید.
ساعی با اشاره به اهمیت گوش دادن به کودکان در بیانیه روز جهانی کودک خطاب به والدین گفت: از نظر یونیسف گوش دادن به کودکان موحب تقویت اعتمادبه‌نفس می شود. زیرا وقتی کودکان احساس کنند که شنیده می‌شوند، اعتمادبه‌نفس آنها افزایش می‌یابد و می‌فهمند که افکار و ایده‌هایشان ارزشمند است. همچنین گوش دادن به کودکان به آنها کمک می‌کند مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله را توسعه دهند. تاثیر دیگر گوش دادن به کودکان پرپرش خلاقیت است. در واقع با دادن آزادی به کودکان برای بیان دیدگاه‌هایشان درباره آینده، خلاقیت آنها تقویت می‌شود.
او افزود: گوش دادن به کودکان موجب تقویت رابطه والدین و کودک می شود. گفت‌وگوی باز باعث ایجاد اعتماد می‌شود و کودکان را تشویق می‌کند که با ایده‌ها، نگرانی‌ها و آرزوهایشان به شما رجوع کنند.
ساعی بابیان اینکه یونیسف بر اهمیت گفت‌وگوی خانوادگی درباره آینده تاکید کرده است، گفت: زمانی را برای گفت‌وگوهای خانوادگی اختصاص دهید تا همه بتوانند دیدگاه‌هایشان درباره آینده را به اشتراک بگذارند. این گفت‌وگوها می‌تواند هنگام صرف غذا، یک جلسه خانوادگی در آخر هفته یا حتی در ماشین انجام شود.سؤالاتی را شبیه این سوالات بپرسید که چه نوع جهانی را دوست دارید در آن زندگی کنید؟ چه چیزهایی را در جهان می‌خواهید تغییر دهید؟ به نظرتان چگونه می‌توان آینده بهتری برای همه ساخت؟ و به پاسخ‌های آنها با دقت گوش دهید، سؤالات پیگیری بپرسید و آنها را به کشف ایده‌هایشان تشویق کنید. حتی می‌توانید این افکار را ثبت کنید و این گفت‌وگو را هر سال تکرار کنید تا تکامل دیدگاه‌هایشان را ببینید.
او همچنین به پروژه‌های خلاقانه خانوادگی از جمله تابلوهای آرزوها، هنر و نوشتن برای تقویت ارتباطات میان فردی والدین و کودکان در خانواده در بیانیه یونیسف اشاره کرد و گفت: تابلوی آرزوهای خانوادگی بسازید. در واقع با کمک عکس‌ها یا تصاویری از محیط پاک، فناوری پیشرفته، خانواده‌های خوشحال و غیره جمع‌آوری کنید و همراه با کودک خود تابلویی از آینده‌ای که آرزو دارد بسازید.
ساعی با بیان اینکه در بیانیه یونیسف برای والدین به خلق پروژه هنری یا نوشتاری در خانواده برای ایجاد فرصت های ارتباطی اشاره کرده است، گفت : منظور پروژه هنری یا نوشتاری این است که از کودک خود بخواهید نقاشی کند یا درباره آینده‌ای که تصور می‌کند بنویسد. مثلاً مدارس چگونه خواهند بود؟ شهرها چگونه به نظر می‌رسند؟ با یک دفترچه آینده و نامه به آینده را ایجاد کنید و کودکتان را تشویق کنید تا افکارش درباره آینده، ازجمله موضوعات مهم مانند تغییرات اقلیمی یا فناوری‌های نوین را یادداشت کند و یا کودکتان بخواهید نامه‌ای به خودشان در ۱۰ یا ۲۰ سال آینده بنویسند و امیدها و آرزوهایشان را در آن ثبت کنند.
نظر شما