کردپرس

اقلیم کردستان عراق در سال‌های اخیر با چالش‌های اقتصادی و مالی بسیاری مواجه بوده است؛ از تأخیر در پرداخت حقوق کارکنان دولتی گرفته تا نوسانات در تخصیص بودجه از سوی دولت مرکزی بغداد. اما داده‌های مالی سال 2024 نشان‌دهنده تغییراتی عمده در سیاست‌های بودجه‌ای اقلیم است که به نظر می‌رسد هدف آن بازتعریف اولویت‌ها در توزیع منابع باشد.

بودجه تخصیص‌یافته از بغداد به اربیل، که بیش از 10.75 هزار میلیارد دینار برآورد شده است، با رویکردی متفاوت میان گروه‌های مختلف توزیع شده است. این در حالی است که حقوق نیروهای پیشمرگه کاهش یافته و بودجه بازنشستگان با جهشی بی‌سابقه افزایش یافته است. همچنین، ادارات و نهادهای محلی، با دریافت بیش از 9.55 هزار میلیارد دینار، نشان‌دهنده توجه ویژه اقلیم به مدیریت محلی هستند.

از سوی دیگر، خانواده‌های شهدا، قربانیان تروریسم و گروه‌های نیازمند نیز سهم بیشتری در این بودجه دریافت کرده‌اند، که نشان‌دهنده تغییری محسوس در نگاه اقلیم به مسائل اجتماعی و گروه‌های آسیب‌پذیر است. اما این تغییرات هم‌زمان با کاهش سهم برخی گروه‌ها، از جمله نیروهای امنیتی و نظامی، پرسش‌هایی را درباره اولویت‌های امنیتی اقلیم و تأثیر احتمالی آن بر وضعیت منطقه ایجاد کرده است.

این تغییرات گسترده در توزیع بودجه، تصویری از بازنگری در سیاست‌های مالی اقلیم ارائه می‌دهد؛ جایی که عدالت اجتماعی و تقویت زیرساخت‌ها به‌نظر می‌رسد جایگاه بالاتری نسبت به موضوعات نظامی و امنیتی پیدا کرده‌اند. تحلیل این داده‌ها، درک عمیق‌تری از راهبردهای اقلیم کردستان برای مدیریت منابع و چالش‌های آینده به دست می‌دهد.

اطلاعات مربوط به این گزارش به دو بخش اصلی تقسیم شده است:

1. حقوق‌بگیران اقلیم کردستان در سال ۲۰۲۳
2. بودجه تأمین‌شده برای حقوق‌ها در سال ۲۰۲۴

۱. حقوق‌بگیران اقلیم کردستان در سال ۲۰۲۳

• تعداد کل حقوق‌بگیران: ۱,۱۱۴,۳۳۵ نفر
  • ادارات محلی: ۶۸۲,۱۴۱ نفر
  • نیروهای پیشمرگه: ۲۴۵,۱۰۴ نفر
  • شهدا و خانواده‌های آنان: ۸۳,۴۱۳ نفر
  • بازنشستگان: ۷۶,۷۸۸ نفر
  • سایرین (کلیه دسته‌بندی‌ها): ۲۶,۸۸۹ نفر

مجموع هزینه‌های پرداختی حقوق: ۹۱۳,۶۲۳,۰۶۴,۰۰۰ دینار عراقی

• سهم دسته‌بندی‌ها:
  • ادارات محلی: ۷۳۴,۵۹۳,۲۴۴,۰۰۰ دینار
  • کمک‌های موقت و اضطراری: ۱۱۹,۰۷۹,۹۰۹,۰۰۰ دینار
  • شهدا و خانواده‌های آنان: ۳۶,۳۷۷,۴۶۵,۰۰۰ دینار
  • بازنشستگان: ۱۱,۱۷۷,۸۵۰,۰۰۰ دینار
  • سایر دسته‌بندی‌ها: ۱۲,۳۹۴,۵۹۶,۰۰۰ دینار

۲. بودجه تأمین‌شده برای حقوق‌بگیران در سال ۲۰۲۴

کل بودجه اختصاص داده‌شده (پیش‌بینی‌شده): ۱۰,۷۵۲,۵۸۲,۵۵۸,۵۵۰ دینار عراقی

• سهم ماهانه از این بودجه: ۸۲۳,۹۳۸,۷۷۶,۴۵۰ دینار عراقی

نسبت تأمین بودجه به کل نیازها:

• تأمین‌شده: ۹۳% (۱۰,۷۵۲,۵۸۲,۵۵۸,۵۵۰ دینار)
• کسری: ۷% (۸۲۳,۹۳۸,۷۷۶,۴۵۰ دینار)

سهم دسته‌بندی‌ها از بودجه (ماهانه):

نکات قابل توجه:

1. بودجه سال ۲۰۲۴ تقریباً نیازهای مالی حقوق‌بگیران را تا ۹۳% پوشش می‌دهد و تنها ۷% کسری دارد.
2. عمده بودجه به ادارات و نهادهای محلی اختصاص داده شده است.
3. سهم نیروهای پیشمرگه و بازنشستگان در بودجه قابل توجه است، اما نسبت به کل بودجه سهم کمتری دارند.

تحلیل اطلاعات حقوق‌بگیران اقلیم کردستان و بودجه اختصاص‌یافته

۱. حقوق‌بگیران اقلیم کردستان در سال ۲۰۲۳

بر اساس آمار، تعداد کل حقوق‌بگیران در اقلیم کردستان ۱,۱۱۴,۳۳۵ نفر است که به پنج دسته تقسیم شده‌اند:

• ادارات و نهادهای محلی بیشترین تعداد حقوق‌بگیران را با ۶۸۲,۱۴۱ نفر به خود اختصاص داده‌اند، که نشان‌دهنده سهم قابل‌توجهی از کارمندان بخش‌های دولتی است.
• نیروهای پیشمرگه با ۲۴۵,۱۰۴ نفر دومین دسته بزرگ حقوق‌بگیران هستند. این موضوع اهمیت استراتژیک امنیتی و نظامی را در اولویت‌های اقلیم نشان می‌دهد.
• شهدا و خانواده‌های آنان با ۸۳,۴۱۳ نفر سهم قابل‌توجهی دارند که نشان‌دهنده تعهد اقلیم به خانواده‌های آسیب‌دیدگان جنگ و درگیری است.
• بازنشستگان و سایر گروه‌ها (مانند افراد تحت پوشش خدمات اجتماعی) نیز بخش کوچکتری از این جمعیت را تشکیل می‌دهند.

هزینه پرداختی سالانه

کل هزینه‌های پرداختی حقوق در سال ۲۰۲۳ معادل ۹۱۳,۶۲۳,۰۶۴,۰۰۰ دینار عراقی بوده است که بیشترین سهم آن به ادارات محلی اختصاص یافته است (۷۳۴,۵۹۳,۲۴۴,۰۰۰ دینار). این موضوع نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از هزینه‌های جاری دولت اقلیم به پرداخت حقوق کارمندان دولتی اختصاص داده شده است.
هزینه‌های مرتبط با کمک‌های اضطراری و شهدا نیز قابل توجه است، اما در مقایسه با بخش‌های دیگر سهم کمتری دارد.

۲. بودجه اختصاص‌یافته برای حقوق در سال ۲۰۲۴

برآورد بودجه

بودجه سالانه تخصیص داده‌شده برای پرداخت حقوق در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۱۰,۷۵۲,۵۸۲,۵۵۸,۵۵۰ دینار عراقی است که حدود ۹۳% از نیازهای حقوق‌بگیران را پوشش می‌دهد. با این حال، ۷% کسری وجود دارد که معادل ۸۲۳,۹۳۸,۷۷۶,۴۵۰ دینار است.

سهم‌بندی بودجه

بودجه اختصاص‌یافته به دسته‌بندی‌های مختلف حقوق‌بگیران به شرح زیر است:

• ادارات و نهادهای دولتی با سهم ۹,۵۵۶,۳۴۸,۰۰۵,۰۰۰ دینار (بیش از ۸۹% کل بودجه) بزرگترین دریافت‌کننده این بودجه هستند.
• سهم نیروهای پیشمرگه و شهدا و خانواده‌های آنان نسبتاً کمتر است. نیروهای پیشمرگه تنها ۱.۲% از کل بودجه را به خود اختصاص داده‌اند، که ممکن است به چالش‌های تأمین بودجه دفاعی و نظامی در اقلیم اشاره داشته باشد.
• بازنشستگان با سهم ۱,۲۲۴,۲۰۳,۴۴۳,۱۳۶ دینار (بیش از ۱۱% کل بودجه) نیز از دسته‌های بزرگ دریافت‌کننده بودجه هستند.

تحلیل کلی

1. تمرکز بودجه بر کارکنان دولتی: بالاترین سهم بودجه برای ادارات و نهادهای دولتی نشان‌دهنده وابستگی اقلیم به نیروی کار دولتی است. این مسئله می‌تواند فشار مضاعفی بر بودجه اقلیم وارد کند، به‌ویژه اگر سیستم اشتغال دولتی به‌طور کارآمد عمل نکند.
2. نسبت کسری بودجه: علی‌رغم تأمین ۹۳% بودجه مورد نیاز، ۷% کسری همچنان یک چالش جدی است. این میزان کسری می‌تواند به‌ویژه در شرایطی که اقلیم با بحران‌های اقتصادی یا تداوم توقف صادرات نفت و فیصله نیافتن مشکلات میان اربیل و بغداد مواجه باشد، فشار قابل‌توجهی ایجاد کند.
3. نقش شهدا و بازنشستگان: پرداخت به شهدا و بازنشستگان نشان‌دهنده تعهد اقلیم به مسائل اجتماعی و جبران خسارت‌های جنگ و درگیری است، اما نسبت پایین سهم شهدا در بودجه می‌تواند سؤالاتی درباره اولویت‌بندی ایجاد کند.
4. چالش تأمین منابع: بودجه اقلیم کردستان به‌طور مستقیم وابسته به پرداخت‌های دولت مرکزی عراق است. هرگونه تأخیر یا کاهش در پرداخت‌ها می‌تواند بحران مالی ایجاد کند و بر پرداخت حقوق‌ها تأثیر منفی بگذارد.