به گزارش کردپرس، دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده اعلام کرده که رویکردی محتاطانه نسبت به حکمرانی جدید و نوپای سوریه در پیش گرفته است. دیپلمات‌های آمریکایی در هفته‌های اخیر دیدارهای اولیه‌ای با احمد الشرع، حکمران موقت سوریه و رئیس هیئت تحریر الشام، و همچنین اسعد الشیبانی، وزیر امور خارجه تازه منصوب‌شده برگزار کرده‌اند.
اما از زمان سرنگونی حکومت بشار اسد در اوایل دسامبر، ایالات متحده همچنان اعلام کرده که نیروهای خود را در شمال شرق سوریه حفظ خواهد کرد. پرسنل آمریکایی در این منطقه به حمایت از نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) به رهبری کردها به عنوان بخشی از مأموریت ضد داعش ادامه می‌دهند.
در واقع، پنتاگون در ماه دسامبر تعداد نیروهای خود در سوریه را به‌روزرسانی کرد و اعلام کرد که تعداد آنها در واقع ۲۰۰۰ نفر است، نه ۹۰۰ نفری که سال‌ها گزارش می‌شد.
جاشوا لندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه اوکلاهما، این به‌روزرسانی را پیامی غیرمستقیم به بازیگران مختلف در سوریه تفسیر کرد تا نسبت به نیروهای دموکراتیک سوریه و قلمرو وسیع و اقتصادی مهمی که این گروه کنترل می‌کند، احتیاط کند زیرا آینده سوریه در حال شکل‌گیری است.
این امر همچنین نشان‌دهنده این است که ایالات متحده، حداقل در روزهای پایانی دولت بایدن پیش از آغاز به کار دونالد ترامپ در ۲۰ ژانویه، قصد دارد از حضور خود در سوریه به عنوان اهرمی برای شکل‌دادن به یک سوریه جدید استفاده کند؛ بخشی از این تلاش‌ها شامل حضور نیروهای نظامی در منطقه است.
لندیس گفت: «این پیام به ترکیه و نیروهای عربی بود که نباید به منطقه کردنشین حمله کنند. این پیام برای تعیین خط قرمزی بود که نشان دهد این موضوع باید از طریق مذاکره حل شود، نه از طریق نبرد در میدان جنگ.»
دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در بریتانیا، در تاریخ ۲ ژانویه گزارش داد که ارتش آمریکا به نظر می‌رسد در حال تقویت پایگاه‌های خود در منطقه است. منابع این نهاد اعلام کردند که ساخت پایگاهی جدید در عین‌العرب یا کوبانی آغاز شده است. با این حال، یک سخنگوی پنتاگون در روز جمعه تأکید کرد که برنامه‌ای برای تأسیس «نوعی پایگاه یا حضور» در آنجا وجود ندارد.
اولویت‌های استراتژیک اعلام‌شده
پیام‌های عمومی دولت بایدن یک اولویت مشخص را برای حفظ حضور نظامی در سوریه تأکید کرده است: عملیات ضد داعش که برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما آغاز شد.
پت رایدر، سخنگوی پنتاگون، در ۱۹ دسامبر به خبرنگاران گفت: «هیچ برنامه‌ای برای توقف مأموریت شکست داعش وجود ندارد.» رایدر افزود که افزایش تعداد نیروها برای پاسخگویی به «نیازهای مأموریتی جدید مرتبط با مأموریت شکست داعش» بوده است.
محمد صالح، یکی از پژوهشگران ارشد مؤسسه تحقیقات سیاست خارجی مستقر در فیلادلفیا، گفت که علاوه بر تهدید احتمالی بازگشت داعش، دلایل استراتژیک دیگری نیز پشت پرده ادامه حضور نیروهای آمریکایی در سوریه وجود دارد.
اگرچه داعش در سال ۲۰۱۷ از نظر قلمرو شکست خورد، پنتاگون در ماه ژوئیه گزارش داد که در شش ماه اول سال جاری، ۱۵۳ حمله توسط این گروه در عراق و سوریه رخ داده است که افزایش دو برابری نسبت به حملات این گروه در سال ۲۰۲۳ را نشان می دهد.
با توجه به اینکه نیروهای SDF هم‌اکنون نظارت بر زندان‌هایی را که هزاران زندانی داعشی را در خود جای داده‌اند، به عهده دارند، حضور مستمر آمریکا می‌تواند عاملی بازدارنده در برابر درگیری کردها با گروه‌های تحت حمایت ترکیه باشد که ممکن است اوضاع امنیتی را مختل کند.
محمد صالح به الجزیره گفت: «مبارزه با داعش همچنان یک هدف کاملاً مرتبط است. هرچند فرآیند انتقال قدرت عمدتاً آرام بوده است اما فقدان یک مرجع مرکزی فرصت‌های بسیار زیادی برای آشوب فراهم می‌کند که گروهی مانند داعش می‌تواند از آن بهره‌برداری کند. آنها مهارت بالایی در تطبیق خود با شرایط و بازسازی ، مشابه آنچه در عراق در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ رخ داد، دارند.»
از سوی دیگر، ترکیه که از تهاجم شورشیان به رهبری هیئت تحریر الشام و همچنین ارتش آزاد سوریه حمایت کرده است، پیشنهاد داده است که مأموریت ضد داعش را بر عهده بگیرد.
ترکیه یگان‌های مدافع خلق یا (YPG) را که بخش عمده‌ای از نیروهای دموکراتیک سوریه را تشکیل می‌دهند، یک «سازمان تروریستی» می‌داند. حزب کارگران کردستان ترکیه نیز از سوی آنکارا و واشنگتن به‌عنوان یک «گروه تروریستی» معرفی شده است.
با این حال، مخالفت ترکیه با نیروهای دموکراتیک سوریه مدت‌هاست که این کشور را در برابر هم‌پیمان ناتو، یعنی ایالات متحده، قرار داده است زیرا واشنگتن همچنان از این گروه حمایت می‌کند.
ابزارهای چانه‌زنی
نیروهای دموکراتیک سوریه در حال حاضر بخش وسیعی از شمال شرق سوریه را تحت کنترل دارند که تقریباً یک‌سوم کل قلمرو این کشور را شامل می‌شود. مناطقی که این گروه کنترل می‌کند، حدود ۷۰ درصد از میادین نفت و گاز سوریه را در بر می‌گیرد.
همگام با کاهش فشار ناشی از تحریم‌های سنگین ایالات متحده و خارجی که بر مناطق تحت کنترل بشار اسد در دوران حکومت او اعمال شده بود، کنترل دولت بر این میادین نفتی برای توسعه اقتصادی آینده سوریه ضروری خواهد بود. احمد الشرع و اسعد الشیبانی، در تماس‌های اولیه خود با رسانه‌ها و فرستادگان خارجی، توسعه اقتصادی را به عنوان محور اصلی برنامه های خود مطرح کرده‌اند.
جاشوا لندیس، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه به الجزیره گفت: «سوریه برای بازسازی و نوسازی صنعت نفت خود به سرمایه‌گذاری خارجی گسترده نیاز دارد. تنها دولت سوریه می‌تواند این کار را انجام دهد زیرا ایالات متحده اجازه ندارد قراردادهای بلندمدت با دولت‌های خارجی امضا کند و کردها نیز به دلیل عدم به رسمیت شناخته شدن به عنوان نهادی قانونی، نمی‌توانند این کار را انجام دهند. این چاه‌ها متعلق به دولت سوریه هستند.»
حضور نیروهای آمریکایی در سوریه تا حدی با هدف اطمینان از عدم دستیابی داعش یا دولت قبلی سوریه به این منابع غنی نفت و گاز بوده است.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، در سال ۲۰۱۹، در یک کنفرانس خبری در کاخ سفید در کنار رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، به‌طور مستقیم به این هدف اشاره کرد و گفت که ایالات متحده «فقط برای نفت نیروها را باقی گذاشته است». یکی از مقامات پنتاگون بعدها اعلام کرد که «حفاظت از میادین نفتی وظیفه‌ای فرعی» در مأموریت شکست داعش در سوریه است.
به گفته لندیس، با وجود انگیزه‌های ایالات متحده برای حفاظت از این میادین در سال‌های اخیر، آزادسازی آنها یک نقطه اهرم کلیدی در مذاکرات آینده خواهد بود. لندیس گفت: «تحریم‌ها و نفت ابزارهای چانه‌زنی بزرگی هستند.»
مذاکرات شامل این خواهد بود که آیا نیروهای دموکراتیک سوریه نقشی در دولت جدید خواهند داشت یا خیر.
آینده سوریه و ترامپ
این سوال مطرح می‌شود که دولت آتی ترامپ و دوره دوم ریاست‌جمهوری او – که به رفتارهای ناپایدار در سیاست خارجی شناخته می‌شود – چه چیزی برای سوریه رقم خواهد زد.
ترامپ به‌ندرت در مورد وضعیت سوریه اظهار نظر کرده است. او در سبک معمول مبهم خود در اوایل دسامبر در پلتفرم TruthSocial خود نوشت که «سوریه جنگ ما نیست».
این اظهارات به نظر می‌رسد با تعهدات «اول آمریکا»ی ترامپ برای پایان دادن به دخالت نظامی ایالات متحده در خارج از کشور هم‌خوانی داشته باشد، هرچند تلاش‌های قبلی او برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه به دلیل مخالفت‌های قوی در داخل دولتش متوقف شد.
محمد صالح در این باره گفت: «با توجه به انتصابات او در این دوره، ترامپ به نظر می‌رسد که دوباره در مسیر مشابه درگیری قرار گرفته است.»
او افزود: «افرادی مانند مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و مارکو روبیو، نامزد وزارت امور خارجه، به شدت مخالف عملیات‌های نظامی ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه هستند و معتقدند که ایالات متحده باید حضور نظامی خود در سوریه را حفظ کند.»
محمد صالح گفت: «تمام این‌ها ممکن است به‌طور جدی با خواسته‌ها و تمایلات شخصی ترامپ در تضاد باشد.»
با پیچیده‌تر شدن شرایط، به نظر می‌رسید ترامپ در دسامبر از حمایت آنکارا از سرنگونی اسد تمجید کرده، اما در عین حال این اقدام را به‌عنوان یک «تصاحب خصمانه» سوریه توسط ترکیه توصیف کرد.
برخی ناظران گمانه‌زنی کرده‌اند که ترامپ ممکن است در مقایسه با بایدن نسبت به واگذاری عملیات ضد داعش به ترکیه انعطاف بیشتری نشان دهد هرچند که موضع مشخصی تاکنون ارائه نشده است.
محمد صالح گفت: «من انتظار ندارم که تاکنون سیاست سوریه به طور کامل مشخص شده باشد.»
او افزود: «فکر می‌کنم که در دولت آینده ترامپ، درباره سیاست سوریه یک کشمکش داخلی قابل‌توجه وجود خواهد داشت.»
منبع: الجزیره
نظر شما