8 سال جنگ تحميلي رژيم بعثي عراق و استكبار جهاني عليه ملت بزرگ و مقاوم ايران، مشحون از استقامت، پايداري و ايثارگري مردم كهن سرزمين ايران بوده است. در اين ميان مردم استان ايلام كه از ديرباز دژ تسخيرناپذير ايران لقب گرفته اند با بيش از 425 كيلومتر مرز مشترك با كشور عراق، مقاومت حيرت‌انگيز و جانانه‌اي در مقابل دشمن متجاوز داشتند، مقاومتي حماسي كه متاسفانه تاكنون بسياري از زواياي آن مورد كنكاش و بررسي قرار نگرفته است.
شهر مهران در منتهي اليه غرب ايران، برجسته‌ترين نقطه ظهور و بروز اين مقاومت حماسي مردم استان ايلام بوده است؛ اين شهر استراتژيك كه در يك دهه اخير به دليل نزديكي به اعتاب مقدسه در عراق، در ميان هموطنان به دروازه عتبات عاليات مشهور شده است، به علت موقعيت مهم سوق‌الجيشي و جغرافيايي همواره مورد توجه و طمع حكومت‌هاي وقت عراق، چه در دوره امپراتوري عثماني و چه پس از آن بوده است. در منابع دست اول تاريخي آمده است كه سربازان و گاه مزدوران امپراتوري عثماني در مقاطع مختلف، بارها به مهران و مرزداران ساكن اين خطه حمله‌ور شده و البته هر بار با پايمردي و مقاومت جسورانه اين مرزداران غيور و جنگاوران عشاير سلحشور ساكن اين خطه مواجه شده و عموما نيز به شكل مفتضحانه‌اي ناچار به عقب‌نشيني و فرار مي‌شدند.
پس از سقوط امپراتوري عثماني به خصوص با روي كار آمدن حزب بعث در كشور تازه تشكيل شده عراق، جرياني در اين كشور نوپاي همسايه دست بالا را گرفت كه مهم‌ترين ركن سياست خارجي آن، دشمني با ايرانيان بود و به تبع ادعاهاي گزاف و بي‌پايه‌اي را نيز نسبت به سرزمين كهنسال ايران مطرح مي‌كردند؛ با تداوم اين روند غلط توسط حزب بعث در خلال سال‌هاي 1347 تا 1353 هجري خورشيدي، چندين درگيري نظامي بين مرزداران ايراني و عراقي در شمال شهر مهران به وقوع پيوست كه اين بار هم با مقابله و برتري ارتش وقت ايران، طرف عراقي ناچار به انعقاد قرارداد مشهور الجزاير در سال 1975 ميلادي شد.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري امام راحل، نظام منحط بعثي حاكم بر عراق به تحريك استكبار جهاني و با احساس خطر از جانب انقلاب بزرگ مردم ايران، تحركات و تجاوزات ايذايي خود را در اوايل سال 1359 به مرز مهران آغاز كرد و اين شهر و روستاهاي آن هدف موشك و خمپاره‌اندازي ارتش بعثي قرار گرفت كه منجر به شهادت تعدادي از ساكنان اين شهر نيز شد و با تداوم اين روند در مهر ماه همان سال، شهر مرزي مهران با هجوم همه جانبه به تصرف دشمن بعثي درآمد.
در مرداد ماه سال 1362 با شروع عمليات موسوم به والفجر 3 شهر مهران و ارتفاعات استراتژيك مشرف بر آن از دست دشمن متجاوز آزاد شد و بعثي‌ها با دادن تلفات ناچار به عقب‌نشيني به پشت مرزهاي بين‌المللي شدند. صدام و حزب بعث، مستاصل از فتح فاو به دست ايرانيان، اين بار با عنوان استراتژي دفاع متحرك، در ارديبهشت سال 1365 بار ديگر شهر مهران را به اشغال خود درآورده و به شكلي گسترده و در ابعاد بين‌المللي اين تجاوزگري خود را در بوق و كرنا كرده و براي رها كردن مهران عزيز از چنگال متجاوزشان براي ايراني‌ها شرط و شروط تعيين مي‌كردند.
در چنين وضعيتي دليرمردان بسيج و عشاير استان ايلام همراه و همدوش رزمندگان سپاه پاسداران و ارتش سرفراز در يازدهمين روز تير ماه سال 65 طي عمليات كربلاي يك، شهر مهران و مناطق پيرامون آن را از چنگال متجاوزان آزاد كرده و دشمن را تا پشت مرزهاي بين‌المللي عقب راندند. طي اين عمليات و چند سال پيش از آن و تا پايان 8 سال دفاع مقدس بيش از 6 هزار نفر از بهترين جوانان ايران از عشاير سلحشور ايلامي تا دليرمرداني از مناطق مختلف كشور در راه دفاع از وطن در مرزهاي استان ايلام به شهادت رسيدند و با ريختن خون‌هاي پاكشان بر خاك دشت‌هاي تف‌ديده مهران، دهلران و موسيان و بر سنگ‌ها و صخره‌هاي ارتفاعات قلاويزان، كولگ و ميمك، همه ايرانيان را براي هميشه تاريخ مديون خود كردند.
به بياني ديگر استان ايلام و به خصوص شهر مهران به واقع مشهد شهيدان اعزامي از 31 استان كشور است، شهيداني كه براي دفاع از ميهن و انقلاب در طول 435 كيلومتر مرز از دشت عباس تا موسيان و دهلران، از ارتفاعات گرشير چنگوله تا ارتفاعات جنوب مهران و از ارتفاعات كولگ و صالح‌آباد تا ميمك و سومار، دليرانه مقاومت كردند؛ لذا بيان اين حقيقت كه ايلام و مهران يعني تجسم اراده قدرتمند كل مردم ايران، خالي از وجه نيست.
اما متاسفانه در اين سال‌ها به فراخور چنين مقاومت و دفاع جانانه از سوي صدا و سيماي ملي، حق مطلب به درستي ادا نشده است. در طول سال‌هاي دفاع مقدس، رزمندگان در مهران و ساير جبهه‌ها، حماسه‌هاي جاويدان آفريدند و مردم استان كه به لحاظ شرايط بحراني و بمباران‌هاي مكرر بعثي‌ها بيرون از خانه‌هاي خود و زير چادرها زندگي را به سختي مي‌گذراندند و جوانان مومن و جنگاور اين ديار به صلابت كوه‌هاي كبيركوه، مانشت، كولگ و ميمك و سيوان و اناران در مقابل ارتش متجاوز، از ابتداي جنگ تا انتهاي آن، مقاومتي بي‌بديل از خود نشان دادند و لازم است براي ثبت در تاريخ عرض كنم، مردم غيور ايلات و عشاير استان ايلام اعم از طوايف و ايلات ملكشاهي، شوهان، خزل، اركوازي و بولي، ايوان كلهر و زرنه، كرد‌هاي دهلران و زرين‌آباد، كايدخورده، ديناروند، آبدانان، دره‌شهر، ماژين، شيروان و چرداول، بدره‌اي، مورموري، هليلان، ميشخاص و طولابي، عالي‌بيگي، پنجستون، ريزوند، صالح‌آباد، گلان، سرني، ريكا، رستم‌آباد، فرخ‌آباد، ملك‌خطاوي، هرمزآباد، سادت، بهرام‌‌آباد، فيروزآباد، جاسم‌آباد و ديگر طوايف استان در طول 8 سال دفاع مقدس از جان و مال خود گذشتند و در مقابل هجوم دشمن متجاوز، مقاومت و ايستادگي كردند و در موارد مختلف موجب وحشت و عقب‌نشيني ارتش متجاوز بعثي مي‌شدند، كه ضروري است براي آيندگان و ثبت در تاريخ حماسي ملت ايران، اين مقاومت‌ها به احسن وجه در سيماي ملي ايران به تصوير كشيده شود.
اكنون كه به سالروز عمليات كربلاي يك و آزادسازي مهران نزديك مي‌شويم بجاست كه به عنوان مطالبه‌اي عمومي، اولا، سالروز عمليات كربلاي يك و آزادسازي مهران توسط شوراي فرهنگ عمومي كشور در تقويم ملي تصويب و ثبت شود. ثانيا صدا و سيماي ملي و استاني در برنامه‌هاي متعدد، متكثر و متنوع خود، مقاومت، ايثارگري و حماسه‌سازي ملت بزرگ ايران به خصوص مردم و ايلات و عشاير مختلف استان ايلام را در شبكه‌هاي مختلف تشريح و تبيين كنند. ثالثا به پاس شجاعت و مقاومت مردم اين استان در طول 8 سال دفاع مقدس، يكي از خيابان‌هاي پايتخت(تهران) به نام ايلام نام‌گذاري شود. رابعا شايسته است جهت جبران عقب‌ماندگي‌هاي ناشي از جنگ 8 ساله، تشكيل و تاسيس «سازمان عمران استان ايلام» با اختصاص رديف بودجه ملي در دستور كار هيات دولت و مجلس شوراي اسلامي قرار گيرد. باشد كه با توجه خاص متوليان امر و اختصاص بودجه‌هاي كلان و در ادامه فعاليت‌هاي عمراني سنوات گذشته، بخشي از محروميت‌هاي تاريخي مردم نجيب استان ايلام به صورت ويژه پايان پذيرد.
*نماينده اسبق مجلس و فرماندار مهران در دوران جنگ
این یادداشت در روزنامه اعتماد به چاپ رسیده است.
نظر شما