به گزارش خبرگزاری کردپرس، استان ايلام از جمله استان ­هاي حاشيه زاگرس است و با تنوع بافت ايلي و طايفه ­اي آن مركب از كُرد، لُر، لك، عرب و... داراي خصوصيات خاص فرهنگي است كه همين عوامل مجموعه ­اي از باورها، آداب و رسوم و رفتار را فراهم آورده است. این استان دارای تنوع قومی و طایفه‌ای بالایی است و بنا به موضوع این یادداشت، برشمردن آن‌ها در این مقال ضروری است.

در یک تقسیم بندی می‌توان ایلات و طوایف ایلام را به سه دسته‌ی کرد، لر و مستقل تقسیم نمود که عبارتند از:

ایلات و طوایف کُرد استان ایلام:

ایوان، ارکوازی، بدره، بالاوند زردلان، چعب، خزل، دهبالایی، ریزه‌وند، زرگوش، کلهر، کرد فیلی، میشخاص و ملکشاهی. (میرنیا 1368)

طوایف لُر استان ایلام:

ﮐﺎﺣﯿﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺩﻫﻠﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﻮﺭﻣﻮﺭﯼ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺁﺑﺪﺍﻧﺎﻥ، ایل شوهان ﯾﺎ ﺷﻮﻫﻮ ﺩﺭ ﻣﻬﺮﺍﻥ، ﺍﯾﻞ ﻣﯿﺮ ﺩﺭ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ، ﺳﯿﻠﯿﻮﺭﺯﯼ ﺩﺭ ﺁﺑﺪﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺍﯾﻼﻡ، ﺍﯾﻞ ﺩﯾﻨﺎﺭﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﺩﯾﻨﺎﺭﮐﻮﻩ ﻭ ﺩﺍﻝ ﭘﺮﯼ، ایل حسنوند ﻭ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﻟﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺩﺭﻩ‌ﺷﻬﺮ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ، ﺍﯾﻞ ﺳﮕﻮﻧﺪ ﺩﺭ ﺩﺷﺖ ﻋﺒﺎﺱ ﻭ ﺁﺑﺪﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﺩﻫﻠﺮﺍﻥ، ﺣﯿﺪﺭﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﺁﺑﺪﺍﻧﺎﻥ، ﺑﺎﺯﮔﯿﺮ ﺩﺭ ﮔﯿﭽﻪ، ﺳﻪ ﺳﻪ ﺩﺭ دره‌شهر، ﭘﯿﺮﺣﯿﺎﺗﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻼﻡ، ﺭﺷﻨﻮﺍﺩﯼ ﺩﺭ ایلام، ﺗﯿﻼﻭﯼ ﺩﺭ ﺍﯾﻼﻡ ﻭ ﭘﻠﻨﮓ ﺁﺑﺎﺩ، ﺣﯿﺪﺭﯼ ﺩﺭ ﺍﯾﻼﻡ، ﮐﻮﻟﯿﻮﻧﺪ ﺩﺭ ﻭﺯﯾﺮ ﺁﺑﺎﺩ ﻭ ﻗﻼ ﺗﺴﻤﻪ، ﻗﯿﺎﺳﻮﻧﺪ ﺩﺭ دره‌شهر، چگنی ﺩﺭ ﺷﯿﺮﻭﺍﻥ، ﺍﯾﻞ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﺩﺭ آبدانان. (حضرتی، یادکوری، بی تا)

طوایف مستقل استان ایلام:

کولیوند ایلام، پنج­ستون، شیراوند، کایدخورده، سرتنگ مله­ماران، حسن­گاوداری، قاضی خان، قیاسوند، عالی بیگی، عرب رودبار، نسار مله ماران، سورگه، چنانه، گوراب علیا، ستاروند، قلندر، زینی‌وند، چماب، گلان، میرزا، دیناروند، سادات، لالا، دلفان، ابزاد، لرنی، اسلامیه، دوگر، علیآباد، درویشان، زنگنه، سیردی، ماموسیان، ملخطاوی (ملکخطاوی)، ایل کایدعباسی موسیان. (میرنیا 1368)

این تنوع خودش را در مرزداری و دفاع از وطن خوب نشان داده و اثبات کرده است اما در انتخابات به پاشنه آشیل مردمسالاری در این استان تبدیل شده است. هر نماینده با خاستگاه طایفه ای خاص، طی مذاکرات طولانی با دیگر طوایف هم پیمان شده و سعی در یکپارچه کردن ایل برای تنها یک کاندید می کند. قبایلی که موفق به این کار شوند معمولا در انتخابات برنده هستند و قبایلی که نتوانند به اجماع بر یک نفر برسند معمولا شانسی در انتخابات نخواهند داشت. پیروزی در انتخابات مساوی است با امتیازخواهی و امتیازگیری ایل پیروز و دخالت در تعیین مدیران و ارتقای افراد هم طایفه در بدنه ادارات و از همه مهم تر سوق دادن منابع ملی و بودجه های عمرانی و تسهیلات اشتغالزایی به سمت جغرافیای یک ایل و تبار خاص در استان. این مهم تا کنون همواره اتفاق افتاده و راز تصدی کرسی استانداری ایلام توسط افراد غیربومی نیز در همین مشکلات نهفته است.

در سال‌های اخیر نمایندگانی از ایلات و طوایف مختلف استان ایلام به مجلس راه پیدا کرده اند که برخی از آنها به چهره ملی تبدیل شده اند اما دکتر عادل آذر شاید پرنفوذترین نماینده استان ایلام باشد که به مناصب بالای حکومتی نیز رسیده است. او که در علم اقتصاد صاحب نظر و کتابهایش مرجع و منبع دانشگاهی است توانست از حوزه جنوب ایلام که همواره دعوای لر و کُرد در انتخاباتش پر رنگ است به مجلس راه پیدا کند. پس از مجلس به ریاست مرکز آمار ایران منصوب شد و پس از چندی به ریاست دیوان محاسبات رسید و با پرونده حقوق های نجومی به کانون توجهات رسانه ها تبدیل شد و هر چه بیشتر گذشت نفوذ و اثرگذاری وی در داخل استان ایلام بیشتر و بیشتر شد.

او که در دوران استاندار پیشین استان نیز دارای نفوذ ویژه در مناسبات استان بود، با روی کار آمدن یک استاندار از چهارمحال و بختیاری در استان ایلام که دارای وزن بالای سیاسی در بدنه دولت تدبیر و امید بود، همراه با شادمهر کاظم زاده، نماینده حوزه جنوب در مجلس دهم به قدرت چانه زنی بسیار بالایی دست پیدا کردند تا جایی که 2 نماینده دیگر استان را از صحنه قدرت به حاشیه راندند. انتصاب مدیران کل زیادی از ایلات و طوایف جنوب استان ایلام همواره یکی از گلایه های فعالین سیاسی و اصحاب رسانه در سالهای اخیر بوده است تا جایی که یک نام خانوادگی از یک شهرستان عهده دار مدیریت سه اداره کل به صورت هم زمان شدند. بسیاری از معاونتهای بزرگ و مدیران میانی نیز دستخوش این ارتقاها شدند و حتی رسانه های مستقل نیز صدایشان درآمد تا جایی که شعار ایلام برای همه ایلامیان به شعار تعدادی از کاندیداهای مجلس یازدهم تبدیل شد و از قضا با استقبال مردم نیز رو به رو شد.

این روزها دکتر عادل آذر که بحث انتخاب یا عدم انتخاب مجددش در ریاست دیوان محاسبات داغ است، با افشاگری های بی سابقه ای در کشور و در استان رو به رو شده است که تا کنون کسی جرأت بازگو کردن آنها را نداشت. افشاگری ویدیویی میعاد صالحی، یکی از مدیران معزول شده صندوق بازنشستگی در آستانه دور دوم انتخابات در استان ایلام (که اتفاقا باجناق آقای آذر یک پای آن است)، از سوی معدودی از رسانه ها دخالت در امور داخلی استان و حرفهای بی پایه و اساس ذکر شد اما قاطبه خبرنگاران استان ایلام که حمایت از فرزندان استان در مناصب بالا برایشان مهم است، نسبت به این موضوع سکوت معناداری کردند و در دفاع از آقای آذر قلمی نزدند. آنها شکایت آذر از انتقاد یکی از پیشکسوتان رسانه در یادداشتی تلگرامی را از یاد نبرده اند. حتی ویدیوی صادق کرمی، باجناق آقای آذر و کاندیدای به دور دوم راه یافته انتخابات در حوزه دهلران، نتوانسته افکار عمومی را نسبت به ادعاهای میعاد صالحی راضی کند و انگشت اتهام همچنان به سمت این چهره ملی اشاره دارد.

آنچه بهانه نوشتن این یادداشت شد توجه دادن مخاطبان به این مهم است که استان همگن و یکپارچه ایلام اگر چه دارای تنوع قومی و طایفه ای است اما در همه حال دارای همبستگی و اتحاد است. در دوران دفاع مقدس، گردان ها و گروهان ها و دسته ها را همین مردم با تنوع قومی و طایفه ای مدیریت کردند و امروز با تمام اجحاف هایی که در طول چند دهه اخیر بر آنها رفته است، مصمم در آباد کردن استان و پاسداری از مرزهای طولانی آن و خدمت به زائران اباعبدالله الحسین در کنگره اربعین هستند و هرگز توجه بیش از حد به یک قبیله و طایفه را برنخواهند تافت زیرا اگر در کوتاه مدت به نفع یک ایل و تبار باشد، قطعا در درازمدت به ضرر استان خواهد بود.