ثبت جهانی منطقه هورامان از سه منظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی یک اتفاق خوب و شگفت انگیز برای منطقه هورامان ، استان های کرمانشاه و کردستان و کشور است. این رویداد مهم به نفع توسعه گردشگری، توسعه فرهنگی و توسعه و رونق اقتصادی منطقه، استان و کشور منجر می شود. هورامان ظرفیت فرهنگی و تاریخی آن را دارد که میزبان جهانیان باشد و با فرهنگ و موسیقی و هنر خود که با ریتم و ملودی زیبای جاری در طبیعت رویایی و بکر هورامان آمیخته است، می تواند آهنگ توسعه و رفاه را برای منطقه و کشور کوک کند. حضور گردشگران داخلی و خارجی در منطقه هورامان به منزله ی شناسایی، معرفی، حفظ و نگهداری و در ادامه توسعه زیرساخت های فرهنگی خواهد بود.

اورامانات یا هورامان (Hawraman) منطقه ای است که به واسطه بافت با ارزش و دست نخورده خود، شیوه زیست مردمان کُرد و شیوه سازگاری آن ها با طبیعت اطراف شان کاندیدای کشور ایران برای ثبت جهانی شده است.

هورامان یا اورامان نام منطقه‌ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که شامل شهرستان‌های پاوه، جوانرود، نودشه و نوسود در استان کرمانشاه و بخش‌هایی از شهرستان‌های سروآباد، سنندج و کامیاران استان کردستان می‌شود. پاوه به عنوان مرکز و بزرگترین شهرمنطقه هورامان دارای پتانسیل های بسیار فرهنگی، تاریخی و طبیعی است و از قدیم الایام مرجعی برای پژوهشگران و محققان هورامان شناسی و نیز فعالیت شاعران، نویسندگان و هنرمندان بسیاری در همه حوزه ها ازجمله: صنایع دستی ، موسیقی سنتی و فولکلور و دیگر هنرهای بومی منطقه بوده است.

هورامان به دلیل ویژگی‌های خاص جغرافیایی، معماری ویژه، نوع زندگی مردم و همچنین آداب‌ورسوم خاص یکی از مناطق پر گردشگر در استان و حتی کشور به شمار می‌رود و به همین دلیل ثبت جهانی این منطقه یکی از اولویت‌های دولت طی چند سال اخیر بوده است. این منطقه تاریخی از جغرافیای فرهنگی و تاریخی وسیعی برخوردار است. مردم هورامان در نتیجه تجربه هزاران سال زندگی بر دامنه کوه‌ها و دره‌های زاگرس با کوه، دره و رودخانه و در یک‌کلام با طبیعت چنان درآمیخته‌اند که در یک زندگی ایده‌آل، کوه‌ها و منابع طبیعی جزئی از دارایی‌شان شده و حفاظت از طبیعت به‌مثابه حفاظت از زندگی‌شان است.

ثبت جهانی و دستاوردهای آن :

ثبت جهانی هر منطقه اولین و مطمئن‌ترین سایت مورد نظر گردشگران خارجی است، بنابراین با ثبت جهانی اورامان در یونسکو، حضور گردشگران خارجی در این منطقه هدفمند خواهد بود. افزایش ارزش افزوده منطقه و ارزآوری از دیگر دستاوردهای این ثبت خواهد بود و علاوه بر آن آداب و رسوم، موسیقی، صنایع دستی، مکتوبات و دست نوشته ها و نسخه های خطی، پوشاک و غذای بسیاری از روستاهای اورامان به‌صورت هدفمند زنده می‌شوند. سازمان یونسکو نیز به‌صورت مادی یا اعزام نیروی متخصص از این منطقه حفاظت کرده و طبق برنامه‌ریزی آموزش‌های لازم را ارائه خواهد داد. مطمئناً این ثبت جهانی باعث رشد گردشگری در این مناطق و معرفی داشته‌های ارزشمند میراث‌فرهنگی ملموس و ناملموس در سطح دنیا خواهد شد. امیدواریم بعد از ثبت جهانی شاهد حضور بیشتر گردشگران خارجی در این منطقه باشیم، همچنین تحقق این موضوع موجب توسعه خواهد شد.

از جمله مزایای دیگر ثبت جهانی اورامان را می توان جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها، ایجاد و توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی و خانه مسافرها در اکثر روستاها، ایجاد و توسعه بازارچه‌ها و کارگاه‌های صنایع‌دستی در منطقه و فراهم‌کردن بستر مناسب برای تثبیت شغل و حق انتفاع به مردم و شهرها و روستاییان منطقه با برند شدن اورامان و معرفی آن به جهان و جذب گردشگران به منطقه نام برد.

معمولا آثار تاریخی که دارای ویژگی‌های خاص است ثبت جهانی می‌شوند. در ثبت جهانی منطقه‌ای باید ثبت شود که فرهنگ غنی، دره‌های زیبا، دید و منظره باشکوه، سکونت عالی و جاذبه‌های بکر داشته باشد. یکی از آثار بسیار مهم ما که ویژگی تاریخی دارد منطقه اورامان است. منطقه هورامان دارای بافت تاریخی در دل کوه‌های صعب العبور و دارای روستا‌های پله کانی است و تعامل این مردم با طبیعت و معماری به عنوان یک میراث از گذشته تا امروز حفظ شده است و سازمان جهانی یونسکو به دنبال این هست که این تعامل مردم با طبیعت و آداب و رسوم آن‌ها و بافت‌های تاریخی را به عنوان یک میراث فرهنگی عرضه کند.

با ثبت جهانی این اثر یکی از بزرگترین پرونده‌های میراث بشری ثبت جهانی می‌شود، چون منطقه وسیعی را با تراکم جمعیتی بالا تحت پوشش خود قرار می‌دهد و کاری مشترک بین دو استان کرمانشاه و کردستان است و در آینده می‌تواند کار مشترک دو کشور ایران و عراق باشد.

ثبت جهانی اورامانات با توجه به غنا و وسعت این منطقه تجربه ارزشمندی برای همه دنیا می‌شود. شایان ذکراست اورامانات دارای محتوای میراث معنوی و معماری خاصی است که هنوز آسیب ندیده است و ثبت جهانی اورامان می تواند به خودی خود، به موتور محرکه توسعه گردشگری غرب کشور تبدیل می‌شود،

هورامان به لحاظ معماری و منظر یکی از مواریث زیبا و قابل ارائه در دنیا است که در دستور ثبت جهانی قرار گرفته است. در این پرونده به اورامان هم از نظر معماری بومی و منظری که شامل میراث ملموس و ناملموس است توجه شده است، سه دره مهم به‌عنوان بخش اصلی در نظر گرفته ‌شده اما تمام محدوده اورامان از استان‌های کرمانشاه تا کردستان را شامل می‌شود.

آنچه ثبت هورامان را از سایر ثبت های یونسکو در ایران مجزا می کند، تلفیق فرهنگ و تاریخ و طبیعت به طور همزمان است . سایر ثبت ها به طور مطلق یا فرهنگی – تاریخی است و یا طبیعی. گفتنی است این واقعه قریب الوقوع موجب دسترسی منطقه هورامان به صندوق مالی یونسکو، بازاریابی گردشگری در سطح جهانی برای هورامان و حفظ و توسعه زیرساختهای آن و جبران خسارت های طبیعی و انسانی به این منطقه می گردد.