به گزارش خبرنگار کردپرس، تالاب «حسنلو»ی نقده در حدود 400 هکتار مساحت داشته و در 8 کیلومتری شمال شهر محمدیار واقع شده است. این تالاب شامل دریاچه‌ای کم عمق با آب لب شور فصلی بوده که از آب باران، چشمه‌ها و جویبارها تغذیه می‌شود.

طی چند سال گذشته سد احداثی بر روی آب خروجی آن باعث شیرین‌تر و عمیق‌تر شدن آب آن شده و در حال حاضر تبدیل به دریاچه پشت سد گشته است. این تغییرات باعث تبدیل تالاب به مخزن آب شده و یک اکوسیستم جدید دریاچه‌ای ایجاد کرده است.

از آب تالاب در کشاورزی استفاده می‌شود و مراتع اطراف تالاب مورد استفاده دامداری قرار می‌گیرد. تالاب «حسنلو»ی نقده در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب «یادگارلو» و «درگه سنگی» به عنوان تالاب بین‌المللی ثبت شده است و قوانین شکار و صید در آن جاری است.

تالاب حسنلو، دارای چشم‌اندازی زیبا و در فصول مختلف سال پذیرای انواع پرندگان است و می‌توان گردشگران را برای تماشای طبیعت زیبا و انواع پرندگان به آن جذب نمود.

اما اکنون این تالاب بین المللی هم در آستانه تبدیل شدن به سرنوشت دیگر تالاب بین المللی استان یعنی «قوپی بابا علی» مهاباد قرار دارد. همان سرنوشتی که تالاب بین المللی «یادگارلو» در نقده را هم به خشک شدن کامل کشاند.

بعد از احداث سد حسنلو در نقده و احداث کانال زه کشی از مجاورت تالاب برای تخلیه آب شور تالاب حسنلو و همچنین آب مازاد اراضی کشاورزی دشت نقده توسط وزارت نیرو، آب تالاب بطور کامل به زهکش تخلیه شد و بدین نحو تالاب یادگارلو بطور کامل خشک شد.

هر چند به گفته معاون محیط انسانی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی؛ احداث کانال زه کشی مشکل بزرگی در مسیر تالاب یادگارلو ایجاد کرده و با وجود مطالعات انجام شده برای یافتن راهی برای ورود آب به تالاب هنوز نتیجه علمی و فنی کسب نشده است!

در این سال ها بستن سردهنه منشعب از رودخانه ها و هدایت آب جهت احیای دریاچه ارومیه، مشکل بزرگی بر سر راه آبگیری تالابها ایجاد کرده و از طرفی دیگر، عدم تامین حق آبه تالاب ها مهم ترین تهدید تالاب های استان آدربایجان غربی بوده است.

اکنون تالاب حسنلو نقده در معرض خشک شدن قرار دارد و رئیس محیط زیست نقده می گوید: «این تالاب یکی از زیستگاه های طبیعی و مهم شهرستان نقده بوده که متاسفانه به دلیل عدم بارش‌های مناسب پاییزی و تاثیرات منفی زهکش سد حسنلو و نبود حق آبه دچار کاهش شدید آب شده و درحال خشک شدن است».

او بیان می کند: «تا 2 ماه پیش تالاب از پویایی خاصی برخوردار بود و نزدیک به 2 هزار پرنده در این زیستگاه آبی وجود داشت که با خشک شدن آن دیگر اثری از زیست پرندگان نیست».

اکبر محمدیان، که در هفته اخیر به همراه دادستان شهرستان نقده و رئیس دادگاه عمومی شهر محمدیار به بازدید از آخرین وضعیت این تالاب پرداختند، ادامه می دهد: « تالاب درگه سنگی با فاصله ای نه چندان دور از تالاب حسنلو به سبب رعایت حق آبه وضعیت خوبی دارد اما ما مجبوریم برای حفظ محیط زیست در حسنلو از طریق یک دستگاه پمپاژ و از مسیر کانال ام سی سد حسنلو، آب به این تالاب پمپاژ کنیم».

او اضافه می کند: « اکنون یک دستگاه پمپ آب در خروجی سد حسنلو جهت آبرسانی به تالاب راه اندازی شده تا از خشک شدن کامل تالاب جلوگیری شود البته با توجه به حجم آب مورد نیاز و وسعت تالاب حسنلو، این اقدام چندان کافی نبوده و جهت نجات تالاب بایستی سایر ارگان ها نیز همکاری لازم را داشته باشند تا بتوان تالاب از وضعیت بحرانی نجات داد».

نکته جالب ماجرا این جاست که 7 سال پیش معاون محیط انسانی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی از توافق‌های انجام شده با سازمان آب منطقه‌ای آذربایجان غربی جهت ایجاد و هدایت یک انشعاب از کانال آبرسانی سد مخزنی حسنلو که از رودخانه گدار منشعب شده است به تالاب خبر داده بود.

معاون حفاظت محیط زیست استان، در آن زمان علت واگذاری این انشعاب را اخذ حق آبه زیست محیطی تالاب بین المللی حسنلو دانسته بود که تا آن وقت به طور مستقیم و از طریق کانال احداثی تخصیص نیافته بود.

اکنون که حیات یکی از زیستگاه های طبیعی و مهم استان در معرض خطر قرار دارد، خبری از حق آبه نیست و باید چشم امید به جوامع محلی جهت پیگیری و حل این موضوع داشت.

اول آبان ماه خبرگزاری کردپرس در گزارشی مفصل به سهم ناپیدای تالاب های بین المللی آذربایجان غربی از لایحه حفاظت از تالاب های کشور! پرداخت و نوشت: «در حالیکه رییس سازمان محیط زیست کشور با اشاره به تصویب لایحه حفاظت از تالاب ها گفته بود؛ «دیگر تالاب ها قربانی کمبود آب نخواهند شد»، اما در حال حاضر تالاب بین المللی «قوپی بابا علی» مهاباد، علیرغم هشدارهای داده شده در خصوص حیات زیستی آن، در نبود حق آبه، خشک شد».

اکنون انگار نوبت دیگر تالاب بین المللی استان، تالاب حسنلو بود تا آن هم سرنوشتی مشابه با همتای مهابادیش پیدا کند و در حالیکه این استان هیچ سهمی از لایحه حفاظت از تالاب ها که سال گذشته در مجلس به تصویب رسیده است، ندارد.

تعلل یک ساله وزارت نیرو در تصویب حق آبه تالاب های آذربایجان غربی و خشک شدن تالاب های بین المللی، علیرغم لایحه حفاظت از تالاب ها در مجلس شورای اسلامی، نشان می دهد که زور وزارت نیرو همچنان به سیاست های ستاد احیای دریاچه ارومیه نمی رسد و تالاب ها قربانی روند احیای دریاچه می شوند.

این مسئله دوباره ضعف های برجسته مدیریت مصرف آب و تعیین حق آبه تالاب های استانی با 6 تالاب بین المللی را در وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست کشور نشان می دهد.

در حالیکه کارشناسان زیست محیطی معتقدند؛ رعایت کردن حق آبه در تالاب ها باعث ایجاد رطوبت در منطقه می شود و با کاهش دما باعث بارش باران در پائیز و زمستان می شود. امری که در این استان به فراموشی سپرده شده است و زیستگاه های بین المللی با ندانم کاری های مسئولان قربانی می شوند.

گزارش/ تانیا شعفی