کرد پرس- سومین دوره این جشنواره هم با وقفه ای دو ساله، به دلیل شیوع ویروس کرونا، روز گذشته 10 تیر ماه در روستای شیان برگزار شد. مراسمی که هم مردم در آن شرکت داشتند و هم مسئولان استانی. استاندار کردستان در این مراسم از جایگزین شدن «توت کُردی» به جای «توت فرنگی» سخن گفت و مسئول جهاد کشاورزی استان هم از ظرفیت های استان در حوزه توسعه تولید این محصول. مسئول میراث میراث فرهنگی و گردشگری استان هم از «گردشگری کشاورزی» سخن به میان آورد و به کشاورزان توصیه کرد «مجوزهای گردشگری کشاورزی را بگیرند» تا بوم گردی ها هم توسعه پیدا کند. آهنگ و آواز و رقص کُردی هم در که نشانه ای از روحیه مردمان ساده دلِ بزرگ اندیش دیار کردستان است، زینت بخش محفل. اما سئوالات اساسی در این حوزه هم همچنان باقی است. سئوالاتی که سالیان درازی مطرح و هنوز پاسخ عملی به آن داده نشده است.

رشد هر بخشی در اقتصاد از جمله اقتصاد کشاورزی نیازمند برنامه ریزی است. چند دهه است که از نبود صنایع تبدیلی متناسب با ظرفیت های کشاورزی استان کردستان صحبت می شود. موضوعی که در این جشن هم از زبان استاندار شنیده شد، اما این بدیهی ترین ضرورت در این چند دهه همچنان روی کاغذ مانده است. اینکه وظیفه کیست و چرا اقدامی نشده دردی از مردم دوا نمی کند. همین است که کشاورزان این روستا تا قلم به دستی را می بینند خود را به او رسانده تا از جفای دلالان و نبود ماشین های یخچال دار و فساد محصول و مفت خری دلالان گله کنند. گلایه هایی که گفته می شود، اما گوش شنوایی انگار برای آن نیست.

توت فرنگی یک برند مهم در محصولات کشاورزی استان کردستان است و به حق می توان به کردستان و شیان لقب پایتخت توت فرنگی را داد اما این نام ها دردی از کشاورزان دوا نمی کند و از آن سو بر کسی پوشیده نیست که ارقام اصلی و بومی در نبود یک سیاستگذاری درست ترویجی در این مناطق رو به نابودی رفته و همچنین میزان تولید و نقش استان هم در بازار این محصول رو به کاهش است. شاید این به مذاق برخی ها خوش نیاید اما واقعیت تلخ این است که سهم بازار کردستان از تولید توت فرنگی قطعا با روال فعلی روز به روز کاهش می یابد.

بر اساس آخرین برآوردها در حال حاضر 14 هزار نفر از خانوارهای کردستان معیشت شان به نوعی به تولید و عرضه توت فرنگی گره خورده است. اینکه توت فرنگی را به اسم کردستان بشناسند خوب است اما اینکه کردستانی ها نظاره گر فساد محصولات شان و عدم فرآوری آن باشند بد.

دیگر به نظر نمی رسد هیچ به این اقتاء نرسیده باشد که توت فرنگی کردستان نیازمند برنامه ریزی و طرحی نو است. اولین گام هم فراهم کردن امکان صادرات آن، تشکیل تعاونی های کارآمد برای قطع دست دلالان و ایجاد کارخانجات فرآوری است. چه کسی اما باید این گام ها را بردارد هنوز در استان انگار اجماعی در این حوزه شکل نگرفته است.

توت فرنگی به عنوان یکی از منابع تامین درآمد و اشتغال بخش قابل توجهی از کشاورزان شهرستان های سنندج، کامیاران و مریوان به دلیل برتری زمانی تولید این محصول در استان کردستان و بر اساس قانون مشابهت و مجاورت در ذهن مصرف کنندگان هر جایی از کشور که اقدام به تولید این محصول می کنند هنگام فروش از نام کردستان استفاده می کنند این در حالی است که طی یک دهه اخیر هم سهم تولید و هم سهم بازار این محصول از کل تقاضای بازار کشور برای استان کردستان روندی کاهشی را تجربه می کند به ویژه که برخی استان ها مانند گلستان و البرز به تولید گلخانه ای این محصول روی آوردند. از سوی دیگر در استان های همجوار هم حتی نام جشنواره های توت فرنگی سر زبان ها افتاده است و امپراتوری کردستان در حوزه توت فرنگی از جهات مختلف تهدید می شود.

توت فرنگی علاوه بر عرضه در سبدها آن هم با وانت کنار جاده ها پتانسیل های دیگری هم برای عرضه و حضور در بازار دارد. اما انگار در کردستان فقط روش پیش گفته از سوی متولیان پذیرفته شده است.

مربا، مارمالاد، پودر، شربت، چیپس و ... همه را می توان از این محصول استحصال کرد و در صورت طراحی استراتژی مناسب و از بین بردن تهدید کاهش شدید سطح زیرکشت و تولید می توان آرزوی شیان و کردستان را محقق کرد. این مهم هم نیازمند برنامه ای جامع و بلندمدت از سوی سیاستگذاران بخش دولتی است. نگاه به توت فرنگی در استان باید از حالت شعاری به نگاه استراتژیک تغییر پیدا کند. لازم است بخش دولتی با تعریف طرحی مطالعاتی و تکیه بر دانش اقتصاد کشاورزی و بازاریابی محصولات کشاورزی تهدیدهای مقابل این محصول را شناسایی و با یافتن راه حل های مناسب موجبات حفظ این محصول و تبدیل آن به یک برند دائمی را فراهم کند.

این را هم باید در نظر داشت که توسعه تولید گلخانه ای با برنامه و شناسایی بازارهای مختلف داخل و خارج و همچنین بهره گیری از پتانسیل استاندارد و صدور پروانه بهداشتی تولید کمک شایانی به جلوگیری از سو استفاده سایرین از نام توت فرنگی کردستان می کند.