به گزارش خبرنگار کردپرس، با اسم تکاب، اثر ثبت جهانی تخت سلیمان، فرش ثبت جهانی افشار و معادن بزرگ طلای این شهر در اذهان جای می گیرد اما این شهر کوچکترین سهمی از معادن طلایش و اثر تاریخی جهانی که در دل خود دارد، نبرده است و واژه های "تکاب" و "طلا" و "توسعه" از هم بسیار فاصله دارند.

هر سال مسئولان از تصویب اعتبارات ویژه محرومیت زدایی برای شهرستان تکاب خبر می دهند، اما هنوز هم توسعه در تکابِ طلایی، خاکستری مانده است.

تکاب بنا بر آمارهای رسمی بیش از ۴۰ درصد ذخیره طلای کشور در کوهستان‌های این شهرستان نهفته است. این شهرستان همچنین دارای ٥٩ معدن سنگ است اما از محرومیت و عقب‌ماندگی تاریخی در تمامی بخش‌ها رنج می‌برد و مردم این دیار سال‌ها است با فقر هم‌نشین هستند.

تاکنون بارها نماینده تکاب در مجلس نسبت به عدم بازگشت حقوق دولتی معادن به این شهرستان انتقاد کرده و طبق قانون خواستار پرداخت خسارت ناشی از فعالیت معادن به افراد بومی و هزینه کرد ۱۵ درصدی حقوق دولتی معادن در راستای توسعه منطقه شده است. اما این موارد تاکنون در تکاب با ظرفیت های بالای معادن طلا محقق نشده و تکاب همچنان گرفتار محرومیت های عجیب و غریب در حوزه راه، آب، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و ... شده است.

در تمام این سال های فعالیت معادن در تکان، تا کنون عوارض آلایندگی و سهم یک درصد از فروش درآمدها به این شهرستان پرداخت نشده است. این در حالی است که به دلیل فعالیت های معادن مختلف زمین های کشاورزی منطقه تغییر کرده است. چشمه ها و راه روستایی تخریب شده، اراضی منابع طبیعی تسخیر و تخریب شده اند.

عدم پرداخت عوارض آلایندگی معادن/ افزایش بیماری سرطان در منطقه

بنا بر اعلام شاهدان محلی در سال های اخیر و در پی فعالیت غیر استاندارد معادن، بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب در محاصره انواع عناصر خطرناک آرسنیک، جیوه، سیانور و گاز آمونیاک قرار گرفته است و بیش از ٤٠٠ بیمار سرطانی، که ٨٥ درصد آنها در روستاهای اطراف این کارخانه ها ساکن هستند، گواه این موضوع است.

شهروندان بخش تخت سلیمان تکاب در گفت و گو با خبرگزاری کردپرس گفته بودند؛ «در شعاع کمتر از ٧ کیلومتری از بخش تخت سلیمان تکاب چهار کارخانه فرآوری و استحصال طلا و نقره از نوع اکسیده وسولفوره و یک کارخانه مثلا، تولید سولفید جیوه، فاقد هرگونه خط تولید سولفات جیوه وجود دارد که فقط اسم آن سولفید است اما و در واقع با وجود کورهای جیوه، عملا اقدام به تولید جیوه فعال می کند».

اضافه برداشت های غیر قانونی معادن و پرونده های بدون نتیجه در مراجع قانونی

همچنین بر اساس اخبار رسیده به کردپرس؛ طبق پروانه بهره برداری معدن پویا زرکان تکاب، این معدن اجازه استخراج ۴ هکتار را دارد، اما اضافه برداشت در مرحله اول که درسال ۹۴ با شکایت منابع طبیعی و نظر کارشناسی به ١١٢ هکتار رسیده بود با جریمه ای معادل ۴۴ میلیارد تومان روبه رو شد.

در مدت ٧ سال از تشکیل پرونده و بعد از اعتراضات طرفین در آخرین کارشناسی شهرستان تکاب مقدار خارج از پروانه استخراج به ۲۱۲ هکتار رسیده! و رقم ۴۸ میلیارد تومان هم به عنوان جریمه کارشناسی این تخلف معدن کار تعیین شد، اما با اعتراض مجدد شرکت پویا زرکان، پرونده دوباره در بین محاکم قضایی و استان و تکاب رد و بدل شده است.

تخلفات گسترده این شرکت در سال های ۸۳ تا ۹۴ در حال انجام بوده و پرونده کنونی هم از سال ۹٤ تاکنون در مراجع قضایی تکاب و استان در جریان است.

از سوی دیگر موضوع اضافه برداشت خاک نیز در این معدن مطرح است مجوز برداشت خاک از این معدن تا پایان سال ۱۴۰۰ بوده و هنوز برداشت قبلی به مصرف نرسیده که مجددا مجوز دوباره برداشت را دریافت کرده اند! این موضوع نیازمند رسیدگی مراجع قضاییاست که چرا معدن دار اضافه بر حد استاندارد نباید برداشت خاک داشته باشد.

در واقع تکاب با وجود داشتن طلای زرشوران از حقوق اجتماعی، عواید اقتصادی و سهم ۱۵ درصدی از حقوق دولتی معادن محروم است ولی بیشترین مالیات را به خزانه دولت پرداخت می کند و بر اثر فعالیت های معدنی، مردم منطقه مشکلات زیادی متحمل شده اند .

کمبود پزشک و بیمارستان غیر مجهز

دوری از مرکز استان، راه های مواصلاتی نامناسب، موقعیت کوهستانی و برفگیر منطقه، فرسوده بودن زیرساخت ها، ناکافی بودن زیرساخت‌های موجود شهری و روستایی، کمبود پزشکان متخصص مورد نیاز و تجهیزات ضروری و مورد نیاز درمانی، در مجموع محرومیت و محدودیت شدید تاریخی به این شهرستان بخشیده است.

این عوامل سبب قرار گرفتن تکاب در جمع ۳۱ شهرستان محروم کشور شده و متاسفانه محدودیت ها و محرومیت ها به ویژه در بخش بهداشت و درمان تکاب بسیار برجسته است،.

علیرغم این که بعد از دو دهه بیمارستان جدید این شهرستان افتتاح شد اما به علت وجود معارض، کمبود پزشکان متخصص و نبود تجهیزات درمانی مورد نیاز، هنوز نتوانسته جوابگوی جمعیت ۸۵ هزار نفری شهرستان باشد و فاصله از مرکز نیز باعث شده بسیاری از مردم برای درمان و مداوا با مشکلات زیادی روبه رو شوند.

آیا در آذربایجان غربی محروم تر از تکاب وجود دارد؟

متاسفانه شهرستان تکاب، با وجود معادن طلا، در حوزه بهداشت و درمان حرفی برای گفتن ندارد. اسفند سال گذشته پس از قطع شدن دست یک کارگر شهرداری این شهر طی حادثه کار به دلیل کوچکترین امکانات درمانی و حتی نبود امکانات انتقال مصدوم، زمان طلایی پیوند عضو از دست رفت.

در آن زمان رییس شورای شهر تکاب به کردپرس گفته بود: متاسفانه بیمارستان تکاب از کوچکترین امکانات درمانی برخوردار نیست و بیمارستان جدید شهر هم که بعد از دو دهه افتتاح شده، هنوز به استانداردهای لازم نرسیده است.

فرماندار جدید تکاب هم با تایید محرومیت تاریخی این شهرستان گفته بود: آیا در آذربایجان غربی محروم تر از شهرستان تکاب وجود دارد؟ پس چرا پزشکان متخصص در تکاب حضور ندارند؟

خبری از راه، آب و زیر ساخت ارتباطی نیست!

در حوزه راه و آب و زیر ساخت های ارتباطی هم این شهرستان با مشکلات متعددی روبه رو است.

نماینده تکاب در مجلس اعلام کرده؛ طبق دستور کتبی وزیر راه و شهرسازی و مصوبات جلسه با معاون ایشان، قرار بود ٢٠کیلومتر از مسیر تکاب به شاهین دژ، ١٠کیلومتر از مسیر شاهین دژ و میاندوآب از طرف شاهین دژ، پیمان سپاری و شروع به کار شود، پل چخموره ظرف مدت یک ماه تکمیل شود و 3 و نیم کیلومتر هم جاده آن آسفالت شود، ولی متاسفانه هنوز هیچ اقدامی در این رابطه انجام نشده و مردم به شدت پیگیر هستند.

تعداد بسیار زیادی از روستاهای شاهین دژ و تکاب حتی روستاهای بالای ٣٠٠خانوار با مشکل جدی آب شرب مواجهند، علی رغم پیگیری های شدید هنوز این مشکلات حل نشده، همچنین کشاورزان منطقه با وجود سد ساروق تکاب و زرینه رود شاهین دژ با مشکل کم آبی مواجهند که این مسئله به نحوه مدیریت آب بازمی گردد.

عدم برخورداری بیشتر مناطق روستایی تکاب از امکانات مخابراتی و فناوری و اطلاعات و اینترنت، وجود دارد و زندگی، کار و آموزش بسیاری از روستاییان منطقه را با مشکل روبه رو ساخته است.

طرح های هادی ناقص سهم روستاهای تکاب

اجرای ناقص طرح هادی در روستاهای تکاب هم بخش دیگر از محرومیت عظیم این شهرستان است. نماینده این شهرستان در مجلس ضمن انتقاد شدید از سهمیه اختصاص یافته برای طرح هادی روستاهای تکاب و شاهین دژ، گفته است؛ بخش زیادی از سهمیه به روستاها در مرکز استان داده شده و این کاملا غیر منطقی است. قرار بود وامهای ۲۰۰ میلیونی به روستاها داده شود ولی هنوز خبری نیست.

به گفته همتی؛ در سفر به روستاها تمام دهیاران و مردم از عدم اجرا و ناقص بودن طرح هادی گلایه مند هستند و این مسئله قابل قبول نیست.تکاب ۸۲ روستا بالای ۲۰ خانوار دارد ولی فقط در ۳۰ درصد روستاها طرح هادی اجرا شده که آنهم ناقص است و مردم این موارد را قبول ندارند.

پروژه های راکد عمرانی تکاب بازرس کل را به این شهرستان کشاند

اخیرا بازرس‌کل استان آذربایجان غربی به همراه سربازرسان گروه‌های نظارت و بازرسی امور تولیدی، سیاسی قضایی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی و مسئولان شهرستان تکاب از معدن طلا و پروژه‌های عمرانى این شهرستان بازدید کرد.

روح‌الله محبوبی همچنین از معادن طلای زرشوران و آقدره، مجتمع غیرفعال آبگرم و باستانی تخت سلیمان، پروژه راکد آبرسانی سد ساروق، پروژه‌ها و طرح‌های راهسازی غیرفعال، پروژه راکد کمربندی شهر تکاب، طرح بلاتکلیف ساماندهی ورودی شهر و محل دفع پسماند شهری بازدید کرد.

در ادامه این سفر با تشکیل جلسه در فرمانداری و شرکت طلای زرشوران و تبیین اهداف سفر و بررسی راهکارهای محرومیت زدایی از شهرستان تکاب، تصمیمات لازم در حوزه‌های مختلف اتخاذ و با ابلاغ به دستگاه‌های اجرایی مقرر شد تا حصول نتایج مطلوب با بکارگیری کلیه ظرفیت‌های سازمانی و استانی پیگیری‌های لازم انجام شود.

بر اساس گزارش سازمان بازرسی؛ تکاب با ۷۳ معدن و ۲ شرکت فعال دولتی و خصوصی فرآوری و استحصال طلا، طی سال‌های ۹۸ تا چهارماهه ۱۴۰۱ در مجموع به میزان ۴.۱۸۸ میلیارد ریال حقوق دولتی به خزانه واریز کرده که به‌عبارتی ۸۸ درصد از مجموع حقوق دولتی معادن استان را شامل می‌شود، اما سهم شهرستان تکاب از ۱۵ و ۱۲ درصد حقوق دولتی به ترتیب برای ایجاد زیرساخت‌ها و رفاه و توسعه شهر، احیاء و بازسازی محل عملیات معدنی بسیار ناچیز بوده است.

تکاب در جمع ٣١ شهرستان محروم ایران

همین موضوع سبب شده تکاب در زمره ۳۱ شهرستان کمتر توسعه یافته و محروم کشور با نرخ بالای بیکاری، درآمد پایین به همراه قرار گرفتن در رتبه‌های آخر شاخص توسعه‌ای در کشور سهم مردمی این منطقه است.

گفتنی است؛ علیرغم همه انتقادات انجام گرفته در خصوص بازگشت حقوق دولتی معادن تکاب به این شهرستان، اما وزیر صنعت معدن تجارت گفته بود: «اختصاص حقوق دولتی برای توسعه زیرساخت‌های منطقه جهت تخصیص به آذربایجان غربی، از طریق سازمان برنامه و بودجه و خزانه‌داری کل کشور صورت می پذیرد و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، هیچگونه دخل و تصرفی در تخصیص مبالغ قابل پرداخت به استان ها ندارد».

به همین راحتی تکاب همچنان در دور باطل عدم توسعه یافتگی چرخ می خورد و شعار درمانی هم نتوانسته دردی از محرومیت تاریخی این شهرستان دوا کند.