به‌ گزارش کردپرس، مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان در مصاحبه‌ با شرق الاوسط به‌ سوالات خبرنگار این روزنامه‌ در خصوص مسائل کردستان عراق با محوریت همه‌ پرسی استقلال پاسخ گفت که‌ در ادامه‌ می خوانید:

1-آیا ما وارد مرحله روزها و هفته های تاریخی برای اقلیم کردستان شده ایم؟

بارزانی:بدون تردید از دروازه وسیعی وارد شده ایم.

2-آیا احتمال هرچند جزیی برای تعویق همه پرسی استقلال اقلیم کردستان در بیست و پنجم ماه سپتامبر آینده وجود دارد؟

بارزانی:همه پرسی یک تصمیم قاطع است که از سوی مردم و اکثر گروه های سیاسی در کردستان گرفته شده است و باید در بیست و پنجم سپتامبر برگزار شود،مگر اینکه جایگزین بهتری برای آن وجود داشته باشد.

3-منظور شما از جایگزین بهتر چیست؟

بارزانی: این فقط یک نظر است .این من نیستم که برای آن تصمیم گیری کنم، بلکه شورای عالی همه پرسی وجود داردکه نماینده رهبری سیاسی در کردستان است و از طریق اجماع و نه از سوی یک فرد در این زمینه تصمیم می گیرد، اما همانطور که از بسیاری از طرف های سیاسی می‌شنویم که زمان مناسب نیست و به تأخیر انداختنش برای شش ماه یا یک سال بهتر است،اینجا باید این سؤال را مطرح کنیم که آیا آمادگی برای امضای سندی وجود دارد که براساس آن مثلا همه پرسی در 25 سپتامبر 2018 برگزار و نتایج آن به رسمیت شناخته شود و این نتایج به نفع اقلیم کردستان باشد؟ شاید بشود چنین جایگزینی را اگر مطرح شود بررسی کرد.

4-شما این جایگزین را از چه کسی ( چه کشوری) می خواهید؟ از آمریکا و ائتلاف بین المللی ضد داعش، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد می خواهید؟

بارزانی:ابتدا از دولت و پارلمان عراق و بعد با ضمانت آمریکا، ائتلاف ضد داعش، اتحادیه اروپا و سازمان ملل می‌خواهیم.

5-شرایط درحال حاضر برای این جایگزین فراهم نیست؟

بارزانی: این به معنای این است که همه پرسی در موعد خود برگزار خواهد شد.

6-من یک سئوال فرضی را باشما مطرح می کنم و آن این است که اگر کردها در همه پرسی بگویند که استقلال نمی خواهیم، شما چه خواهید کرد؟

بارزانی:من نظر مردم را می‌پذیرم و دیگر مسئولیتی نخواهم داشت. من به وظیفه‌ام در قبال مردمم عمل کردم و اگر مردم با استقلال مخالفت کردند، من به اراده مردم خود احترام می‌گذارم و دنبال زندگی خودم می‌روم.

7-کناره گیری خواهید کرد؟

بارزانی: بدون شک اگر مردم گفتند نه، من نیز دیگر فرصتی برای ادامه کارم نخواهم داشت.

8- آیا این امکان وجود دارد که نتایج همه پرسی ضعیف باشد؟ فکر می کنید نظر مردم چگونه باشد؟

بارزانی: رویکرد مردم که اکنون شاهد آن هستیم، شور و اشتیاق و آمادگی برای رای دادن است. ما شاهد تجمع بزرگ در شهر کلن آلمان بودیم به طوری که هزاران نفر از مردم کردستان در آنجا یکصدا گفتند «آری» و پاسخ مثبت دادند.

این وضع نشان دهنده شرایط دیگر مناطق و همچنین نشان دهنده اراده مردم کردستان است. شاید کسانی باشند که از نتایج همه پرسی نگرانند یا نسبت به آن حساسیت داشته باشند یا اعتقادی نداشته باشند. طبعا این خود دمکراسی است و اساسا سوال همه پرسی این است که «آیا شما موافق استقلال کردستان هستید یا خیر؟» و جواب بله یا خیر است. بنابراین سوال، سوالی دمکراتیک است. از این رو باید منتظر باشیم و نتیجه را ببینیم. پیش بینی می کنم میزان رای مثبت بسیار بالا باشد اما همه احتمالات دیگر نیز مطرح است.

9- اگر پدرتان ملا مصطفی بارزانی اکنون و در این شرایط به جای شما بود،آیا تصمیم دعوت به همه پرسی درباره استقلال را اتخاذ می کرد؟

بارزانی: من شاگرد مکتبی هستم که پدرم تاسیس کرده است و همیشه از ایده و رفتارش الهام می گیرم.

10- آیا شما احساس تمایل به انتقام جویی می کنید برای اینکه شما در جمهوری مهاباد که مدتی در خاک ایران تشکیل شد و بعدها سقوط کرد، به دنیا آمدی؟ آیا می خواهید شاهد ایجاد جمهوری جدید کُرد در کردستان باشید؟

بارزانی: جمهوری مهاباد نبود بلکه جمهوری کردستان در مهاباد بود. نویسنده کتاب ویلیام ایگلتون، سرکنسول آمریکا در تهران یا در تبریز بود. همچنین در برخی از کشورهای عربی به عنوان سفیر فعالیت می کرد و در سازمان «آنروا» نیز نماینده سازمان ملل بود. وی وقتی این کتاب را تالیف کرد، بخش سانسور در وزارت خارجه آمریکا بسیاری از مسائل را حذف کرد و عنوان کتاب را از «جمهوری کردستان در مهاباد» به «جمهوری مهاباد» تغییر داد.

11- «جمهوری کردستان در مهاباد» چه مدت دوام آورد؟ حدود یازده ماه؟

بارزانی: بله، تقریبا کمتر از یکسال. آن زمان پدرم فرمانده نیروهای مسلح در آنجا بود. مسئله، انتقام جویی نیست بلکه رسیدن به هدف است.

12- سرنوشت بر این شد که شما هم در مهاباد متولد شوی؟

بارزانی: من 16آگوست 1946 در مهاباد متولد شدم. پس از سقوط جمهوری کردستان در مهاباد و تسلط دوباره ارتش ایران بر منطقه، در آنجا بین بارزانی ها و گروهی از کردها که برای کمک به جمهوری کردستان آمده بودند و بین ارتش ایران، آتش بس برقرار شد که تا بهار ادامه یافت بر این اساس که (کردها) یا به عراق بازگردند یا از ایران خارج شوند و به جای دیگری بروند یا هم تسلیم و در مناطق دور ساکن شوند. در بهار، میان بارزانی ها و ارتش ایران درگیری رخ داد و ارتش ایران در آن، شکست سختی خورد و قرار شد خانواده ها و افراد مسن به عراق بازگردند. اما پدرم به همراه پانصد فرد مسلح جوان، در یک راهپیمایی تاریخی پنجاه و سه روزه، مسافت مرز عراق و ایران را به سمت شهر نخجوان در جمهوری ارمنستان در مرزهای اتحاد جماهیر شوروی پیمودند آنها در جریان این مسیر، گاهی وارد خاک ایران یا ترکیه می شدند و چندین بار در این مسیر با نیروهای ایرانی و ترکیه برخورد کردند اما آنها همچنان ادامه مسیر دادند.

13- شما پس از 11 سال با پدرتان دیدار کردید؟

بارزانی: پدرم در 14 آوریل سال 1947 از ما جدا شد و با خانواده خدا حافظی کرد و رفت، اما در 6 اکتبر سال 1958 پس از انقلاب ژوئیه در عراق بازگشت.

14 - یکماه پیش با هیاتی از ایران دیدار داشتید؟ این هیات از شما چه درخواستی داشت؟

بارزانی: این دیدار بسیار دوستانه بود. حسن دانایی فر سفیر سابق ایران در بغداد ریاست این هیات را برعهده داشت. این هیات حامل پیامی از تهران برای همکاری و هماهنگی بود. هیات ایرانی ملاحظاتی درباره این همه پرسی داشت و بر این اعتقاد بود که زمان آن نامناسب است و بهتر است که مشکلات میان اربیل و بغداد حل و به قانون اساسی رجوع شود و مشکلات هم با استفاده از تجارب گذشته حل و فصل شود. و اینکه اشتباه از سویهمه طرفها بوده است. ما به این هیات گفتیم ما از این مرحله عبور کردیم و دیدگاهمان را برای آنان تشریح کردیم.

15- آیا لحن آنها (هیات ایرانی) هشدار آمیز بود؟

بارزانی: هرگز، آنها بسیار مودبانه و دوستانه با من صحبت کردند.

16- پس از آن، شاهد هشداری از طرف ایران بودید؟

بارزانی: گهگاهی در رسانه از طرف برخی مسئولان اظهارات تهدیدآمیزی مطرح می شد

17- شما همچنین با مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه دیدار داشتید او به شما چه گفته و شما چگونه پاسخ دادید؟

بارزانی: این دیدار نیز دوستانه و صریح بود. اوغلو دیدگاه ترکیه را مطرح کرد و گفت زمان همه پرسی مناسب نیست و می ترسیم مشکلات داخلی بروز کند. وی ابراز نگرانی کرد که ممکن است جنگی داخلی میان ما و دیگر طیف های عراقی رخ دهد. و با توجه به اینکه جنگ علیه داعش هنوز پایان نیافته است چه بسا همه پرسی بر وضع امنیتی و ثبات در منطقه تاثیر گذار باشد. وی همچنین گفت: آنها می دانند که ما در کردستان مورد ظلم قرار گرفتیم و قانون اساسی به درستی اجرا نشده است و حق مردم کردستان است که حقوق خود را مطالبه کنند اما ما امیدواریم که این مساله در چارچوب عراق باشد. ما هم در این دیدار دیدگاهایمان را برای وی تشریح کردیم. همچنین شرح دادیم که پس از شکست همه تلاشهایمان برای تاسیس شراکت واقعی (با بغداد)، ناامید شدیم.

18- آیا شما پس از دیدار رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با رئیس ستاد مشترک ارتش (نیروهای مسلح) ایران نگران شدید؟

بارزانی: هرگز، هیچ نگران نشدم.

19- آیا ممکن است شرایط جغرافیایی باعث مجازات کردها شود؟

بارزانی: به این مساله معتقد نیستم، برای اینکه شرایط تغییر کرده است. جهان تغییر کرد. اکنون دیگر زمان پیمان سنتو (یعنی پیمان بغداد) نیست. اکنون دیگر نه دهه شصت است و نه دوره پیمان سعدآباد (معاهده عدم تجاوز که به امضای ترکیه، ایران، عراق و افغانستان رسید). جهان امروز دیگر فرق کرده است.

20- آیا این احتمال وجود ندارد که شاهد محاصره منطقه کردستان از طرف ایران، ترکیه و سوریه باشیم؟

بارزانی : مطمئن باش که چه بسا ما ضرر کنیم و اذیت شویم اما اگر آنها به چنین اقدامی روی بیاورند، بیشتر از ما ضرر خواهند کرد.

21- وزیر دفاع آمریکا در دیدار با شما چه مطالبی را مطرح کرده است ؟

بارزانی: این دومین بار است که با ماتیس دیدار می کنم. نخستین بار در ماه فوریه در کنفرانس امنیتی مونیخ با وی دیدار کردم و این بار در اربیل. وی فردی مطلع و آگاه است چرا که وی در سال 1991 زمانی که افسری جوان در نیروهای آمریکایی بود، به منظور ایجاد «منطقه امن» به منطقه آمد. وی با تمجید از توان نیروهای پیشمرگ و تسلیت به خانواده های شهدا تاکید کرد: اگر هماهنگی میان ارتش آمریکا، نیروهای پیشمرگ و ارتش عراق نبود، این پیروزیها در موصل محقق نمی شد. ماتیس همچنین بر ادامه همکاری و حمایت ها تاکید کرد. ماتیس در زمینه همه پرسی هم گفت: ما به مساله حقوق کردها و خواسته های آنها واقف هستیم و به این حقوق آنها اذعان می کنیم و با اصل همه پرسی مخالف نیستیم. اما به اعتقاد ما، همه پرسی در این مقطع زمانی، تمرکز را از جنگ علیه داعش از بین خواهد برد بنابراین آمریکا خواستار تجدید نظر در این موضوع است. من دیدگاهمان را در این زمینه برای وی (ماتیس) نیز تشریح کردم و گفتم همه تلاش هایی که با بغداد در این زمینه داشتیم، شکست خورد و همان چیزی را که در سال گذشته به العبادی (نخست وزیر عراق) و ائتلاف ملی گفتم، برای وی نیز تشریح کردم. من به العبادی گفته بودم که بیایید به شکستمان در ایجاد شراکت واقعی اعتراف کنیم و جرات داشته باشیم، و به دنبال فرمولی جدید باشیم و فرمول جدید اینکه با هم همسایه و بهترین حسن همجواری را داشته باشیم و در امتداد و مکمل یکدیگر باشیم و بهترین روابط را باهم داشته باشیم و در همه موارد با هم همکاری کنیم. این بهتر است تا اینکه تجربه شکست خورده ای را که نه شما با آن راحتید و نه ما، ادامه دهیم. چرا باید به وضعی ادامه دهیم که همه ما اذیت شویم و در عذاب باشیم؟ این منطقی نیست. حقیقت اینکه آنها هم قبول داشتند اما چه بسا تصور می کردند که این یک برگه فشار است یا اینکه مساله جدی نیست. اغلب این چنین تصور می کردند. من با همه مسئولان عراقی از جمله مسئولان شیعه در تحالف ملی بجز نوری مالکی دیدار کردم. مساله جدی بود. من از سال 2008 به این باور رسیدم که ذهنیت انحصاری بودن قدرت و حکومت و عدم پذیرش دیگران، همچنان ذهنیت حاکم در بغداد است حال هر کسی می خواهد زمامدار امور باشد.

من این مساله را نخستین بار در سال 2012 هشدار دادم و گفتم عراق به سمت پرتگاه پیش می رود و وضع بسار خطرناک است اگر که این چنین به جلو برود. اما کسی توجهی نکرد. برخی از وجود اختلاف شخصی صحبت به میان آوردند اما من با کسی اختلاف شخصی ندارم.

22- شما این مسائل را در سال2016 به العبادی وطرف های عراقی گفتید؟

بارزانی: بله در سال 2016برای اینکه در سال 2017 به بغداد سفر نکردم.

23- ایا شما از بغداد پس از صدام حسین و از ایده دولت شهروندی ناامید هستید؟

بارزانی: من پس از سال 2003 بسیار ناامیدم. در ابتدا همه می دانند که ما در سال 2002 برای کاری بزرگ یعنی سرنگون کردن رژیم و مشارکت در عملیات نظامی آماده شدیم و از این بابت پشیمان نیستیم. اما تصور می کردیم که ما به فرصتی مناسب در عراقی جدید دست پیدا می کنیم؛ عراقی مبتنی بر محبت و برادری؛ عراقی دمکراتیک و فدرالی. تلاشهای زیادی برای تحقق این اهداف کردیم. از شورای حکومتی گرفته تا قانون اساسی، تدوین آن و سپس رای گیری برای آن. اگر مردم کردستان نبودند قانون اساسی پیروز نمی شد. ما فضا را آماده کردیم و ایفاگر نقشی بزرگ بودیم و زمانی که قانون اساسی در همه پرسی رای آورد، گفتیم الحمد الله. اکنون دیگر هر طیفی حقوق و وظایف خود را می شناسد. اما پس از مدتی ، بار دیگر به طبع و خوی شخصی و انحصار طلبی در قدرت بازگشتیم.

نکته اصلی یا اساس توافق میان ما و طرف های دیگر، قائم بر شراکت واقعی بود و طبعا آنها به این شراکت کاملا پایان دادند و نکته مهم دیگر اینکه، ما برسر تشکیل دولت دمکراتیک شهروندی توافق کرده بودیم اما روز به روز شاهد بودیم که دولت به سمت دولت مذهبی و طایفه ای در بغداد پیش می رود. این یک واقعیت است حال هر که می خواهد قبول کند و هر کسی می خواهد نپذیرد. آنها ارتش را علیه ما تحریک و بودجه کردستان را قطع کردند. چطور ممکن است این اتفاق بیفتد حتی اگر که اختلافاتی هم میان کردستان و بغداد وجود داشته باشد؟ فرض کنیم اصلا تقصیر با کردستان بوده باشد، اما چگونه نخست وزیر بخود اجازه می دهد با یک قلم فرسایی ، رزق و روزی یک ملت را قطع کند؟ شیر کودکان را قطع کند؟ این در نوع خود، یک عملیات انفال است.

24- این حرف شما یعنی اینکه نوری مالکی (نخست وزیر سابق عراق) عملیات انفال را به شکلی دیگر به اجرا در آورد؟

بارزانی: بله، مالکی عملیات انفال را به شکلی دیگر و حتی زشت تر به اجرا در آورد اما هیچ صدایی نه از رهبران دینی یا از احزاب سیاسی شیعه در عراق در قبال آن شنیده نشد و هیچ کس به این جنایت که مالکی علیه کردها مرتکب شد اعتراضی نکرد.

در سال 2007 قرار بود ماده 140 قانون اساسی اجرایی شود اما اجرایی نشد و کاملا در این زمینه اهمال کاری کردند و افتخار می کردند که این تلاش خبیثانه از سوی کردها را به شکست کشاندند و اینکه ماده 140 مرده است.

سهم پیشمرگ ها به عنوان بخشی از نیروهای دفاعی عراق، از سلاح و بودجه حتی یک گلوله یا یک دینار به ما نرسیده است. حتی سهم پیشمرگ ها از سلاح براساس توافق سه جانبه میان ما و آمریکائیها و ارتش عراق، به دست ما نرسیده است برای اینکه نوری مالکی آن را در انبارهایی نزدیک به منطقه التاجی حدفاصل سامرا و بغداد، ضبط کرده بود و بعدها به دست داعش افتاد. آنها وارد جنگی واقعی با ما شدند. حتی در جنگ با داعش به ما کمک نکردند و این ما بودیم که به ارتش عراق کمک کردیم و اجازه دادیم که وارد موصل شود و همه گذرگاهها را برای ورودشان به آنجا باز کردیم. ما خط مقدم دفاعی داعش را نابود کردیم و به ارتش عراق گفتیم: بفرمایید. حتی در این عملیات نیز نقض هایی صورت گرفت البته نه از طرف ارتش بلکه از طرف نیروهایی از «حشد الشعبی». من از همکاری و هماهنگی نزدیکی که میان ارتش عراق و نیروهای پیشمرگ پس از یک یا دو هفته از آغاز عملیات آزاد سازی موصل برقرار شد، شگفت زده شدم. تاکنون هماهنگی خوبی برقرار بود و بر آنیم تا در آینده نیز همین گونه باشد. تحولات هر چه که باشد، خواهان آن نیستیم که با ارتش که با آن همکاری و هماهنگی داریم، برخوردی داشته باشیم. اما این نافی این حقیقت نیست که پیشمرگه ها هیچ کمکی از دولت مرکزی در بغداد دریافت نکردند و بودجه آنها نیز قطع شد. هیچ یک از مشکلات ما با دولت بغداد حل و فصل نشد. آنها مراکز دولتی را از وجود کردها پاکسازی کردند. بغداد پنجاه و پنج ماده قانون اساسی را نقض کرد و مدارک آن را داریم. لیست این نقض ها را به آنان خواهیم داد.

25-آیا با آمدن حیدر العبادی این روند تغییر نکرد؟

بارزانی: من مطمئنم که العبادی مایل به حل این مشکلات است. العبادی با دیگران فرق دارد. اما موانع و معضلات زیادی پیش روی اوست. روابط من با وی خوب است و دائما در تماس هستیم اما به این نتیجه رسیدم که العبادی به علت هایی که خارج از خواست و اراده وی است، نمی تواند آنچه را که به ما وعده می دهد، اجرایی کند.

26- آیا کشورهای هستند که می خواهند شما در عراق باقی بمانید و کار اندکی برای ایجاد موازنه با این «رویکرد تأسیس حکومت دینی در عراق» انجام دهید؟

بارزانی: نه این تلاش با شکست روبرو شده . ما تجربه ملت های دیگر را در زمینه اتحاد داریم. ما در سال 2003 کشوری مستقل بودیم. ما بودیم که به بغداد رفتیم اکنون می گویم ما در این زمینه اشتباه کردیم. ما برای تاسیس عراقی فدرال و دمکراتیک با وحدتی اختیاری، تلاش کردیم اما بغداد با آن مخالفت کرد و به این نتیجه رسیدیم که برای عراق مناسب نیستیم. از این رو فکر کردیم سه راه بیشتر پیش روی ما نیست یا اینکه تسلیم شویم و از همه این دستاوردها چشم بپوشیم یا به تجربه شکست خورده صد ساله ادامه دهیم و چه بسا وارد درگیری شویم که تمایلی به آن نداریم یا اینکه به دنبال فرمولی جدید باشیم. اما فرمول جدید چیست؟ ما عدم تمرکز گرایی، خودمختاری و دولت فدرالی را آزمودیم اما مشکل در ذهنیت ها و در فرهنگ است. با نهایت تاسف ذهنیت حاکم در میان اکثریت قریب به اتفاق در بغداد این است که بغداد باید بر همه بزرگ و کوچک حکومت کند. آنها حاضر به پذیرش دیگران نیستند و به شراکت اعتقادی ندارند. در این زمینه ادعا می کنند اما در عمل پذیرای آن (شراکت) نیستند. مردم کردستان به این نتیجه رسیدند که باید به فرمولی جدید دست پیدا کنیم و این فرمول آن است که با هم همسایه شویم.

27- آیا همزیستی عربها و کردها در نقشه عراق شکست خورده است؟

بارزانی : بله، صراحتا باید بگویم این تجربه شکست خورده است.

28- آیا برای این زوج عرب و کرد راهی جز طلاق و جدایی نمانده است؟

بارزانی: راه حل دیگری نمانده است. خیلی تلاش کردیم که مسائل به این مرحله نرسد اما متاسفانه رسید.

29- اگر فردای نتایج همه پرسی، بغداد همه روابط با کردستان را قطع کند، چه کار خواهید کرد؟

بارزانی: آنها در خانه خود و ما هم در خانه خودمان.

30- آیا شما توان اقتصادی لازم را برای تحمل تبعات ناشی از بسته شدن مرزها از سوی دیگر کشورها را دارید؟

بارزانی: همه این مسائل از جمله تهدید به بستن مرزها و قطع روابط را محاسبه کردیم. هر طرفی در تصمیم گیریهای خود آزاد است اما بار دیگر می گویم اگر این طرفها برای اذیت کردن ما یا سر به نیست کردن ما توافق کنند، قطعا آنها نیز تاوان سنگینی خواهند پرداخت.

31- اگر حشدالشعبی تصمیم به بازستاندن کرکوک بگیرد چه اقدامی خواهید کرد؟

بارزانی: نخست اینکه ما برای مذاکره با بغداد بر سر موضوع مرزها از جمله کرکوک حتی پس از همه پرسی، آمادگی داریم اما کرکوک یکی از شهرهای کردستان است و هویت آن هویت کردی است و ما آماده ایم آن را به الگویی برای همزیستی ملی، مذهبی و دینی تبدیل کنیم اما اگر کسی بخواهد با زور بر کرکوک تسلط یابد، همه مردم جان برکف کردستان تا آخرین نفس برای رویارویی و دفاع از آن آماده اند.

32- شما می گویید برای کرکوک در صورتی که کسی بخواهد بر آن مسلط شود آماده مرگ هستید؟

بارزانی: طبعا اینگونه است. اما ما اهل تعامل هستیم، چرا که کرکوک فقط یک شهر کردستان نیست. کرکوک برای کردها، عربها، ترکمان ها و مسیحیان است و باید میان خودشان به تفاهم و توافق برسند.

حتی در زمینه کردستان باید بگویم که ما نمی خواهیم که حکومتی مرکزی وجود داشته باشد بلکه باید نظامی شبیه نظام فدرالی در داخل کردستان فعال باشد که هر استانی دولت محلی و پارلمان خود را داشته باشد و پایتخت در اربیل باشد. همچنین مسائل محوری مانند ارتش، سیاست خارجی و سیاست های اقتصادی نیز در اربیل باشد. اما در دیگر مسائل این استان ها، خودشان، امور را اداره می کنند و ما نباید به دولت مرکزی سلطه طلب فکر کنیم بلکه برعکس باید کاملا اهل تعامل باشیم.

33- در سال 1991 صدام به شما گفت که می داند کرکوک، کردی است؟

بارزانی: بله. او گفت « نمی گویم کرکوک، کردی نیست بلکه شهر کردی است اما پایگاهی اقتصادی آماده تشکیل کشور است از این رو با الحاق کرکوک به منطقه خود گردان موافقت نخواهم کرد.»

34- آیا این سخن در دیداری بود که صدام لیوان چای شما را با لیوان چای خود عوض کرد؟

بارزانی: بله در همان دیدار.

35- آیا شما از مالکی ناراحت هستید به این اعتبار که فکر می کردید پس از صدام مشکلات حل می شود اما مشخص شد که مشکل فقط صدام نبوده است؟

بارزانی: این چیزی بود که ما تصور می کردیم اما بعدها دیدیم که اینگونه نیست و برعکس با مشکلات تلخ تری روبرو شدیم و شاهد خنجرهایی از پشت بودیم که از سوی کسانی که آنان را هم پیمان می دانستیم به ما اصابت کرد.

36- آیا اسرائیل تنها طرفی است که به صراحت از همه پرسی استقلال کردستان حمایت کرده است؟

بارزانی: بله این درست است. من از مواضع کشورهای عربی نیز سپاسگزارم. مواضع کشورهای عربی بسیار بهتر از مواضع کشورهای اروپایی و آمریکاست. آنها هیچ واکنش تحریک آمیز نداشتند . همگی به حق ملت کرد اذعان دارند. حتی پیامی منطقی و معقول از دبیر کل اتحادیه عرب دریافت کردم. مواضع کشورهای عربی، مواضعی متعادل است .

37- آیا این نخستین اصلاحات در نقشه منطقه از زمان تشکیل اسرائیل است؟

بارزانی: بله این درست است. این مساله در سودان جنوبی نیز اتفاق افتاده است.

38- برخی معتقدند اگر کردها مستقل شوند، به سرنوشتی شبیه سودان جنوبی دچار خواهند شد؟

بارزانی: این درست نیست. کردها از سال 1991 زمانی که فرصت کوچکی برای آنها به منظور اداره منطقه شان، فراهم شد، شایستگی های خود را ثابت کردند. با وجود همه مشکلات، نمی توان وضع در کردستان را با سودان جنوبی مقایسه کرد.

39- شما گفتید که در سال2003 هنگامی که کردستان تقریباً مستقل بود و با توجه به اعلام منطقه امن و پرواز ممنوع در سال 1991 براساس قطعنامه سازمان ملل متحد در سال 1992 به اختیار خود برای تمدید شراکت به بغداد رفتید و درسال 2005 به قانون اساسی عراق رای دادید؟

بارزانی: اما به این قانون اساسی عمل نشد، چراکه اگر عمل می شد با این مشکلات و تحولات روبرو نبودیم.

40- اکنون وضع اقتصادی در کردستان چگونه است؟

بارزانی: مشکلات وجود دارد اما امیدی برای عبور از این مشکلات و اصلاح آن وجود دارد.

41- با اعلام نتایج همه پرسی در شب 25 سپتامبر یا صبح 26 سپتامبر، مسعود بارزانی چه کار خواهد کرد؟

بارزانی: نخستین بار مردم کردستان آزادانه نظر خود را اعلام و سرنوشت خود را تعیین می کنند. این پیامی به جهان، به بغداد و همه منطقه است. این تصمیم ماست. بیایید بر اساس این تصمیم، به دنبال روابط آینده باشیم . اگر آمادگی وپاسخگویی بود، ما هم استقبال می کنیم اما اگر این آمادگی نبود، کشور خود را اعلام می کنیم . اگر آمادگی برای مذاکره بود، برای دستیابی به برخی توافقات مذاکره خواهیم کرد و این چیزی است که ما بدان تمایل داریم. ما نمی خواهیم چالشی وجود داشته باشد. نه از طرف ما و نه از طرف آنها، اما عقب نشینی نمی کنیم.

42- آیا توان عقب نشینی ندارید یا تمایلی به آن ندارید؟

بارزانی: تمایلی به این کار ندارم و نمی توانم اجازه دهم شکستی تاریخی مبارزاتی روی دهد.

43- آیا معتقدید که با هدایت کردستان به سمت این مسیر، خود را در دایره خطر قرار می دهید؟

بارزانی: من هر لحظه آماده هستم که جانم را در راه این هدف فدا کنم. به سرنوشت و جانم فکر نمی کنم.

44- آیا داعش قصد ترور شما را داشته است؟

بارزانی: داعش، قصد ترور من و ترور همه مردم کردستان را داشته است . حقیقت اینکه آنها نتوانستند به من دسترسی پیدا کنند. خیلی تلاش کردند اما می دانستند که نمی توانند به من دست پیدا کنند.

45-شما چه مدتی در جبهه های نبرد ماندید؟

بارزانی: بیش از یکسال و نیم. تا اینکه همه مناطق را آزاد و خطر داعش را از شهرها و مراکز اصلی دفع کردیم و مناطق اصلی مانند سنجار، زمار، مخمور، جلولاء و دیگر مناطق را باز پس گرفتیم و پس از آن به مقر اصلی خودم بازگشتم.

46- شمار شهدای پیشمرگه ها چندتاست؟

بارزانی: 1779 شهید و 10158مجروح.

47- آیا جنگ با داعش، مشروعیت بیشتری به پیشمرگ ها برای اعلام استقلال داده است؟

بارزانی : در این شکی نیست.

48 - نقش ارتش عراق در جلوگیری از حمله داعش به منطقه کردستان چگونه بوده است ؟

بارزانی: اکنون می توان از ارتش عراق صحبت به میان آورد اما قبل از این ارتش «ارتش مالکی» بود که سقوط کرد. ارتشی که به مدت ده سال توسط «ناتو» ساخته شده بود، طی ده ساعت از هم فرو پاشید و حتی همه مناطق را تسلیم کرد و سلاح و پادگانهای خود را رها کرد و همه امکانات را در اختیار داعش قرار داد.پیشمرگ ها کسانی بودند که با پشتیبانی نیروهای ائتلاف و آمریکا با داعش جنگیدند. نیروهای پیشمرگ کسانی بودند که منطقه را نجات دادند و اسطوره داعش را در هم پیچیدند.

49 - شما در مصاحبه قبلی به ما گفتید که مناطقی را که با خون بازپس گرفته اید به هیچ کس بازنخواهید گرداند؟

بارزانی: اکنون هم همین را می گویم، زیرا این مناطق کردستانی ما هستند ، زیرا هنگامی که ما با ماده 140 موافق کردیم هیچ شکی به هویت این مناطق نداشتیم، اما برای حل این مشکل قانون اساسی پاسخ آری دادیم. مادامی که آن ها به قانون اساسی بی توجهی می کنند و بغداد ادعا می کند که ماده 140 مرده، زنده کردن مردگان کار دشواری خواهد بود.

50- آیا اسیرانی از داعش در کردستان هستند ؟

بارزانی: بله

51- آیا کرکوک وهمه مناطقی که بر سر آن درگیری وجود دارد، مشمول همه پرسی هستند؟

بارزانی: این به شوراهای محلی بستگی دارد. اگر آنها بخواهند طبعا همه پرسی شامل آنها خواهد شد اما اگر درخواست نکنند، شامل شان نمی شود.

52- یعنی همچنان به عنوان مناطقی باقی می مانند که بر سر آنها اختلاف وجود دارد؟

بارزانی: مناطقی که درباره آن مذاکره می شود.

53- درباره کرکوک چطور؟ خواستار آن شده که مشمول همه پرسی قرارگیرد؟

بارزانی: امروز نشست شورای استانداری کرکوک برگزار می شود اگر درخواست بدهند ما به درخواست شان پاسخ می دهیم.

54- اوضاع طیف سنی های عرب چگونه خواهد شد؟ آیا خروج کردستان از نقشه عراق باعث می شود آنها بیش از پیش در حاشیه قرار گیرند؟

بارزانی: طیف سنی از آغاز مرتکب اشتباهاتی شده است و اکنون در شرایط سختی به سر می برند. ما آماده کمک به آنها هستیم. اما در وهله نخست آنها خود باید به خودشان کمک کنند.عربهای سنی در اقلیم کردستان نیز وضعیت کردها را دارند. ما متعهد هستیم که هیچ تبعیض بین عربها و کردها نخواهد بود. اما عربهایی که خارج از کردستان هستند، ما آماده کمک به آنها هستیم اما باید به ما بگویند به چه نوع کمکی نیاز دارند.

55- آیا عربهای سنی پس از سال 2003با شما نشست داشتند و به آنها توصیه کردید که به تشکیل اقلیم برای خود اقدام کنند؟

بارزانی: نه یکبار بلکه سه بار با من دیدار کردند. پس از سقوط رژیم (صدام)، شاهد نوعی سردرگمی در میان سنی ها بودیم. برای ساخت عراقی جدید بر اساس شراکت واقعی میان همه طیف ها، از شیوخ عشایر و شخصیت های دانشگاهی و شخصیت های برجسته مناطق سنی خواستم در اربیل نشستی تشکیل دهند.

این نشست سه بار تکرار شد و به آنها گفتم که عراق، منطقه و جهان تغییر کرده است و شما هم باید ذهنیت و فکرتان را تغییر دهید. اولا هیچ طرف یا حزب و طایفه ای نمی تواند برای انحصاری کردن قدرت در عراق تلاش کند. و این چیزی بود که ما عملا آن را پیش بینی می کردیم. به آنها گفتم اگر شما فکر می کنید که کردها و شیعه علیه شما ائتلاف خواهند کرد، به شما قول شرف می دهم که اجازه چنین کاری را نخواهیم داد. اما اگر تصور کنید که تصمیم گیری از رئیس جمهور تا پلیس، بر عهده شماست اگر کردها و شیعیان هم قبول کنند من به شخصه قبول نمی کنم.

به آنها گفتم شما مخالف بودید که با هم شریک باشیم اما بیایید عراق را بر اساس شراکت بسازید که برخی از آنها که احساس مسئولیت می کردند، وضعیت جدید را درک کردند اما از برخی ملاحظات یا چه بسا از ترور شدن هراس داشتند. برخی دیگر اساساً با فکر کردن به این موضوع مخالف بودند برای اینکه همچنان تحت تاثیر فرهنگ تک حزبی یا حزب حاکم بودند. برخی دیگر هم در طول سه نشست نتوانستند بین خود شان هماهنگی ایجاد کنند در حقیقت سنی ها بسیار متضرر شدند و فرصت را از دست دادند.اما دیگران از فرصت استفاده کردند.

شیعیان ابتدا پس از سقوط صدام اگر اهل سنت فدرالیسم را تا مرحله تصویب قانون اساسی در سال 2005 (که اوضاع به همین منوال پیش می رفت )می پذیرفتند، شکر گذار بودند، اما دیدند که اهل سنت درحال از دست دادن نفوذشان در مناطقشان که تحت سیطره تروریست ها بود و در معرض بمباران نیروهای ائتلاف بودند ازدست دادند. و واقعیت این است که اهل سنت خسارت زیادی دیدند و فرصت را از دست دادند.

56- آیا به آنها برای تشکیل منطقه ای برای خود توصیه کردید؟

بارزانی: بله، اما گفتند ما موافق وحدت و یکپارچگی عراق هستیم. حقیقت آنکه سنی ها کسانی بودند که تاوان پرداختند. به ویرانی ها نگاه کنید. همه آنها در مناطق سنی نشین رخ داده است. داعش، خانه ها و شهرهای آنها را ویران کرده و این نتیجه سیاست اشتباه است. پس از آن، وقتی مورد ظلم و تجاوز قرار گرفتند، درهای کردستان را به روی آنها باز کردیم. اکنون بیش از یک و نیم میلیون آواره که اکثریت آنها از سنی ها هستند و در بین آنها شیعیان نیز حضور دارند، در این منطقه ساکن هستند که تا حد زیادی با جامعه کردستان هماهنگ شدند. ما آماده کمک به آنها هستیم و اگر سنی ها تصمیم بگیرند اقلیمی در عراق تشکیل دهند، ما از آنان حمایت می کنیم.

57- آیا همچنان این مساله امکان پذیر است؟

بارزانی: چرا که نه؟ اکنون سنی ها خواستار تشکیل اقلیم هستند اما شیعیان مخالف این مسئله هستند.من با بسیاری از عربهای سنی که مناطق آنها در قالب منطقه کردستان واقع شده، دیدار داشتم. همگی آنها موافق باقی ماندن در کردستان بودند.

58-آیا دولتی شیعی در بغداد تشکیل می شود؟

بارزانی: این مساله اکنون وجود دارد.

59- آیا ایران این دولت شیعه را هدایت می کند؟

بارزانی: نفوذ ایران بسیار زیاد استً، نمی توانم بگویم که ایران کاملا آن را هدایت می کند یا این دولت بخشی از ایران است اما نفوذ ایران زیاد است.

60- نفوذ آمریکا چطور؟

بارزانی: به نظر من، نفوذ آمریکا در بغداد بسیار کمتر از نفوذ ایران است.

61- نفوذ ایران را در اقلیم کردستان چگونه ارزیابی می کنید؟

بارزانی: نمی توانم بگویم که نفوذ ایران وجود ندارد اما در حقیقت من به صراحت این موضوع را به ایرانی ها گفتم. ما خواهان روابط خوب بر اساس حسن همجواری، محبت و منافع مشترک هستیم. و گفتیم که ممکن است بعضا اختلاف یا بعضا توافق داشته باشیم اما تصمیم، تصمیم ماست و به شما اجازه نمی دهیم که در تصمیم ما اخلال ایجاد کنید و به هیچ کشوری هم اجازه نمی دهیم که تصمیم کردها را به نفع خود مصادره کنند. تصمیم کردستان عراق، در کردستان عراق است. مردمی که برای آزادی خود مبارزه کرده و شهید داده، چگونه می تواند تصمیمش را به دست کشور دیگری بسپارد.

62- اوضاع در سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

بارزانی: هرج و مرج می بینم، اما نشانه هایی جدید درحال آشکار شدن است. بشار اسد باقی خواهد ماند و نظام هم سرنگون نشد.به نظر می رسد که توافقی میان روسیه و آمریکا شکل گرفته که بخشی از آن آشکار و علنی و بخشی دیگر محرمانه است و کسی از آن خبر ندارد.

ایران در سوریه نفوذ دارد و ترکیه هم در مرزها حضور دارد. مثلا در عراق با وجود اختلافات میان ما و بغداد، جبهه مشخص است یعنی همه ما در یک جبهه علیه تروریسم هستیم.. ائتلاف بین المللی هماهنگ و منسجم است و حمایت می کند اما در سوریه، مخالفان چند دسته اند. درست است که در آنجا یک نظام وجود دارد اما قدرت های دیگر یعنی ایران و روسیه میدان دار هستند. همچنین میان آمریکا و روسیه در برخی مناطق اختلاف و در برخی مناطق توافق وجود دارد. از سوی دیگر توافقنامه ای میان ایران، ترکیه و روسیه وجود دارد و توافقی دیگر میان روسیه و آمریکا. واقعیت آنکه در آنجا هرج و مرج وجود دارد.

63- چه کسی کنترل مرز میان منطقه کردستان و سوریه را در سوی دیگر در دست دارد؟

بارزانی: نیروهای کرد و نیروهای سوری در این منطقه هستند و میان آنها هماهنگی وجود دارد.

64- آیا اینکه فردا نظام سوریه کنترل کل این کشور را به دست گیرد، شما با این مسئله مشکل دارید؟

بارزانی: این تصمیم خود سوریه است و به ما مرتبط نیست. اگر مردم سوریه تصمیم بگیرند که بشار اسد باید در قدرت باشد، ما هم حرفی نداریم.

65- رابطه شما با روسها چگونه است؟

بارزانی: رابطه ما خوب است. موضع روسیه در قبال همه پرسی بسیار متعادل و منطقی است .

66- آیا شما تماسی با نظام بشار اسد دارید؟

بازانی: نمی توانم بگویم تماسی وجود دارد. تماس رسمی و مستقیم وجود ندارد. حدود دو سه سال پیش دیداری با یکی ازشخصیت های بلند پایه سوری انجام شد.

در سوریه نیروهای به نام «نیروهای دمکراتیک سوریه» وجود دارند که آمریکا از آنها حمایت می کند و در رقه می جنگند و آن ها از این اوضاع بهره می برند. آن ها در گذشته از حمایت نظام سوریه نیز بهره مند بودند و توافقنامه محرمانه ای بین آنان و نظام وجود دارد. آن ها به کردها ظلم کرده اند و دیگران با سیاست آنان موافق نیستند ، اما اکنون با حمایت آمریکا به ظلم خود ادامه می دهند.

کردهای سوریه اکنون چند دسته شده اند که برخی که قبلا" در کنار نظام سوریه بودند اکنون با آمریکا می جنگند و بخش دیگری از آن ها با ظلم و ستم مواجه اند و دیگران از اینگونه اقدامات دیکتاتورمآبانه و ظالمانه چشم پوشی می کنند ؛ چراکه از آن ها در جنگ علیه داعش در رقه استفاده می کنند.

67- آیا نگران آن هستید که ترکیه وارد خاک سوریه شود و به کردها حمله کند؟

بارزانی: حمله گسترده و دخالت را پیش بینی نمی کنم اما ممکن است درگیریها و نقض هایی در مرزها رخ دهد.

68- آیا تماسی بین شما و صالح مسلم برقرار است؟

بارزانی: مدتهاست که تماسی وجود ندارد. یعنی از زمانی که بر سیاست های اشتباهشان پافشاری کردند و به آزار و اذیت تشکیلات کرد ادامه دادند و نمک نشناسی کردند، رابطه با وی پایان یافت.

69- آیا اعلام کردستان عراق تحریک کننده احساسات کردها در دیگر کشورهای همسایه نیست؟

بارزانی: تاثیر گذار خواهد بود، اما در عمل عکس آن را شاهد خواهیم بود یعنی در آینده این مسئله تاثیر مثبت خواهد گذاشت. ما آنها (کردها) را تشویق می کنیم که برای دستیابی به راه حل هایی در کشورهایشان، در مسیر صلح و مذاکره و سازوکارهای دمکراتیک حرکت کنند. هر بخشی ویژگیهای خود را دارد اما ما برای کردها در همه این کشورها خواهان آن هستیم که با روشهای دمکراتیک به حقوقشان دست پیدا کنند و در این زمینه تلاش خواهیم کرد.

70- آرزوی شما چیست؟

بارزانی : در 20 می که سلاح به دست گرفتم، فکر نمی کردم تا امروز زنده باشم. اما زمانی که سلاح به دست شدم، هدفم این بود که کردستان را مستقل ببینم الان خیلی خوشحال و خوشبینم برای اینکه گام بزرگی برداشتیم. لحظه ای که در آن استقلال کردستان اعلام شود، من در واقع رسالتم را انجام دادم.

71- آیا ما جزء دعوت شدگان خواهیم بود؟

بارزانی: شما همیشه جز مدعوین به کردستان خواهید بود.

72- آیا فکر می کنید کردستان در سال 2017 یا 2018 مستقل می شود؟

بارزانی: باید همه پرسی و نتیجه آن را ببینیم.

73- این یک نقطه عطف بزرگ در استفاده از طرح های های منطقه خواهد بود؟

بارزانی: اولاً این ها طرح های ساختگی هستند و عادی نیستند. شما به تجربه های مردم دیگر در چکسلواکی، بالکان و اتحاد جماهیر شوری بنگرید. چرا فقط در کردستان اینطور است. ما به دلیل اینکه می خواهیم نظرمان را اعلام کنیم ، گویا ما مرتکب جنایتی شده ایم . مردم ما می خواهند سرنوشتشان را تعیین کنند.

74- آیا اعتقاد دارید که شما در آستانه تحقق چیزی هستید که یاسر عرفات در تحقق آن دچار مشکل شد؟

بارزانی: معتقدم آنچه در اینجا محقق می شود با مسئله فلسطین متفاوت است. از نظر جغرافیایی نیز وضع فرق می کند. درست نیست که وضعیت کردستان را با فلسطین مقایسه کنیم. وضع کاملا متفاوت است. من مدیون عرفات هستم چرا که وی در زمانی به من کمک کرد که نیازمند آن کمک بودم و آن در سال 1979 بود که من در اتریش در آستانه ترور قرار گرفته بودم اما وی مرا نجات داد.

75- شما نگران و مضطرب نیستید؟

بارزانی: من هرگز مضطرب نیستم و اگر منتظر قضا و قدر بمانیم، این مسئله ریسکی است که صد مرتبه خطرناکتر از اقدام به این کار (همه پرسی) است.

منبع: خبرگزاری صدا وسیما