به گزارش خبرنگار کردپرس؛ شهر قدس که مسجد الاقصی - نخستین قبله مسلمانان - را در خود جای داده ، بخش لاینفک فلسطین بوده و یکی‌ از مهمترین اماکن سه گانه مقدس اسلامی به شمار می‌ آید و از جایگاه و اهمیت ویژه ای نزد مسلمانان برخوردار است .

شورای امنیت سازمان ملل تاکنون مجموعا 8 قطعنامه در مورد قدس صادر کرده است که در این قطعنامه ها بر حفظ نظم و امنیت قدس و محافظت از مقدسات و پرهیز از هتک حرمت مقدسات و شکنجه و آزار ساکنان قدس تاکید شده است .

شورای امنیت در دسامبر سال میلادی گذشته قطعنامه ای تصویب و تاکید کرد که هیچ تغییری در مرزهای قبل از چهارم ژوئن 1967 از جمله در رابطه با بیت المقدس به رسمیت شناخته نخواهد شد ، مگر اینکه طرف ها در مذاکرات بر سر آن به توافق برسند .

چند روز قبل ترامپ شهر قدس را به عنوان پایتخت رژیم اشغالگر قدس به رسیمت شناخت که موجی از اعتراضات مسلمانان جهان را به همراه داشت.

خبرنگار کردپرس به هدف بررسی علت و پیامدهای این تصمیم ترامپ در جهان اسلام با دکتر صلاح الدین خدیو روزنامه نگار و پژوهشگر گفت وگویی به شرح زیر انجام داده است:

کردپرس؛ علت تصمیم ترامپ در رسمت شناساندن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل چیست؟

دکتر خدیو؛ تصمیم ترامپ در واقع عملی کردن قانونی بود که در سال 1995 توسط کنگره آمریکا تصویب شد اما رئوسای جمهور آمریکا این قانون را در قالب فرصتهای شش ماه به تعویق انداختند. ترامپ از لحاظ سیاسی کاندیدای حزب جمهوری خواه است و شخصیتی راستگرا و پوپولیست است که از حمایت لابی قوی یهود در جریان انتخابات ریاست جمهوری برخوردار بود و این ویژگی مشترک بسیاری از رئوسای جمهوری آمریکا است. با توجه به این سابقه، تصور می کنم انگیزه های شخصی ترامپ نقش موثری داشته در اتخاذ این تصمیم داشته است.

کردپرس؛ این انگیزه های شخصی را تشریح می فرمایید؟

دکتر خدیو؛ انگیزه های شخصی مثل انحراف افکار عمومی از پرونده های قضایی انتخابات ریاست جمهوری که هنوز باز است به ویژه موضوع پیچیده رابطه ترامپ با روسیه، از طرف دیگر ترامپ دوست دارد خود را آدم قاطع نشان دهد که به وعده های انتخاباتی خودپشت نمی کند.

اوضاع آشفته خاورمیانه را نیز باید به مجموعه عوامل دخیل در تصمیم ترامپ اضافه کرد چرا که هم جهان اسلام و هم جهان عرب به عنوان پیشتیبانهای فلسطین در وضعیت مناسبی به سر نمی برند. جنگ سرد و نیابتی ایران و عربستان افکار عمومی را از توجه به مسئله فلسطین دور کرده است. این وضعیت به همراه بحران قطر، روابطه نه چندان دوستانه ترکیه با کشورهای خلیج فارس سبب شده که آمریکا و اسرائیل به این نتیجه برسند که جبهه ضد اسرائیل در قضیه به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل چندان کارآمد عمل کنند.

کردپرس، پیامدهای این تصمیم را چگونه ارزیابی می کنید؟

دکتر خدیو؛ مسئله قدس و بیت المقدس شرقی در کانون مسئله فلسطین قرار دارد و مستحضرید که مذاکرات صلح که با کنفرانس مادرید در سال 1991 شروع شد بر پایه راهکار دو دولتی و اجرای قطعنامه 241 سازمان ملل بوده است که مسئله قدس پرچالش ترین موضوع در اجرای این راه حل بوده است.

50 سال از اشغال کرانه باختری، نوارغزه و قدس شرقی توسط اسرائیل می گذرد و در این مدت اسرائیل تلاش کرده بافت جمعیت قدس شرقی را تغییر دهد. به شهرک سازی اقدام کرده است و بر اساس آمار معتبر 400 هزاریهودی در قدس شرقی ساکن شده اند.

اسرائیل به شیوه های گوناگون تلاش کرده حق سکونت بومیهای این بخش از قدس را سلب کند و بلحاظ عملی اسرائیل چیزی از قدس شرقی باقی نگذاشته است و با این شهرک سازیها اتصال قدس شرقی به کرانه باختری رود اردن که قرار است همراه با نوار غزه محل تشکیل دولت مستقل آینده فلسطین باشد، قطع کرده و وضعیت عملی مخالف روند صلح است و ترامپ با تصمیم خود این سیاستهای اسرائیل را تایید کرده است.

اگر ترامپ بر تصمیم خود اصرار کند راه حل دو دولت از بین می رود و زمینی برای ساخت دولت فلسطین باقی نمی ماند.این درحالی است که مبتکر این طرح خود دولت آمریکا بود که در این سالها به عنوان حکم و میانجیگر ظاهر شده است. در واقع تصمیم ترامپ هم جایگاه میانجیگیری آمریکا که بی طرف هم نبود را مخدوش کرده و هم امکان عملی شدن راه حل دو دولت را از بین برده است.بدون قدس شرقی باید فاتحه روند صلح را خواند و مهم ترین پیامد این تصمیم تیره و تار شدن آینده روند صلح و راهکار دو دولت است.

کردپرس؛ آیا این تصمیم سبب ظهور انتفاضه در فلسیطین می شود؟

دکتر خدیو؛ تااکنون شاهد دو انتفاضه از داخل سرزمینهای اشغالی فلسطین بوده ایم و حماس همزاد اولین انتفاضه فلسین بود. انتفاضه اول بعد از ناامید شدن فلسطینیها از جنگهای چریکی آغاز شد. و دومین انتفاضه سال 200 رخ داد و شباهتی به شرایط فعلی داشت.یاسرعرفات در آمریکا مذاکرات را ترک کرد و چراکه از وی خواسته بودند فلسطین از بیت المقدس شرقی دست بردارد. به این ترتیب انتفاضه دوم شروع شد که انتفاضه ای پر تلفات بود.

بنده تصور می کنم هم اکنون ظرفیت شکیل گیری انتفاضه سوم وجود دارد. اگر کشورهای عربی و مسلمان واکنش قوی نشان دهند، حکومت خودگردان فلسطین که مواضع سختی اتخاذ کرده روند همگرایی اش با حماس ادامه دهد و به سازش ناپذیری خود در خصوص تصمیم ترامپ ادامه دهد امکان بروز یک انتفاضه دیگر دو از ذهن نیست.

کردپرس؛ این تصمیم ترامپ بر جایگاه آمریکا در خاورمیان لطمه می زند؟

دکتر خدیو؛ در کل روند اتخاذ شده توسط ترامپ سبب کاهش نفوذ آمریکا در خاورمیانه می شود. باتوجه به بازگشت روسیه از رهگذر بحران سوریه به خاورمیانه، پررنگ شدن نقش قدرتهای منطقه ای چون ایران، عربستان و ترکیه در خاورمیانه در کل تاثیرگذاری آمریکا مثل گذشته نیست. تصمیم اخیر ترامپ آمریکا را بیش از بیش از جایگاهی که داشته دور می کند و متحدان سنتی آمریکا مانند عربستان، مصر و اردن و کشورهای حاشیه خلیج فارس در برابر افکارعمومی خودشان می شود و تصمیم آمریکا برای این کشورها دردسر ایجاد کرده است.

این تصمیم ترامپ به انزوای بیشتر این کشور کمک می کند و مستحضرید که کشورهای اروپایی نیز تصمیم ترامپ را تایید نکرده اند و اگر این مسائل را در کنار خروج آمریکا از پیمان آب وهوای پاریس و تلاش برای برهم زدن برجام قرار دهیم سیمای کشوری ظاهر می شود که بیشترین نقض را درخصوص توافقنامه ها و حقوق بین المللی انجام می دهد که ماهیت غربی دارند و آمریکا یکی از پایه گذار آنها بوده است.