کردپرس- از سال 1328 برای اولین بار تعیین ساعات کار در کشور انجام گرفت و در تبصره 1 ماده 2 از قانون اجازه اجرای گزارش کمیسیون پیشه و هنر و بازرگانی مربوط به کارگران و کارفرمایان اعلام شد مقصود از ساعت شروع و پایان کار در ایران مدتی است که کارگر برای انجام کار در اختیار کارفرما می باشد و اوقات استراحت و صرف غذا جزو ساعات کار محسوب نمی شود. این قانون تا به امروز طی چند مرحله با تغییراتی روبرو شد که تغییر ساعت رسمی کشور از اول فروردین ، بازگشت آن از اول مهر هرسال و قانون مشاغل سخت و زیان آور از جمله آخرین تغییرات آن می باشد. در سال 69 مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوب کرد ساعات کار نبایستی از 8 ساعت تجاوز کند. هدف از این جستار مشکل ناشی از زمان شروع کار مدارس در نقاط مختلف کشور است و نه میزان ساعت کار که به بررسی دقیق و موشکافانه از نظر علمی نیازمند است.اولا باید دانست که طول و عرض جغرافیایی چیست و سپس تاثیر آنرا بر زمان شروع و خاتمه کار بررسی نمود.

جهت شناسایی و مشخص نمودن هر نقطه بر روی کره زمین , قرار دادهایی تعیین گردیده است که باعث میشود کره زمین با دو عدد( طول و عرض جغرافیایی) بر اساس درجه یا رادیان ، تقسیم وشناسایی می شود.

استوا :

نام خطّی فرضی است که کره زمین را به دو بخش نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی بخش می‌کند. فاصلهٔ نقاط بر روی خط استوا از قطب‌های شمال و جنوب به یک اندازه‌است.

مدار :

به دايره هايي که به موازاي خط استوا بر روي کره زمين تصور مي کنيم مدار مي گوييم . مدارها را معمولاً از صفر تا ۲۰ درجه تقسیم بندی می کنند. تعداد مدارهای نیم کره ی شمالی و نیم کره جنوبی مساوی است.

مدار استوا صفر درجه (مدار مبدا) در نظر گرفته شده و مدار ها در نيم کره شمالي و در نيم کره جنوبي بين 0تا 90 درجه تقسيم مي شوند .

نصف النهار( Prime meridian ) :

اگر در روي يک کره ي جغرافيايي ، خط هاي ،(نيم دايره هايي) از قطب شمال تا قطب جنوب ترسيم کنيم به اين خطوط نصف النهار مي گوييم . از هر نقطه ی روی زمین یک نصف النهار می گذرد.

نصف النهار مبدا ( گر ينويچ ، لندن ، مرکزي ) که از رصد خانه ي گرينويچ لندن عبور مي کند به عنوان نصف النهار مبدا (صفر درجه ) در نظر گرفته شده است .

نصف النهار هاي نيم کره شرقي از صفر تا 180 درجه در شرق و نصف النهار ها ي نيم کره غربي بين صفر تا 180 درجه در غرب تغيير مي کنند.

مختصات جغرافيايي:

هر نقطه از زمين ، روي يک مدار و يک نصف النهار مشخص قرار دارد که به آن مختصات جغرافيايي آن نقطه مي گويند .

طول جغرافیایی (Longitude) مختصات جغرافیایی شرقی- غربی است و نشانه ی فاصله یک نقطه از خط استوا که مشهور به نصف النهار اصلی(گرینویچ) می باشد ، است .طول جغرافیایی خط استوا طبق قرار داد صفر است . عدد طول جغرافیایی، به صورت زاویه‌ای بین صفر و ۱۸۰ درجه مثبت یا منفی بیان می‌گردد (شرقی و غربی ) تقسیم شده است(شکل 1).

شکل یک

عرض جغرافیایی(Latitude) به موقعیت شمالی- جنوبی یک نقطه جغرافیایی می گویند که در نقشه‌کشی و جهت‌یابی از آن استفاده می‌شود و نشان می دهد یک نقطه ی مد نظر ما چه اندازه از شرق یا غرب نصف النهار دور است (شکل 2).

شکل دو

طبق شکل 2 شمالی ترین نقطه کره زمین، یعنی قطب شمال، 90 درجه و جنوبی ترین نقطه کره زمین، یعنی قطب جنوب، نیز 90 درجه است.

وقتی همزمان این دو خط (مدار و نصف النهار ) در کره زمین فرض گردد زمین به چهار قسمت تقسیم میشود. ایران در عرض جغرافیایی شمالی و طول جغرافیایی شرقی قرار گرفته است.

زمین در مدت ۲۴ ساعت یک بار به دور خود می‌چرخد و کل زمین ۳۶۰ درجه طول جغرافیایی است. در نتیجه هر ۱۵ درجه تغییر طول جغرافیایی یک «ساعت» محسوب می‌شود. این امر مبنای تعیین مناطق زمانی است.

بر اساس قانون ادارات دولتی باید از ساعت 7:45 هر روز صبح باز و کارمندان شروع بکار نمایند. زمان خاتمه کار روزانه نیز ساعت 16:15 می باشد.موسسات و شرکت های خصوصی باید از این قانون پیروی نمایند.این در حالیست که ایران یکی از کشورهای وسیع جهان است که در محدوده 25 درجه و سه دقیقه الی 39 درجه و 47 دقیقه عرض شمالی و 44 درجه و پنج دقیقه الی 63 درجه و 18 دقیقه طول شرقی واقع شده است ؛ مساحت آن 1648198 کیلومتر مربع که دارای شکلی شبیه به لوزی است که قطر بزرگ آن 2250 کیلومتر از دامنه‌ی آرارات در شمال غربی تا بندر گواتر در جنوب شرقی، و قطر کوچک آن 1400 کیلومتر از سرخس در شمال شرقی تا دهانه اروند رود در جنوب غربی است. این لوزی را در جهت شمالی - جنوبی خطی به طول 1225 کیلومتر در امتداد نصف النهار شرقی به دو نیمه ‌ی شرقی و غربی، و خط دیگری به طول مشابهی روی مدار شمالی به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می کند.

مبرهن است کشوری به وسعت ایران که زمان طلوع آفتاب (17/11/96) در شرقی ترین نقطه در سیستان و بلوچستان ( سراوان) با طول و عرض جغرافیایی (62 و 27)ساعت (6:03:50) در حالیکه در غربی ترین نقطه ی کشور مانند ماکو با طول و عرض جغرافیایی(44 و 39) ساعت (7:35:31) بوده که دقیقا (1:32) و با شهری مانند تهران(7:01) که پایتخت کشوراست (1:02) ساعت و دقیقه ،اختلاف طلوع آفتاب دارند ، این در حالی است که 8 صبح در ماکو هنوز تاریک و هوا روشن نشده ، ساعت بیولوژیک خواب – بیداری خردسالان ممکن است دچار اختلال شده و علاوه بر آن در زمستان انواع گرگ ، شغال ، سگ های ولگرد و گرسنه در منطقه موجود و امکان حمله به دانش آموزان روستایی و شهری دور از انتظار نیست و چه بسا در زمستانهای سخت حیوانات وحش به داخل شهر و روستاها هجوم می آورند.

اگرچه ساعت شروع کلاس های درس در کشورهای مختلف از ساعت 8 صبح (مانند ژاپن ، انگلیس، ایتالیا و آلمان) شروع می شوند که هیچکدام به وسعت ایران نمی باشند اما باز کشورهایی هستند که مدارس آنها در ساعت 8:30 صبح (نظیر ترکیه، امارات و آمریکا) و نیز 9-8 صبح(کانادا) باز می شوند.

با توجه به سطور فوق می توان نتیجه گرفت یکی از مشکلات کشور در چرخه ی نظام آموزشی کشور ساعت شروع کلاس های درس در مدارس است که برای قشر کودکان سخت می باشد که شاید نیازمند بازنگری باشد.

جدول (1)- طول و عرض جغرافیایی برخی از مناطق کشور و اختلاف زمان طلوع آفتاب

پیشنهادات:

1- باتوجه به مساحت کشور یک پهنه بندی در مورد استانهای مشابه و همجوار صورت گیرد مانند پهنه بندی که در زمان جنگ تحمیلی صورت گرفت و توان دفاعی کشور را بهبود و ارتقاء داد.

2- عدالت آموزشی ایجاب می کند جغرافیای کشوراز نظر آموزشی مجددا بررسی شود ، چرا که ایران از نظر آب و هوایی دارای 12 نوع آب و هوا است.

3- نظام آموزشی کشور به مهندسی مجدد نیاز دارد.

4- نمایندگان محترم مجلس با ارائه لایحه ای در مجلس بازبینی نظام آموزشی خصوصا در دوره های ابتدایی و متوسطه اول را تکلیف نمایند.

منابع :

1-جغرافیای ایران(1395). پایه نهم. انتشارات وزارت آموزش و پرورش.

2-زراعت عمومی.(1393).انتشارات برهمند.440 صفحه.

3-https://www.bahesab.ir/time/prayer/

4-https://fa.wikipedia.org/wiki/

5-https://radshid.com