کردپرس، جرقه ایجاد گروه بانوان واژه و کتاب چگونه زده شد؟

صالحی؛ پیشنهاد جمع خوانی های دوستانه برای بانوان شهر از طرف اینجانب به شورای فرهنگی شهر،جناب فرماندار، رییس اداره امور کتابخانه ها و دیگر اعضای ارجمند داده شد و حسن نیت این بزرگواران اولین گام در این جهت بود.از طرفی، در واقع این برنامه از ایام کودکی در ذهنم بود و از کتابخانه‌ی کوچک مدرسه، قصه های مادرم،و شگرد های آموزشی معلمانم شروع شد و می توانم بگویم این هدف برای من تا حدی اندیشیده بود.

کردپرس، چرا نام « بانوان واژه وکتاب» را انتخاب کردید؟

صالحی؛ خارج از واژه ،فهم معانی مقدور نیست.همنشینی با واژه ها در قالب رمان، شعر،فیلمنامه و یا هر نوع دیگر از ادبیات چه به عنوان هنر کلام و چه در مقام ابزار فهم تمامی دانش ها ،تداوم زیبایی است و تضمین نکویی ها.در واقع این عنوان را انتخاب کردم که محدودیتی برای لمس هیچ کرانه ای از واژه نباشد.

کردپرس؛ تا به امروز چند نشست برگزار کرده اید و چند کتاب را بررسی کرده اید.؟

صالحی، از مهر پارسال که پیشنهاد مطرح شد ،از طریق فضای مجازی بانوان را جهت حضور و همیاری در این برنامه دعوت کردم ، با خوانش کتاب سووشون از سیمین دانشوردر دیماه ۹۵،نخستین نشست را برگزار کردیم و از همان آغاز بانوان فرهمند بوکانی استقبال خوبی از برنامه داشتند.تا کنون ۵نشست داشته ایم و پس از کتاب سووشون،کتاب عشق سالهای وبا از گابریل گارسیا مارکز،جای خالی سلوچ از محمود دولت آبادی،آخرین انار دنیا از بختیار علی،و شوخی از میلان کوندرا ،کتابهایی بوده اند که در این جلسات خوانده و نقد شده اند.

کردپرس؛ چگونه کتابها رابررسی می کنید. یعنی روال برگزاری نشستها چگونه است؟

صالحی؛ در واقع این برنامه با ریز بینی و جزئی نگری خاصی همراه است. چون فرصتی برای خوانش رمانها در نظر گرفته می شود و در فرصت مشخص شده هر کدام از بانوان از زاوایه‌ای کتابها را مورد نقد و بررسی قرار می دهند، از جهتی هم جدای از نقد و بررسی شاهکارهای ادبی جهان ، طیف گسترده ای از بانوان این آثار را مطالعه می کنند. چون یکی از اهداف برگزاری این برنامه ها ،ترویج فرهنگ کتابخوانی و دیدن جهان از منظر بزرگان جهان ادبیات و هنر و تجربه ی اقلیم های ناشناخته ایست که نه فقط برای بانوان،بلکه برای هر کسی فارغ از جنسیت،ممکن است غریب باشد.

برنامه به این صورت است که گرفتن مجوز برای نقد کتاب انتخاب شده از طریق کتابخانه مستوره کردستانی پیگیری می شود و پس از اخذ مجوز ،از طریق شبکه های اجتماعی اطلاع رسانی می شود.پس از دوماه از جانب کتابخانه زمان و روز برگزاری نشست تعیین شده و دوباره اطلاع رسانی می شود.و دوستان در نهایت شور و با رغبتی بی نظیر در جلسات حاضر می شوند. البته چند روز قبل از برگزاری جلسه،بانوانی که برای سخنرانی در ارتباط با نقد شخصی خویش از کتاب انتخابی،داوطلب شده اند،اسامی و رزومه شان به کتابخانه اعلام می شود.

اوایل بیشتر بانوان نویسنده و شاعر داوطلب بودند،اما خوشبختانه الان بانوان از قشر های متعدد اجتماعی برای نقد و خوانش کتاب داوطلب می شوند. نکته ی قابل ذکر این است که بانوان فارغ از نقد های ادبی مطرح و چاپ شده در خصوص کتاب مد نظر،گاه آنچنان نگاه های بکر و بی نظیری را مطرح می کنند که برای مخاطب آگاه،این سطح از تعمق شگفت انگیز است.

کردپرس؛ استقبال از این نشستها را چگونه ارزیابی می کنید؟

صالحی؛ به جرأت می توانم بگویم که استقبال بسیار فراتر از انتظار من بود.حتی از جلسه ی اول استقبال عالی بود و این نشان از وجود اندیشه های رشد یافته و بالیده در بین بانوان است.و نیز باید ذکر کنم که ما از شهرستانهای اطراف مثل مهاباد،سقز و حتی گاه تبریز هم مهمان داشته ایم.در گروه بانوان و واژه و کتاب که گروه مجازی ماست،،بانوان زیادی از شهرهای خیلی دور تر هم همراهمان هستند.

کردپرس؛ خانمهایی که در این نشستها مشارکت دارند اصولا به کدام اقشار اجتماعی تعلق دارند؟

صالحی؛ هر چند نمی توانم بگویم که تک تک علاقمندان حاضر در جلسات را می شناسم ولی در بین این عزیزان می‌توان به بانوان فرهنگی،پرستار،پزشکان ،بانوان بانی خانواده که شاغل نیستند،دانشجویان و دانش آموزان،مدرسین دانشگاه ،هنرمندان و شاعران و نویسندگان،و...اشاره کرد.

کردپرس، می توان برگزاری این نوع نشستها اقدامی برای آشتی دادن زنان با کتاب و کتابخوانی دانست.

صالحی؛ البته به عنوان آشتی دادن نه.چرا که بسیاری از این بانوان اهل مطالعه بوده اند و گاه بشخصه به انگیزه و توان آنها برای مطالعه غبطه می‌خورم.کاری که من کردم شاید تلاشی اندک در خصوص تقریب و تشدید این انگیزه ها بود.بشخصه فکر می کنم همین که دریچه‌ای برای خواندن بازشده است و بانوان در این نشستها با احساس رغبت و امنیت خاطر حاضر می شوند،خودش توفیق است.اما این توفیق شاید وقتی کامل است که بتوانیم جلسات را مرتب برگزار کنیم.

کردپرس؛ آیا در انتخاب کتابهایی که بررسی می کنید معیار تنها موفق بودن و معروف بودن کتابها است یا بر اساس معیارهای خاصی دست به انتخاب می زنید؟ و در هرنحوه انتخاب کتاب به صورت مشارکتی و مشورتی اقدام می کنید.

صالحی؛ در واقع من از تجربیات دوستان کتابخوان خیلی استفاده می کنم و انتخاب کتابها بدون مطالعه و تدقیق در خصوص تاثیرات آن نیست.هر چند مرجع اخذ مجوز را هم باید در نظر داشت.

کردپرس؛ کتاب آخرین انار تاحدودی درونمایه ای ضد جنگ دارد، عشق سالهای وبا دارای درونمایه ای عاشقانه است. شوخی به قربانی شدن انسان در جوامع توتالیته می پردازد آیا این نوع درونمایه ها با دغدغه ها روحیات زنان همخوانی دارد؟

صالحی؛ هر چند فهم وخوانش من از آخرین انار دنیا،جدای از نگاه طرح شده در پرسش شماست ،چون جهان این رمان فراتر از این است. در خصوص عشق سالهای وبا و با شوخی میلان کوندرا هم البته با افزودن چند صفت دیگر، نظرم به نظر شما نزدیک می شود،لیکن آیا زنان را میتوان از جوامع توتالیتر و ساختارهای ایدئولوژیک و مصایب و مناظر این روایات جدا دانست؟ اگر جوامعی دارای چنین اوصافی هستند و این اوصاف در جهان رمان بازتاب یافته است ، پس زن و مرد به صورت یکسان چنین فضایی را تجربه و تحمل نموده‌اند و بنابراین چندان که برای خوانش مردان مفید و ضرو ری اند برای زنان نیز.

با نگاهی اجمالی به تاریخ و فارغ از منظرگاههای فرسوده،می توان به نقش زنان در تاریخ پی برد و به موازات آن نیز زنان در روایات موجود در رمان ها سهم ونقش و جایگاه خود را دارند.

پس بالطبع نمی توان گفت این رمانها را سنخیتی با عواطف زنانه نیست.اقلیم ادبیات جنسیت نمی شناسد.عشق را هم میشود در نگاه سعاد الصباح دید و هم نزار قبانی، دردهای اجتماعی را هم در روایت علی اشرف درویشیان می بینیم ،هم در آثار منیرو روانی پور،شکوه شهود را می توان هم از سهراب شنید و هم از میچیو بانوی هایکو سرای ژاپنی.

پس زنان شاید به انواع دلایل سهم کمتری در بیان داشته اند،اما این به معنای مهجور ماندن روحیات آنان از این اقلیم ها نیست.

کردپرس؛ یا بررسی کتابها صرفا از نگاه زنان سبب تقویت زنانگی تفکرات و ایده ها نمی شود؟ و اینکه این نشستها صرفا به زنان اختصاص داده می شود آنها را واقعیتهای اجتماعی که همان مردانه بودن فضاهای زندگی است دور نمی کند؟

صالحی؛ البته تحلیل کتابها از منظر زنان بدان معنا نیست که دوستان ما غافل از تحلیل کتاب ها از نگاه مردان باشد.چه بسا اکثر حضار نقدهای پیشین را خوانده و از این تحلیل ها گاه استفاده کرده و بهره می جویند و گاهی هم حتی همین تحلیل ها را هم نقد می کنند.لیکن چنانکه عرض کردم دغدغه ی اصلی ما که انتظار داریم خروجی این جلسات باشد، شکل گیری یک جریان پیوسته و قوی برای خواندن و نیز نیل به دیگر اهدافی بود که عرض کردم .و اما ،اینکه این نشست ها،صرفا مخصوص بانوان است از دیدگاه من ، نه به این معنابوده که به قول عده ای،دیوار دیگری در اجتماع کشیده شود و یا فضای نشست ها در صورت حضور آقایان خوشایند نباشد و یا تصوراتی از این قبیل. آنچه در ابتدا ی این جلسات اولویت بود،این بود که بانوانی که حتی هرگز(به دلایلی از هردست)امکان حضور در چنین جلساتی را نداشته‌اند،و یا اصلا با وجود رغبت خویش ،به خاطر یک سری قوانین نانوشته،نتوانسته‌اند فرصت حضور داشته باشند،از این پس برایشان این امکان فراهم شود که فارغ از هر دغدغه‌ی منطقی و یاغیر از این،بتوانند علایق فرهنگی خویش را احیا کرده و تریبون نقد را تجربه کنند.

کردپرس؛ چرا شما نشستهای خود را مختص به زنان کرده اید در حالی که در عنوان نشستها و در محتوای کتابهایی که بررسی می کنید این زنانه بودن وجود ندارد.

صالحی؛ نشست های مشترکی که آقایان و بانوان هر دو امکان حضور دارند،خوشبختانه کم نیستند،انجمنهای ادبی،علمی،هنری،همایشها و جشنواره ها،امروزه همه ی این جلسات با حضور زنان و مردان برگزار می‌شود و بی تردید حضور موثر هردو ،اسباب اصلی انجام اهداف تعیین شده در این برنامه‌هاست.لیکن در همه‌ی این برنامه‌ها بیشتر بانوانی حضور می یابند که خودشان به نوعی در این زمینه‌ها فعالیت دارند و چهره‌ی مشخص ادبی و علمی و..هستند.بدین ترتیب قشری بسیار مهم که بیشتر اهل مطالعه است و به عنوان فعال فرهنگی مطرح نیست،فراموش می‌شود.در حالیکه این بانوان اهل مطالعه توانایی ها و شنیدنی های زیبا و خوانشهای نوینی از روایات کتابهای منتخب دارند.از طرفی ،تعداد زیادی از همراهان ما مادرانی هستند که علاقمند به مطالعه اند و حضور در این نشستها برایشان بسیار جذاب و ارزشمند بوده است.در حالیکه قبلا اجرای برنامه هایی از این قبیل که این عزیزان بتوانند در آن حضور داشته باشند، میسر نبود.