فرات و دجله دو رود دوقلو هستند که از "سرزمین کوهستانی ارمنستان" تحت اداره دولت ترکیه سرچشمه می گیرند و با یکدیگر سرزمین "بین النهرین" به عنوان میهن اکدیان (آشوری ها و بابلی ها) را ترسیم می کنند. فرات یا افرت یک واژه سریانی به معنای بارور و رشد است و بابل نیز بزرگ ترین شهر در سواحل آن بود. کرانه های این رود شاهد نبردهای زیادی میان ارتش آشوری و ارتش های متجاوز آمده از غرب و شرق بود که شاخص ترین آنها نبردی است که در آن "نبوکد نصر"، فرمانده آشوری و بابلی در سال 605 قبل از میلاد بر "نخو"، فرعون مصر پیروز شد. نام فرات به دلیل اهمیت حیاتی آن در زندگی ساکنان سرزمین بین النهرین در کتاب های مقدس ذکر شده است.

تاریخ در این رود طولانی گذرا از مرزهای چند کشور خود را تکرار می کند. جنگ کنونی سوریه با تاثیرات مختلف خود و دخالت های خارجی در آن، به این رود اهمیت سیاسی و نظامی در کنار اهمیت اقتصادی خود را بازگردانده و احتمال دارد آن را به مرزها و نقشه های موجودیت های سیاسی جدید تشکیل شده روی ویرانه های کشور سوریه که امروزه میان قدرت های منطقه ای و بین المللی درگیر در خاک آن پاره پاره شده، تبدیل کند. منطقه شرق فرات معروف به "جزیره سوریه" که یک سوم مساحت این کشور را تشکیل می دهد و نزدیک به ۸۰ در صد از ذخایر نفت و گاز آن را در بر می گیرد، به منطقه نفوذ آمریکا تبدیل شده جایی که این کشور پایگاه های نظامی زیادی در آن جا احداث کرده و رود فرات را نیز یک "خط قرمز" تعیین نموده که شرق رود به عنوان منطقه تحت نفوذ خود را از مناطق تحت نفوذ نظام حاکم و هم پیمانان روس و ایرانی آن جدا می سازد.

در بحبوحه این رقابت منطقه ای و بین المللی و تضاد خواسته های سیاسی در رابطه با بحران سوریه، "حزب اتحاد دمکراتیک" کُردی (PYD) با استفاده از تجربه حزب مادر خود یعنی "حزب کارگران کردستان" ترکیه (PKK) و همچنین اختلافات میان طرف های درگیری در سوریه، به عنوان رهبر عرصه سیاسی و نظامی در منطقه شرق فرات ظاهر شد. همان گونه که مشخص است نظام حاکم در سوریه برای بی طرف ساختن کردها در نبرد کشمکش بر سر قدرت، بیشتر شهر ها و مناطق استان حسکه را بدون درگیری تحویل PYD داد. موفقیت حزب اتحاد دمکراتیک در بیرون آوردن "زنان کُرد" وفرستادن به میدان های نبرد و جبهه های جنگ برای مبارزه در کنار مردان علیه گروه های اسلام گرای افراطی و تروریست همچون "داعش، القاعده و النصره" باعث شد از همبستگی غرب برخوردار شود و اعتماد آمریکا به عنوان شریک آنها در جنگ علیه تروریسم را نیز به دست آورد.

دولت آمریکا کمک مالی و تسلیحاتی به شاخه نظامی این حزب یعنی "یگان های مدافع خلق" (YPG) به عنوان ستون فقرات آن چه "نیروهای سوریه دمکراتیک" خوانده می شود و دفاع از آن در برابر حملات نظام حاکم و هم پیمانان آن را بر عهده گرفت. در واقع طی هفته های گذشته هواپیماهای آمریکا چندین بار نیروهای روس و همچنین نیروهای نظام حاکم و گروه های نظامی وابسته به آن را هنگام تلاش برای پیشروی به سمت شرق به سوی نیروهای سوریه دمکراتیک هدف قرار دادند. دولت ترامپ اجازه نخواهد داد مسکو به تنهایی پرونده بحران سوریه را به دست بگیرد.

ترکیه که بیشترین جمعیت کُرد منطقه رادر خود جای داده، افزایش قدرت و نفوذ حزب اتحاد دمکراتیک را تهدیدی برای امنیت ملی خود می داند و نگران آن است که آمریکایی ها در پشتیبانی نظامی و سیاسی خود از این حزب که آن را ادامه جنبش جدایی طلب کُرد ترکیه (حزب کارگران کردستان) قلمداد می کند، فراتر از این روند و تسلیحات آنها نیز از PYD به PKK برسد. در آغوش گرفتن حزب اتحاد دمکراتیک از سوی آمریکا نیز ترکیه را از وارد کردن ضربه های سیاسی و نظامی دردناک به این حزب باز نداشت. نزدیک به یک سال پیش هواپیماهای ترکیه مواضع نظامی وابسته به فرماندهی یگان های مدافع خلق، شاخه نظامی حزب اتحاد دمکراتیک در کوهستان "قراچوک" نزدیک پایگاه نظامی آمریکا در "رمیلان" را بمباران کردند.

ترکیه با فشارهای مداوم بر دیپلماسی روسیه و گروه های مخالف سوری موفق شده تاکنون PYD را از مشارکت در نشست های گفت و گو و مذاکرات میان نظام حاکم و اپوزیسیون در "ژنو، سوچی و آستانه" محروم کند و تحت فشار خطر "مسئله کُردی" و برای جلوگیری از پروژه قومی کردهای سوریه نیز ارتش خود را برای ورود به عمق خاک این کشور در چند منطقه مرزی (جرابلس، الباب و عفرین) سوق داده و تهدید می کند که به "منبج" نیز حمله کرده و نیروهای مسلح YPG را تا رود دجله در مرزهای عراق تحت تعقیب قرار خواهد داد.

گسترش تسلط یگان های مدافع خلق در خاک سوریه و در عمق مناطق عرب نشین همچون منبج، رقه و شرق فرات تا مرزهای سوریه و عراق به نفع حزب اتحاد دمکراتیک می باشد چرا که تاییدی است بر این مسئله که کردهای سوریه بخشی از مردم این کشور هستند، قصد جدایی را ندارند و پروره فدرال آنها نیز یک پروژه دمکراتیک برای تمامی سوری ها و در چارچوب کشور واحد سوریه می باشد.

با این حال، رفتار سیاسی و دیپلماتیک حزب از اعلام یک جانبه "اداره خودمختار" و سپس "فدرال" در مناطق تحت تسلط خود با نام های دخیل به تاریخ سوریه یعنی "غرب کردستان – روژآوا" و بدون در نظر گرفتن مواضع و منافع سایر قومیت های منطقه همچون آشوری، عرب و ارمن گرفته تا لغو برنامه درسی رسمی دولت و تحمیل برنامه درسی کُردی در مدارس تحت کنترل خود و برافراشتن عکس های "عبدالله اوجالان"، رهبر حزب کارگران کردستان در پایگاه ها و مراکز حزبی و نظامی و همچنین ادارات غیر نظامی خود، بر خلاف آن چیزی است که اعلام کرده و از نظر دیپلماتیک نیز نمایندگی ها و سازمان های حزب در خارج چنان فعالیت می کنند که گویی کانتون های سوریه تحت مدیریت آن، دولت های کوچک مستقلی هستند.

آن چه شک و تردید و باور به وجود مقاصد و گرایش جدایی طلبانه نزد حزب اتحاد دمکراتیک را بیشتر می کند، اظهارات برخی رهبران آن در رابطه با پروره های حزب می باشد از قبیل سخنان "هدیه یوسف" در ماه مه ۲۰۱۷ در گفت و گو با روزنامه "آبزرور" بریتانیا است "دسترسی به دریای مدیترانه بخشی از پروژه ما در شمال سوریه می باشد و این حق مشروع ما است". هنگامی که از وی پرسیده شد که آیا این حرف به معنای درخواست از آمریکا برای ارائه پشتیبانی سیاسی از آنها با هدف دستیابی به یک راه بازرگانی مرتبط با دریا به محض کمک به این کشور در ریشه کن کردن داعش از شمال سوریه می باشد نیز پاسخ داد "البته". این چنین اظهاراتی که پیامدهای آن در نظر گرفته نشده، نگرانی های ترک ها را افزایش داده، اعتماد آنها به هم پیمان آمریکایی خود را متلزلزل ساخته و باعث می شود دولت ترکیه نسبت به سیاست های آمریکا در منطقه اطمینان خاطر نداشته باشد.

با وجود آن که دولت های آمریکا همواره داشتن قصد یا نقشه برای تجزیه کشورهای منطقه را انکار می کنند، ترک ها از یک راهبرد جدید آمریکا پس از حمله به عراق در سال 2003 که بر تجزیه این کشور و سوریه و سپس ترکیه و ایران برای ایجاد به اصطلاح "کردستان بزرگ" مبتنی است، نگران هستند و پشتیبانی آمریکا از کردهای عراق و سوریه را نیز در چارچوب این راهبرد قرار می دهند.

نکنه جالب صحنه کنونی این است که نگرانی های ترک ها از هم پیمان آمریکایی خود به معنای آن نیست که دشمنان کُرد آنها نسبت به سیاست های واشنگتن در سوریه بسیار آسوده خاطر باشند. کردهای PYD به عنوان شریک کوچک آمریکا در جنگ علیه تروریسم از این مسئله نگران هستند که پس از پایان جنگ علیه داعش، این کشور از آنها در مناطق تحت کنترل خود (منبج و شرق فرات) دست بکشد همان گونه که در عفرین نیز کردها را ناامید ساخته و به حال خود رها کرد جایی که آنها را در معرض و مقابل تجاوز نظامی ترکیه و "ارتش آزاد سوریه" تنها گذاشت.

منبع: پایگاه خبری "ایلاف" عربستان

ترجمه: خبرگزاری کردپرس - سرویس سوریه