یکی از مقامات ترک در مورد اقدامات واشنگتن برای محدود کردن کردها و راضی کردن ترکیه گفته است اولین گام و در راس همه اقدامات خروج کردها از شهر منبج و استقرار آنها در بخش شرقی رود فرات خواهد بود. این شهر که حدود 40 کیلومتر با مرز ترکیه فاصله دارد به نماد رقابت بر سر تصرف قلمرو در سوریه میان بازیگران مختلف از جمله ترکیه، آمریکا و دیگر قدرت های منطقه ای بوده است.

اگر این تعهد آمریکا عملی شود خواسته مهم ترکیه را بر آورده کرده و قول دولت باراک اوباما در مورد نگاه داشتن نیروهای کرد در بخش شرقی رود فرات عملی می شود. کردها در سال 2016 به بازپس گیری منبج از داعش کمک کردند و از آن زمان در این شهر مستقر شده اند.

ترکیه نشان داده است که تحمل هر گونه تحولی را که به قدرت گرفتن سیاسی و نظامی کردها در سوریه بویژه در طول مرزهای طولانی این کشور با سوریه شود ندارد. ترکیه کردهای سوریه را به دنبال کردن ایجاد یک منطقه مستقل با همکاری شبه نظامیان کرد در داخل ترکیه موسم به حزب کارگران کردستان ترکیه و ترویست بودن متهم کرده است.

مقامات دو طرف محدوده زمانی مشخصی برای انتقال کردها از منبج و استقرار آنها در 40 کیلومتری آن در شرق فرات و این که چگونه این اقدام انجام می شود مشخص نکرده اند. مقامات گفته اند این جزئیات را کارگروه های دولت های ترکیه و آمریکا مشخص می کنند. اولین نشست کارگروه ها روزهای پنج شنبه و جمعه در واشنگتن برگزار شد.

روابط تنش آمیز و در معرض خطر دو طرف قبلا هزینه هایی برای ایالات متحده در پی داشته است. مقامات کرد سوریه با بیان این که آمریکا آنها را تنها گذاشته است، هفته گذشته خط مقدم نبرد با داعش را در جنوب سوریه برای پیوستن به نبرد با ترکیه در شمال و در منطقه عفرین ترک کردند. ایالات متحده که نیروهای داعش را تعقیب کرده است علیرغم شکایت و اعتراض ترکیه همواره تاکید کرده است که کردها موثرترین نیرو و مهم ترین شریک آمریکا در مبارزه با داعش بوده اند.

فرماندهان مستقر در منبج و اطراف آن قبلا هشدار داده بودند که چند صد نیروی آمریکایی که اکنون چند کیلومتر دور از نیروهای ترکیه در منبج مستقر هستند از کردها در مقابل تهاجم نیروهای ترکیه دفاع خواهند کرد. مقامات ترکیه از این که ماه گذشته فرماندهان آمریکایی در گشت و گذار خود به همراه خبرنگاران در منبج نیروهای کرد را تحسین کرده و نسبت به حمله ترکیه به آنها هشدار داده بودند خشمگین شدند. هر دو کشور عضو ناتو تایید کرده اند هر گونه آتش گشودن آنها به سوی هم فاجعه به بار خواهد آورد.

روابط میان آمریکا و ترکیه چندین سال به دلیل آنچه هر دو طرف در طول جنگ داخلی در سوریه انجام داده و یا دنبال آن بوده اند دارای تنشی فزاینده بوده است. به نظر می رسد شکافی عمیق در ماه های اخیر در روابط دو کشور بوجود آمده است.

ایالات متحده آمریکا و ترکیه علاوه بر مناقشه در مورد کردها، پس از کودتای نافرجام 2016 نیز اظهارات تند دیپلماتیک هم نثار هم کرده اند. رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه احساسات ضد آمریکایی در ترکیه را تحریک کرده و سیاست مداران آمریکا نیز به دنبال تحریم احتمالی ترکیه در واکنش به سیاست های فزاینده خودکامانه وی بوده اند.

بر اساس اظهارات یک مقام آمریکایی و چند مقام ترکی که نخواسته اند در موضوعی که هنوز رویکرد تنش آمیزی درباره آن وجود دارد هویت خود را افشا کنند، گفته اند احتمال توافق دو طرف بر سر منبج حداقل جو روابط میان دو کشور را آرام کرده است. به گفته یک مقام ترکیه ای، نشست ها که هفته گذشته آغاز شد و در ماه های آینده در پایتخت های هر دو کشور ادامه خواهد یافت، شامل موضوعات مختلفی از جمله مخالفت دولت دونالد ترامپ با برنامه ترکیه در مورد خرید سیستم های موشکی سطح به هوا می شود.

مقامات ترکیه اشاره کرده اند که مقامات آمریکایی بویژه پس از سفر ماه گذشته رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا و مک ماستر مشاور امنیت ملی این کشور نگرانی های ترکیه را بهتر درک کرده اند. جیم ماتیس وزیر دفاع آمریکا نیز با همتای ترک خود در اروپا دیدار کرده بود.

اما هنوز معلوم نیست که بهبود روابط میان ترکیه وآمریکا دوام بیاورد. یک مقام ارشد دولت ترامپ نگرانی خود را از متقاعد نشدن جنگجویان کرد به عقب نشینی از منبج و رفتن به بخش شرقی رود فرات ابراز کرده است. این مقام آمریکایی گفت: « بخش مهمی از توانایی ما در همراهی با ترکیه به موضوع فوق ارتباط دارد زیرا ما به ترکیه تعهد دادیم و ترکیه ما را مسئول آن می داند.» ترکیه در مقابل قول آمریکا به دورکردن کردها از منبج به آمریکا اجازه می دهد همچنان از پایگاه اینجرلیک برای ضربه زدن به اهداف داعش در سوریه استفاده کند.

این مقام آمریکایی در مورد تکلیف ارتباط آمریکا با کردها بعد از معامله با ترکیه گفت:« این قضیه برای ما مشکل است زیرا ما سال های زیادی را با این افراد با هم گذرانده ایم. بویژه در مورد جنگجویان ما یک رابطه عمیق دوستانه بوجود آمده و هیچ کس نمی خواهد این مسئله از بین برود.»

اما مقامات ارشد آمریکا و دیپلمات ها که شراکت با ترکیه را برتر از هر چیزی توصیف کرده اند، به نظر می رسد که به این نتیجه رسیده اند نمی توان ناخشوندی یکی از متحدان حیاتی را نادیده گرفت. ترکیه از قبل ناخشنودی خودرا از حضور نیروهای کرد سوریه در مرزهایش ابراز کرده است. اردوغان در ماه ژانویه تهاجمی را علیه نیروهای کرد در شمال غرب سوریه در عفرین آغاز کرد.

به نظر می رسد برخی مسائل دیگر هم میان ترکیه و آمریکا مشکل ایجاد کرده است و از جمله این ها درخواست های مصرانه ترکیه از آمریکا برای استرداد فتح الله گولن روحانی تبعیدی ترکیه در پنسیلوانای آمریکاست که اردوغان وی را به هدایت کودتای نافرجام متهم کرده است. مقامات آمریکایی در برابر این خواسته ترکیه برای استرداد فتح الله گولن مقاومت کرده اند.

در همان حال، قانون گذاران آمریکا به طور فزاینده ای صبر خود را در برابر سرکوب ناراضیان، ژرونالیست ها و دیگران بعد از کودتا و زندانی کردن شهروندان آمریکا از سوی دولت ترکیه از دست داده اند. همچنین آشوبی که در ماه می خارج از سفارت ترکیه در آمریکا که در آن پلیس از حمله محافظان اردوغان به معترضان وی خبر داد تنش را بیشتر کرد.

چند تن از قانون گذاران آمریکایی از دولت ترامپ خواسته اند دولت ترکیه را تحریم کند. سناتور جیمز لانکفورد در لزوم تحریم ترکیه به مواردی از جمله پرونده آندرو برونسون کشیش کارولینای شمال محبوس در ترکیه و زندانی شدن سرکان گولگه دارای تابعیت آمریکا و ترکیه و دانشمند ناسا اشاره کرده که ماه گذشه به 7 سال و نیم حبس در ترکیه محکوم شده است.

لانکفورد در بیانیه ای گفت: « سطح رفتارهای نامناسب کنونی از یک متحد عضو ناتو قابل پذیرش نیست.»

برخی قانونگذاران گفته اند که وزارت خارجه آمریکا باید مانع ورود مقامات ترکیه ای شود که مسئول بازداشت غیرقانونی شهروندان و افراد دارای تابعیت آمریکا هستند.

نیکولاس دانفورث تحلیل گر مسائل ترکیه در Bipartisan Policy Center گفت که دولت ترکیه و آمریکا دلایلی برای ترک رفتار خصمانه خود دارند؛ اگر این تنشها افزایش یابد دولت ایالات متحده احتمالا با تحریم استفاده از پایگاه های نظامی در ترکیه و یا بازداشت بیشتر شهروندان این کشور روبه رو شود. و ترکیه نیز می داند در صورت تحریم شدن از سوی آمریکا و وخیم شدن روابط با این کشور اقتصادش آسیب می بیند.

دانفورث گفت: تنش ها میان ترکیه و آمریکا همچنین در دستیابی منافع آنها در سوریه مانع ایجاد کرده است. تمرکز ترکیه بر جنگجویان کرد مانع مبارزه با داعش شده و دست آنکارا را در مذاکره برای پایان دادن به بحران سوریه باز نگذاشته است و توانایی ترکیه برای رسیدن به صلحی که منافعش را تضمین کند تقلیل داده است.

منبع: روزنامه واشنگتن پست

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101