بە گزارش کردپرس، مرتضی عبادی سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در اربیل کردستان عراق در خصوص دغدعه ها در مرزهای رسمی گفت: تعطیلی بازارچه ها و مرزهای بین‌المللی از دغدغه های جدی تجار و بازرگانان طرف قرارداد با طرف های ایرانی است. از این رو تجار کرد عراقی که برابر آمار حدود نیمی از تجارت ایران و عراق به‌واسطه آن‌ها انجام می پذیرد تعطیلی فعالیت تجاری در مرز و بازارچه ها در روزهای پنج‌شنبه و جمعه و ایام تعطیلات رسمی جمهوری اسلامی ایران را غیر اقتصادی و موجب ضرر و زیان طرفین تجاری و مایه دلسردی می دانند.

مرتضی عبادی در رابطه با روزهای تعطیلی بیان داشت:در توافقات جداگانه استانداران شمال عراق با استانداران غرب و شمال غرب جمهوری اسلامی ایران بر فعالیت شبانه روزی مرزهای رسمی تفاهم و تنها سه روز (روز اول عید نوروز، عید فطر، عید قربان) در سال به عنوان تعطیلات مرزهای پرویز خان، باشماق، تمرچین تعیین شد اما متأسفانه هرگز از تمام ظرفیت مرز برای توسعه مبادلات تجاری استفاده نشد.

وی افزود به‌طور مثال عملاً فعالیت تجاری و بازرگانی مرزی در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی کشور متوقف می شود که این امر موجب افزایش هزینه مبادله اقتصادی و گاها غیر رقابتی شدن صادرات می گردد.

سرکنسول جمهوری اسلامی در خصوص تعطیلات عید نوروز و تأثیر آن بر روابط تجاری گفت: تعطیلات نوروزی تقریباً بیشتر فعالیت های تجاری را متوقف می کند، هرچند در ایام تعطیلات مرزها فعال است ولی مقررات ویژه نوروزی به‌ویژه اعمال محدودیت در تردد خودروهای سنگین که توسط پلیس اتخاذ می گردد عملاً تجارت با اقلیم کردستان عراق را به حالت نیمه تعطیل درمی‌آورد.

عبادی در توضیح ضرورت این‌گونه تصمیمات افزود: حفظ امنیت مسافرین در ایام تعطیلات نوروزی که مسافرت ها افزایش می یابد امر مهمی است و مسئله منع رفت و آمد نیز در تخصص سازمان ترافیک و نیروی انتظامی است اما نظر به اهمیت توسعه تجاری و نقش مستقیم آن در کار و زندگی مردم و استمرار روابط تجاری خارجی نباید محدودیت ها تنها متوجه خودروهای سنگین شود بلکه باید تدبیری اتخاذ شود تا ضمن حفظ امنیت جاده ای مسافرین، چرخ تجارت نیز در این ایام متوقف نگردد.

آقای عبادی درزمینهٔ آمادگی تجار و بازرگانان کرد عراقی برای فعالیت در ایام تعطیلات اشاره کرد: نه تنها تجار و بازرگانان بلکه مقامات کرد عراقی نیز بر فعالیت تمام وقت مرزهای رسمی موافق هستند و حتی تعطیلات سه روزه سالیانه مرزی را غیر ضروری و به‌دفعات در دیدار این‌جانب حذف آن را خواستار شدند.

این در حالی است که کارکنان گمرکی، گذرنامه، استاندارد، قرنطینه و دیگر دوایر مرزی اقلیم در سه شیفت مجزا و به‌طور شبانه روزی در مرز حضور دارند و این تعطیلات موجب ترک پست آن‌ها نخواهد شد.

عبادی در رابطه با تعطیلی جمعه‌ها و دیگر تعطیلات گفت: کمبود نیروی کافی در گمرک و گذرنامه و دیگر دوایر مرتبط مرزی از جمله مشکلاتی است که کادر از تعطیلات استقبال نمایند.

سرکنسول ایران در خصوص فعالیت شبانه روزی مرزهای تمرچین، باشماق و پرویز خان بیان داشت: طرف عراقی نه تنها مشکلی با فعالیت شبانه روزی مرز و بازارچه های مرزی ندارد بلکه با توجه به مفاد یادداشت تفاهم های قبلی از آن استقبال می کند لذا فعالیت سه شیفتی گمرک و ادارات مرتبط کشورمان برابر ابلاغیه های قبلی و رفع موانع جزئی و قدری همت می تواند صادرات شبانه روزی ایران را توسعه دهد.

مرتضی عبادی در خصوص عدم تمایل تجار و بازرگانان ایرانی برای فعالیت در تعطیلات هفته و رسمی و همچنین احتمال عدم آمادگی طرف عراقی در فعالیت شبانه روزی برخی از گذرگاه‌های اقلیم با ایران بیان داشت: تجار و بازرگانان ایرانی نه تنها مخالفتی برای فعالیت شبانه روزی و حذف تعطیلات ندارند بلکه مساعدت نمایندگی برای فعالیت تمام وقت و حذف تعطیلات را خواستارند.

از سوی اقلیم کردستان کارکنان و امکانات مرزها را بر اساس فعالیت شبانه روزی تعریف کرد و دلیلی برای مخالفت وجود ندارد ضمن اینکه تجار و بازرگانان کرد عراقی فعالیت بی وقفه مرز ابراهیم خلیل با ترکیه را یکی از دلایل اعتماد خود به این مرز که موجب کاهش هزینه کالا است معرفی و فعالیت مشابه در دیگر گذرگاه ها را دنبال می کنند.

وی افزود: رسانه ها می تواند ضمن بررسی وضعیت مرزی در خصوص فعالیت بی وقفه صادراتی کشور از طریق مرزهای کشور با شمال عراق از میان تجار و بازرگانان و مراکز تولیدی نظرسنجی نماید.

مرتضی عبادی درزمینهٔ وضعیت بازارچه های مرزی و فعالیت آن‌ها گفت: بازارچه های مرزی در تفاهم با اقلیم کردستان عراق فعالیت داشتند ولی پس از تفاهم اربیل و بغداد در خصوص اعمال حاکمیت دولت مرکزی بر مرزهای زمینی و هوایی عراق و ضرورت انسداد گذرگاه های غیر رسمی، ادامه فعالیت بازارچه ها برابر دستور مرزبانی کل عراق غیرقانونی اعلام و از طریق مرزبانی اقلیم اعمال شد که در نهایت با رایزنی نمایندگی و تلاش مقامات کشورمان و همچنین پیگیری استاندار سلیمانیه مقرر شد بازارچه های مرزی کیله سردشت، سیران بند بانه، شوشمی پاوه تا انجام توافق بین دولت های ایران و عراق که از طریق سفارت کشورمان در حال پیگیری است تا تعیین تکلیف نهایی فعالیت نمایند.

وی در خصوص معابر کوله بری و بازارچه شیخ صله اعلام کرد: بغداد طی نامه ای خطاب به اقلیم و با اشاره به توافق با اربیل، به‌طور یک‌طرفه به انسداد معابر و بازارچه ها که آن‌ها را غیر رسمی تلقی می کند دستور داد و در نهایت تلاش های بی وقفه موجب شد بازارچه های سه گانه فعال باشند.

نمایندگی ها و وابسته نظامی کشورمان در بغداد و همچنین ریاست اداره گرمیان و استاندار سلیمانیه تلاش زیادی برای بازگشایی بازارچه شیخ صله دارند و تاکنون برای بازدید مقامات بغداد از مرز شیخ صله تفاهم حاصل شد هر چند که بازدید از مرز تاکنون دو بار به تعویق افتاد ولی انتظار می رود بازدید از ظرفیت های این بازارچه موجب بازگشایی آن گردد. لذا با توجه به پافشاری بغداد برای کاهش معابر، امیدی به موافقت عراق برای فعالیت معابر کوله بری نیست.

مرتضی عبادی در رابطه با تأثیر بازارچه های مرزی در مبادلات تجاری با کردستان عراق گفت: بازارچه های مرزی به جهات مختلف از جمله توسعه صادرات و ایجاد اشتغال در شهرهای مرزی و مقابله با قاچاق نقش اساسی دارند. بە طوری که علاوه بر اشتغال تعداد زیادی از هم‌وطنان درآمد قابل توجهی از مبادلات مرزی را به خود اختصاص دادند. به‌طور مثال

مرز شیخ صله ۲۷۰ میلیون دلار در طی ده ماه -

شوشمی ۴۳ میلیون دلار

سیران بند ۸۳ میلیون دلار

کیله سردشت ۱۲۰ میلیون دلار

از مبادلات اقتصادی بازارچه های مرزی کشورمان در سال ۹۶ است که مبلغ قابل توجهی است.

البته تجار و بازرگانان طرفین از ساعات کاری و تعطیلات زیاد این بازارچه ها که از طرف ایران اعمال می شود ناراضی اند. این مراکز یک تا دو روز در هفته بدون احتساب دیگر تعطیلات رسمی کشورمان تعطیل اند که مقامات و فعالان اقتصادی کرد تعیین حداقل ۱۲ ساعت کاری در روز و حذف تعطیلات در کیله، سیران بند، شوشمی را خواستارند.

آقای عبادی در خصوص درآمد کشور از طریق دیگر گذرگاه ها با کردستان عراق بیان داشت: البته بیان درآمد دقیق کشور از گذرگاه های ایران با اقلیم بر عهده سازمان های مرتبط است ولی نظر به آگاهی این‌جانب و تائید ناظرین گمرکات استان ها حداقل درآمد اقتصادی کشور در طی سال جاری از گذرگاه

تمرچین ۲۵۰ میلیون دلار

باشماق ۸۳۸ میلیون دلار

پرویز خان ۵۰۲ میلیون دلار است.

البته بخشی از صادرات کشور به استان های کرکوک، دیاله و صلاح الدین که سابقاً از گذرگاه های رسمی سه گانه با کردستان عراق انجام می پذیرفت پس از تعطیلی یکی دو ماهه اخیر برخی از مرزها با شمال عراق به دیگر مرزها به‌ویژه خسروی در قصر شیرین و سومار انتقال یافت که درآمد صادراتی سال ۹۶ در خسروی حدود 77 میلیون دلار و سومار حدود ۷۰۰ میلیون دلار است که همه درآمدها تا پایان سال قابل افزایش است.

سرکنسول ایران در خصوص قابلیت های گذرگاه ها با کردستان عراق که در میزان مبادلات مشترک تأثیر دارد گفت: مرزهای پرویز خان و باشماق با محدودیت های جغرافیایی و موانع طبیعی مواجه‌اند که البته قدرت هماهنگی نیروی انسانی در مرز پرویز خان بر موانع توقف داشت به نحوی که همه مبادلات فعلی در سومار و بخشی از خسروی و شیخ صله نیز در گذشته از این مرز انجام می شد؛ اما مرز تمرچین در مقایسه با باشماق و پرویز خان به لحاظ عوارض طبیعی از وضع نسبتاً مطلوبی برخوردار است.

وی در رابطه با علت مبادلات اقتصادی کمتر در مرز تمرچین نسبت به دیگر مرز ها گفت: موانعی همچون عدم فعالیت شبانه روزی و تعطیلات، نبود نام این مرز به عنوان مقصد ترانزیت کالا در میزان مبادلات اقتصادی تأثیر دارد که به طرف ایرانی مرتبط است و برخوردهای صرفاً امنیتی طرف عراقی کرایه بالا و غیر اقتصادی حمل و نقل کالا از مرز تا اربیل از جمله موانع توسعه مبادلات اقتصادی در این مرز است لذا فعالان اقتصادی با توجه به موانع فوق، دیگر مرزها را بر تمرچین ترجیح می دهند.

مرتضی عبادی با توجه به وعده مقامات طرفین به‌ویژه استانداران اربیل و آذربایجان غربی ابراز امیدواری کرد موانع توسعه مبادلات اقتصادی در مرز تمرچین بر طرف و شاهد افزایش روابط اقتصادی باشیم.