کردپرس: رقابت های داخلی میان طیف های قومی و مذهبی، ویژگی بارز انتخابات پارلمانی دوره چهارم مجلس نمایندگان عراق می باشد؛ در این میان، اقلیم کردستان به دلیل تحولات یک سال اخیر که مهم ترین آن ها رفراندوم استقلال در ٢٥ سپتامبر و رویدادهای ١٦ اکتبر ٢٠١٧ بود که بازگشت نیروهای عراقی به مناطق مورد مناقشه تحت کنترل کردها و خروج پیشمرگ ها از این مناطق را در پی داشت بیش از هر زمان دیگری شاهد انشقاق و اختلاف داخلی میان احزاب و جریان های سیاسی است. وضعیت موجود فضای انتخاباتی در اقلیم کردستان را دو قطبی کرده است. طیف سنتی و حاکم و طیفی که طی چند سال گذشته بیش از آن که در حاکمیت باشند در جبهه مخالف و منتقد جای گرفته اند. کردپرس در ادامه مصاحبه با نمایندگان طیف های مختلف در حاکمیت و جبهه مخالف، این بار با عدنان عثمان نماینده پیشین جنبش تغییر در پارلمان کردستان، روزنامه نگار و تحلیل گر سیاسی برجسته و نامزد این دوره انتخابات مجلس عراق از لیست جنبش تغییر مصاحبه ای ترتیب داده است که در ادامه می خوانید:

کردپرس: تفاوت های دوره چهارم انتخابات مجلس نمایندگان عراق نسبت به دوره های پیشین در چیست؟

عدنان عثمان: تفاوت اصلی در رویدادها است و موضع و جایگاه مجلس نمایندگان عراق در ارتباط با رویدادها به ویژه پس از رفراندوم و شکست رفراندوم بارزانی و تغییر و تحولاتی که در مناطق مورد مناقشه شاهد بودیم. هم اکنون بغداد مرکز مهمی بری تصمیم گیری ها در خصوص روابط اقلیم کردستان و دولت مرکزی است. به ویژه پس از بحران اقتصادی که در اقلیم کردستان بروز کرده است. به همین دلیل در این دوره حضور نمایدگان کُرد در بغداد و تلاش برای حل و فصل مشکلات و تلاش در بغداد در راستای بهبود روابط اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق نسبت به دوره های پیشین از اهمیت به سزایی برخوردار است.

کردپرس: با توجه به تحولاتی که اشاره کردید، در دوره کنونی انتخابات پارلمانی عراق چه تغییر در گفتمان احزاب و جریان های کُردی ایجاد شده است؟

عدنان عثمان: موضوع مهم در این باره این است که ما در اقلیم کردستان قبلا دارای دو حزب اصلی بوده و هستیم که سال های سال است زمام امور در روابط میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق را در دست داشته و دارند و مهم ترین مناصب بغداد نیز در دست این دو حزب بوده و هست. هم اکنون شاهدیم که پس از سال ها مشارکتشان در بنیاد نهادن عراق جدید، روابط بغداد و اربیل روز به روز بدتر و پرتنش تر می شود و این نیز سندی است بر شکست رویکرد و ماهیت حاکمیتی و نحوه مدیریت این دو حزب در اقلیم کردستان. رویکرد و گفتمان این دو حزب نمی تواند برای اقلیم کردستان و روابط با بغداد نفعی به دنبال داشته باشد. هم اکنون ما نیازمند گفتمان دیگری هستیم و آن هم تاکید بر حقوق اقلیم کردستان در عراق جدید می باشد که در قانون اساسی این کشور به آن ها اعتراف شده است. مجموعه ای از مواد و بندها در قانون اساسی عراق وجود دارند که باید احزاب و جریان های سیاسی به ویژه آن هایی که در مجلس نمایندگان عراق حضور و نقش دارند، باید بر اجرایی کردن آن ها و دیگر فصول این قانون که حقوق اقلیم کردستان را تضمین کرده اند، تاکید داشته باشند.

کردپرس: آیا در دوره کنونی انتخابات پارلمانی عراق چنین گفتمانی که اشاره فرمودید دیده می شود؟

عدنان عثمان: با اطمینان خاطر می گویم که ما در اقلیم کردستان در دوره کنونی انتخابات پارلمانی عراق شاهد چنین گفتمانی هستیم. بخشی از جریان های سیاسی اقلیم کردستان دارای گفتمانی تقلیدی و بدون تغییر هستند و بر آن تاکید دارند. ما برخی احزاب دیگر به عنوان مثال جنبش تغییر که من یکی از نامزدهای آن در انتخابات مجلس عراق هستم، بیش از هر چیز بر مسائل اقتصادی و دارایی و استحقاقات و حقوقی که اقلیم کردستان بر اساس قانون اساسی عراق از آن برخوردار است، تاکید داریم. باید بگویم که تمرکز برخی از لیست ها فقط بر شعارهای سیاسی نیست، بلکه بر سهم اقتصادی و دارایی ما در بغداد است.

کردپرس: در صحنه سیاسی عراق و با توجه به رویدادهای چهار سال اخیر، ارزیابی شما از نقشه سیاسی و چینش احزاب و جریان های سیاسی در دوره کنونی انتخابات پارلمانی چیست؟

عدنان عثمان: نسبت به دوره های قبل شاهد تفاوت هایی هستیم. به ویژه در میان احزاب و جریان های شیعی که پیش تر در تلاش بودند در لیست های مشترک و در یک جبهه وارد رقابت های انتخاباتی در مقابل سنی ها شوند، اما هم اکنون دارای مناقشه و رقابت های داخلی شدیدی هستند. کشمکش و رقابتی در راستای در دست گرفتن مرجعیت سیاسی در میان شیعیان وجود دارد و با توجه به این که اصلی ترین مناصب حاکمیتی و اجرایی به شیعیان می رسد، اهمیت این رقابت ها در کشاکش انتخابات بیش از پیش نمایان می شود. صف بندی های طائفی در عراق هنوز هم به قوت خود باقی است، اما همچون گذشته شاهد اتحاد طائفی نیستیم. برای مثال می توان اشاره کرد که احزاب و جریان های شیعی در رقابت داخلی به سر می برند. در خانه سنی ها هم رقابت و کشمکش های داخلی دیده می شود و طرف های کردی در اقلیم کردستان هم رقیب یکدیگر هستند. بر این عقیده ام که رقابت های داخلی میان طیف های مختلف قومی و مذهبی از اهمیت بسزایی برای نقشه دموکراسی در عراق برخوردار است و جنبه های مثبتی دارد و پس از انتخاب شاهد جبهه بندی و صف بندی های متفاوت میان طیف های مختلف و بر اساس سیاست مشترک خواهیم بود.

کردپرس: آینده جایگاه اهل سنت در انتخابات پیش روی مجلس عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟

عدنان عثمان: سنی ها پس از سال 2003 و سقوط رژیم بعث صدامی در پروسه سیاسی عراق همیشه در موضع ضعف و سلبی بوده اند و پس از ظهور داعش و افول این گروه، سنی های عراق بیش از پیش به حاشیه رانده شدند و در موضع ضعف بیشتر و شدیدتری قرار گرفتند. سیاست و رویکرد سنی ها در عراق بیشتر عکس العمل و واکنشی بوده است و این طیف دارای رویکردی کنش محورانه نبوده اند. به همین دلیل بر این عقیده ام که در دوره آیده مجلس نمایندگان عراق فاقد قدرت و جایگاه قدرتمندی خواهند بود.

کردپرس: پس از دوره چهارم انتخابات پارلمان عراق روابط اربیل و بغداد تحت تاثیر چه فاکتورهایی قرار خواهند گرفت و چه چیزی آینده این روابط را تعیین خواهد کرد؟

عدنان عثمان: باید منتظر باشیم و ببینیم که حزب و جریان سیاسی که قدرت را در دولت آینده در دست می گیرد دارای چه رویکرد و برنامه سیاسی است. نباید این مهم را از یاد بریم که خواست و میل مرکزگرایی و انحصار قدرت توسط یک جریان روز به روز در بغداد گسترش و تقویت می شود. باید در مقابل این روند و خواست، ایستاد و مانع از آن شد. باید عدم تمرکزگرایی و مخالفت با مرکزگرایی که در قانون اساسی عراق بر آن تاکید شده است، اجرایی و تثبیت گردد. نکته مهم در این میان این است که احزاب و جریان های کردی در عراق تا چه اندازه می توانند بر مواد و بندهایی که در قانون اساسی عراق به حقوق اقلیم کردستان تاکید و اعتراف کرده است، پافشاری و تمرکز نمایند. از سوی دیگر اگر ما اقلیم کردستان قدرتمند و دارای نهادهای حاکمیتی قوی نداشته باشیم، موضع و جایگاه کردها در بغداد ضعیف تر خواهد شد. به همین دلیل فعالیت طرف های کردی در بغداد دو قطبی خواهد بود. یک قطب آن مربوط به تقویت اقلیم کردستان در داخل و دیگری، تقویت جایگاه و پایگاه کردها در عراق نو و نهادهای حاکمیتی آن است. روابط میان اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق باید در چارچوب قانون اساسی و به صورت نهادمند در آید و نهادهایی که فدرالیسم را در عراق تضمین می کنند از جمله شورای اتحادی و فدرالی بر اساس‌ قانون اساسی باید تشکیل و تقویت گردند. تا هنگامی که این نهادها تشکیل نشوند و نتوانند نقش خود را ایفا نمایند، حقوق هیچ یک از طیف ها و حتی حقوق استان ها هم تامین و تضمین نخواهند شد. به همین دلیل باید کردها در بغداد اهمیت مضاعفی به نهادهایی دهند که حقوق کردها در عراق را تضمین می کنند.

مصاحبه و ترجمه: حسن صالحی - سرویس عراق و اقلیم کردستان / خبرگزاری کردپرس.