به گزارش کرد پرس، جمال محمدی، دبیرعلمی این همایش با اشاره به اینکه مرزنشینی گونه‌ ای حیات اجتماعی است که بر بنیان نوسان، تناقض و بی‌ثباتی بنا شده است و دائماً حس موقتی بودن، بی‌ریشگی و در حاشیه بودگی را به ساکنان خود القاء می‌کند، گفت: فرقی نمی‌کند بلوچ باشید یا کُرد یا ترک یا عرب، این احساس همواره همراه فردی است که در منطقه‌ای ثانوی، غیرقابل سرمایه‌گذاری و در معرض تهدید و ناامنی زندگی می‌کنید، احساسی که در ژرفای زندگی روزمره و حیات ذهنی فرد رسوخ می‌کند و از او موجودی معلق و شکننده می‌سازد.

وی افزود: هستی اجتماعی انسانِ مرزنشین را تجربه‌ی «طردشدگی»، «دورفتادگی»، «محافظت از دیگران»، «در انتظار الطاف مرکز بودن» و جز آن تشکیل می‌دهد.

دبیر علمی همایش ملی جامعه‌شناسی مرز، سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان با بیان اینکه پرواضح است که گستره این شکل زندگی بس وسیع تر از آن است که صرفاً به روستاها و شهرهای واقع شده بر نوار مرزی محدود شود، گفت: لازمه ی فهم عمیق و انتقادی این نوع حیات اجتماعی گسست از این همانیِ مرز و «امنیت» و مرز و «تجارت مرزی» است که بر پژوهش‌ها، برنامه‌ها و سیاست‌های راجع به مرز در جامعه ی ما سایه انداخته است.

به گفته وی آنجا که پدیده‌ چند بعدی و پیچیده مرزنشینی به امنیت و تجارت مرزی تقلیل می‌یابد، راه تحلیل دقیق و ژرفِ هستی اجتماعی انسان‌های مرزنشین و ارتقای کیفیت زندگی آنان مسدود می‌شود و برنامه ها و سیاست‌های معطوف به توسعه‌ی این مناطق نه فقط دوباره و دوباره در دام دور باطل «عدم امنیت/ عدم امکان سرمایه گذاری» گرفتار می‌شوند، بلکه ناگزیرند برای توجیه کاربرد ناپذیری و ناکارآمدی خود تمام معضلات و موانع توسعه را به عوامل محل و مخاطرات بومی فرافکنند.

محمدی با اشاره به اینکه در این شرایط یگانه کاری که از دست این برنامه ها و سیاست ها بر می‌آید تن دادن به وضعیت موجود و پذیرش مسائل و آسیب‌های برخاسته از آن است، گفت: تلاش جهت صدور کارت‌های هویتی برای کولبران نخ نماترین نمونه ی این نوع به رسمیت شناختن وضعیت موجود است.

تحقق همگرایی و ثبات اجتماعی از طریق گفت‌گو و نقد سیاست‌های موجود

دبیر علمی همایش ملی جامعه شناسی مرز، سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان دیگر قسم سخنرانی خود را به اهمیت ایجاد بسترهای گفتگو و نقد شرایط و سیاست‌های موجود اختصاص داده و گفت: هرچند همایش ملی جامعه شناسی مرز تبلاشی است برای واکاوی هستی اجتماعی مرزنشینان در کلیت آن است، اما باید توجه داشت که این واکاوی میسر نمی‌شود مگر از طریق دیالوگ «مرکز» و «حاشیه» و البته غلیه بر این دوگرایی.

دبیر علمی همایش ملی جامعه شناسی مرز، سیاست‌های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان در ادامه با ابراز امیدواری از شکل گیری دیالوگ در شکل و محتوای نوع حیات اجتماعی کنونی، بیان کرد: امید است بتوان راهی برای رون رفت از رویکردهای سترون و کلیشه محور حاکم بر پژوهش ها و سیاست‌های راجع به این پدیده پیدا کرد.

محمدی در پایان با اشاره به اینکه تجربه‌ی جوامع دموکراتیک، توسعه یافته و باثبات به ما نشان داده است که تحقق همگرایی و ثبات اجتماعی، از طریق گفتگو و نقد سیاست ها و رویه‌های موجود، به مراتب کم هزینه تر و پایدارتر است تا از طرف دیگر، یادآور شد: امید است که این همایش گام اولیه‌ای باشد برای ورود به این مسیر و فاصله گرفتن از نگرانی ها، شکاف ها و تعارض هایی که امروزه بر قلمروهای متعدد زندگی اجتماعی درجامعه ی ما سایه انداخته است.

مبادلات مرزی باید جریان داشته باشد

فردین اخلاقیان امروز چهارشنبه (5 اردیبهشت) در ا آیین افتتاحیه این همایش گفت: مناطق مرزی آن‌گونه که باید توسعه نیافته اند و حتی در بسیاری از موارد به تعطیلی هم رسیده است.

وی تصریح کرد: از آنجا که استفاده از روش‌ های جایگزین تجاری برای مناطق مرزی دشوار و مستلزم هزینه زیادی است، لذا باید مناطق مرزی همواره به عنوان مراکز مبادلات تجاری شناخته شوند.

اخلاقیان گفت: آنچه مانع گسترش مناطق آزاد در شهرهایی ‌چون بانه و مریوان شده اسن است که این مناطق به مرکز واردات تبدیل شده اند، در حالی که باید به عنوان مراکز تولید و صادارت عمل کنند.

30 درصد اشتغال و 27 درصد ارزش افزوده کردستان مربوط به کشاورزی است

«خالد جعفری» رییس سازمان جهاد کشاورزی کردستان در ادامه این همایش، اظهار کرد: از دو میلیون و ۹۰۰ هزار هکتار وسعت کردستان یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار مربوط به اراضی کشاورزی است.

وی افزود: 32 درصد مساحت استان کردستان، 17.5 درصد اراضی کشاورزی، 80 درصد پهنه جنگلی و 32 درصد از سطح مراتع در چهار شهرستان مرزی استان واقع شده است.

جعفری تصریح کرد: خوشبختانه کردستان با دارا بودن زمین هایی همچون دشت دهگلان و قروه یکی از استانهای خوب از لحاظ کشاورزی است.

وی با اشاره به اینکه ۲۷ درصد ارزش افزوده و ۳۰ درصد اشتغال در کردستان مربوط به بخش کشاورزی است، اظهار کرد: از دیگر مزیت های استان کردستان وجود بیش از ۴۵۰ میلی‌متر میانگین بارندگی در کردستان است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی کردستان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه توسعه کردستان با محوریت بخش کشاورزی بسیار محتمل است، افزود: وجود مرزهای رسمی و مناطق آزاد می تواند در تولید و صادرات محصولات کشاورزی نقش کلیدی و تأثیرگذاری را ایفا کند.

وی خاطرنشان کرد: می توان با وجود منابع آب و خاک کافی، بارندگی مناسب، وجود ۹۰۰ هزار هکتار مرتع درجه یک و دو، منابع ژنتیکی غنی و منحصر بفرد دامی، جمعیت بالای گاوی و گونه های ناب احشام به عنوان مهمترین مزیت‌های بخش کشاورزی کردستان، در مسیر توسعه گام برداشت.

جعفری در ادامه با اشاره به اینکه از 303 میلیارد اعتبار تخصیص یافته 170 میلیارد تومان تا کنون هزینه شده است، گفت: با تحقق این مهم در حوزه آب‌های مرزی ۱۶ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی استان تحت پوشش قرار گرفتند.

وی با بیان اینکه کلیشه هایی همچون «فرهنگ محلی اصلی ترین مانع توسعه»، «وجود تعصبات قومی»، «گرایش ذاتی مردم به قاچاق کالا»، «خطر دائمی ناامنی» و امثالهم، همچنان مفاهیم محوری ادبیات پژوهشی و سیاست گذاری‌های حاکم بر این حوزه هستند، خاطرنشان کرد: این مفاهیم کلیشه‌ای سوای ان که خود نقشی کلیدی در برساخت و بازتولید وضع موجود دارند، به کلی مانع درک عمیق و روشمند شیوه ها و اشکال زندگی در مناطق مرزی می‌شوند.

گفتنی است همایش ملی جامعه شناسی مرز: سیاست های توسعه و حیات اجتماعی مرزنشینان طی دو روز چهارشنبه و پنج شنبه (5 و 6 اردیبهشت) در دانشگاه کردستان در حال برگزاری است. بر اساس اعلام دبیرخانه این همایش پس از اعلام فراخوان بالغ بر 60 مقاله به دبیرخانه واصل شد که پس از داوری اولیه 35 مقاله به بخش پایانی راه یافتند و در نهایت 15 مقاله در بخش دوم داوری حذف و یازده مقاله به صورت پنل ارائه و 24 مقاله نیز در قالب پوستر ارائه شد.

اهم محور های همایش شامل موضوعاتی هم‌چون مطالعات مرز: ابعاد مفهومی و نظری، تاریخ و سیاست های تولید مرز،مرز و نظریه ی اجتماعی، مرز و مطالعات فرهنگی، مرز و مطالعات پسااستعماری، مرز و مرزبانی، ادیان و قرابت های فرهنگی، تجربه ی زیسته‌ی مرزنشینی، هویت و زندگی مرزی و همچنین مرز و تغییرات سبک زندگی - معیشت مرزی و دگردیسی مناسبات اجتماعی، مرز و برساخت «کولبری» کولبران، فرودستانِ مناطق مرزی، مرز و گروه‌های اجتماعی (جوانان، زنان، کودکان، سالخورگان و غیره) و جوامع محلی و سیاست های توسعه، برنامه‌های توسعه و مناطق مرزی، مناطق مرزی و دوئالیسمِ سرمایه‌گذاری / امنیت، حکمرانی و مدیریت جوامع محلی، ابعاد حقوقی زندگی مرزنشینی، چالش های نهادهای انتظامی، مسائل مرزنشینان و حکمرانی و مرز و نهاد های اجتماعی، وضعیت آموزش در جوامع مرزی، مرز و تحول ساختار خانواده، بازنمایی مرز در رسانه های همگانی، مرز و تغییرات جمعیتی و مهاجرت و پایداری جمعیت در مناطق مرز بود.