مایک پومپئو وزیر امور خارجۀ ایالات متحده روز دوشنبه میزبان مولود چاوش اوغلو وزیر امور خارجۀ ترکیه خواهد بود و این نشانه ای است از این که ممکن است دو متحد ناتو در حل بسیاری از مسائل میان خود به پیشرفت هایی دست یابند. این در حالی است که بر خلاف ادعای حکومت ترکیه، وزارت خارجۀ ایالات متحده حصول هر گونه توافق دربارۀ شهر سوری منبج را تکذیب کرده است.

ده ها نیروی نظامی ایالات متحده در منبج مستقر شده و در حال آموزش نیروهای عمدتاً کرد هستند برای مبارزه با بقایای گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام (داعش). آنکارا می گوید نیروهای کرد یگان های مدافع خلق (YPG) با حزب کارگران کردستان (PKK)، که به صورت مسلحانه با ترکیه می جنگد و ایالات متحده آن را گروهی تروریستی می داند، در ارتباط هستند.

ترکیه می خواهد ایالات متحده نیروهای خود را از منبج خارج کند تا نظامیان ترک بتوانند YPG را از منبج بیرون برانند. هدر نائرت سخنگوی وزارت خارجۀ ایالات متحده ادعاهای مطرح شده توسط مقامات حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) را مبنی بر این که دو کشور دربارۀ آیندۀ منبج به توافق رسیده اند، تکذیب کرد.

به نظر می رسد نائرت با تأکید بر این که ایالات متحده دربارۀ منبج با ترکیه «هیچ توافقی نکرده است»، تلویحاً اعلام کرده است که وزارت خارجۀ کشورش به هر گونه توافق غیر رسمی احتمالی در زمان رکس تیلرسون وزیر سابق امور خارجۀ ایالات متحده پایبند نیست. برخی منابع در واشنگتن به پایگله خبری احوال گفتند موضع واقعی وزارت امور خارجۀ ایالات متحده همان است که نائرت اعلام کرد.

از سوی دیگر، ایالات متحده پایگاه مستحکمی در شمال سوریه ندارد. برنامۀ دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور مشخص نیست اما به نظر می رسد برای خروج از سوریه مصمم است. در عین حال، ترامپ با ایران ستیزانی که کابینۀ خود را از آنها پر کرده است، دربارۀ اتخاذ موضعی سخت در قبال تهران با اسرائیل همراه است. در نتیجه، پومپئو که تلاش می کند متحدان ایران را در منطقه شکست دهد، در همان حال در جستجوی راهی است که مطابق خواست ترامپ از سوریه خارج شود. فاصله گرفتن از ترکیه تنها اهداف متناقض ایالات متحده در سوریه را پیچیده تر می کند.

نائرت گفت باید دید آیا مقامات ترکیه می توانند با وزیر جدید امور خارجۀ ترکیه به توافق می رسند یا خیر.

به نظر نمی رسد در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی 24 ژوئن برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه خبرهای خوبی از واشنگتن برسد. در عین حال، ترامپ، دولت ایالات متحده و کنگره پیام هایی ارسال کرده اند که نشان می دهد از ترکیه فاصله می گیرند.

چند هفته پیش برخی کارشناسان بر این باور بودند که ایالات متحده هیچ گزینه ای ندارد جز این که جت های جنگندۀ F-35 را به ترکیه تحویل دهد، اما هر دو مجلس کنگرۀ این کشور قانونی تصویب کردند که هدف آن توقف فروش این هواپیماها به ترکیه است.

پیامد این درخواست ها برای تحریم ترکیه پیش از انتخابات 24 ژوئن مشخص نیست، اما اگر اردوغان در انتخابات برنده شود دولت ایالات متحده وی را از نزدیک زیر نظر خواهد گرفت تا اطمینان حاصل کند که آیا مطابق خواست های این کشور عمل خواهد کرد، یا نه. موضوعات دارای اهمیت عبارتند از اندرو برانسون کشیش آمریکایی که بیش از یک سال و نیم است در ترکیه زندانی است و خرید سامانۀ دفاع موشکی S-400 روسی توسط ترکیه.

حتی شخص ترامپ نیز دربارۀ برانسون اظهاراتی بر زبان راند که روابط ایالات متحده – ترکیه را بیش از پیش ضعیف کرد. ترامپ در این اظهارات گفت فرایند قضایی در جریان در ترکیه «شباهتی به محاکمه ندارد» و ادعای جاسوس بودن برانسون را رد کرد. سخنان ترامپ که از بدو ورود به دفتر بیضی شکل [دفتر کار رئیس جمهور ایالات متحده] برای آزادی برانسون تلاش کرده است، تند ارزیابی شدند.

یکی از مهم ترین استراتژی های ترامپ آزاد کردن گروگان ها بوده است. وی پس از موفقیت در آزاد کردن شهروندان زندانی در کرۀ شمالی و ونزوئلا، اینک بدون تردید از ناکامی در مذاکره برای باز گرداندن برانسون از کشور متحدش در ناتو خشنود نیست.

به گفتۀ دکتر آیکان اردمیر عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی، پومپئو نیز به همان کلیسای اندرو برانسون یعنی کلیسای پروتستان انجیلی پرسبیترین تعلق دارد. اردمیر گفت: «برای چاوش اوغلوبسیار دشوار خواهد بود که ثابت کند برانسون جاسوس یا طراح کودتا بوده است. در کیفرخواست 62 صفحه ای صادر شده علیه وی حتی یک مدرک معتبر وجود ندارد.» موضوع برانسون به تنهایی مسألۀ دشواری برای هر دو طرف است.

این نکته نیز حائز اهمیت است که برنامه های تلویزیونی ایالات متحده، مانند «صبح بخیر جو»، قطعاتی 10 دقیقه ای به بحث دربارۀ ترکیه اختصاص می دهد، آن هم به شیوه ای خصمانه که معمولاً برای ایران به کار می رود.

همۀ این ها اهمیت دیدار 4 ژوئن میان پومپئو و چاوش اوغلو را افزایش می دهند.

حکومت AKP امیدوار است این دیدار به توافقی میان دو کشور دربارۀ منبج منتج شود. یک روز پس از آن که نائرت اعلام کرد ایالات متحده با ترکیه توافقی نکرده است، چاوش اوغلو گفت نیروهای کرد YPG به خروج از منبج وادار خواهند شد. همان روز آژانس خبری دولتی آناتولی گزارشی دربارۀ طرح سه مرحله ای منبج منتشر کرد. به نظر می رسد مقامات ترکیه تلاش می کنند این طرح را به عنوان طرحی که در دیدار تیلرسون از آنکارا در ماه فوریه مورد توافق واقع شده، معرفی کنند.

از نظر حکومت AKP معیار موفقیت در دیدار 4 ژوئن دست یابی به توافقی دربارۀ منبج است که به نفع طرف ترکیه باشد.

برخی خبرها که از منطقه می رسند حکایت از آن دارند که نیروهای ارتش دموکراتیک سوریه، که بخش اعظم آن از نیروهای YPG تشکیل می شود، در حال خروج از منبج هستند.

اگر این عقب نشینی انجام شود و نیروهای ترک و آمریکایی حفاظت از منبج را به عهده بگیرند، دومین پیروزی آنکارا در برابر YPG، پس از عملیات موفقیت آمیز کنترل عفرین، به دست خواهد آمد و AKP موقعیت خود را پیش از انتخابات بهبود خواهد داد.

اما پومپئو با گفتن این که ترکیه «در مسیر اشتباه است»، تصویری ناخوشایند از این متحد 70 سالۀ ایالات متحده ترسیم کرده و با جدیت در پی لغو تحویل جنگنده های F-35 به این کشور است.

چاوش اوغلو نیز با اعلام این که مذاکره دربارۀ منبج تنها آغاز مذاکرات بیشتر در آینده برای اطمینان از خروج نیروهای کرد از شهرهای کوبانی و رقه است، یا نشانۀ خوش بینی AKP به دیدار 4 ژوئن است، یا بیان گر تلاش چاوش اوغلو برای بالا بردن انتظارات و فشار بیشتر بر پومپئو است.

پومپئو اگر بخواهد ایران را شکست دهد، که این هدف اصلی او است، به ترکیه نیاز دارد.

آیا پومپئو می تواند اردوغان در کنار خود نگاه دارد یا با ترکیه به عنوان بازیگری که در اردوگاه ایران است، رفتار خواهد کرد؟

یا، آیا پومپئو برای تضمین یک «معاملۀ بزرگ» در سوریه امتیاز می دهد تا ترکیه را به سمت خویش بکشد؟

AKP تا کنون دوران کمپین انتخاباتی را بسیار سخت سپری کرده است. آیا عملکرد ایالات متحده در نشست 4 ژوئن برای AKP پیروزی به ارمغان خواهد آورد؟

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه