رهبران ترکیه ازاحتمال تهاجم زمینی به کوهستان قندیل در شمال عراق سخن گفته اند که مامن اصلی نیروهای پ.ک.ک است اما انگیزه و واقعیت پذیر بودن چنین عملیاتی مورد سوال قرار گرفته است.

در روزهای اخیر، رهبران ترکیه پیاپی در مورد تهاجم زمینی به کوهستان قندیل در شمال عراق که مقرهای اصلی پ.ک.ک و رهبران آن در ین منطقه کوهستانی واقع شده بیانیه می دهند.

این اخطارها در میانه تلاش های روز افزون ترکیه برای قلع و قمع شبه نظامیان کرد از جمله تهاجم نظامی به نیروهای کرد سوریه و در مرزهای جنوبی این کشور صورت می گیرد اما این مسئله در بحبوحه تبلیغات گرم انتخاباتی که ناسیونالیست ها در آن دست غالب دارند، پرسش هایی را در مورد انگیزه این حمله نظامی به قندیل برانگیخته است.

سلیمان سویلو، وزیر کشور ترکیه اولین کسی در ترکیه بود که فاش ساخت نیروهای ترکیه 26 یا 27 کیلومتر در شمال عراق نفوذ کرده اند و در حال پیش روی به سمت کوهستان قندیل هستند.

وی در اشاره به حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک که ترکیه آن را گروهی تروریستی می داند و از سال 1980 با این گروه کردی درگیر جنگ بوده، گفت: « ما تقریبا اینجا(قندیل) هستیم و نخواهیم گذاشت این تشکیلات خائنانه در این جا باقی بماند.» رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه نیز روز بعد در جریان سفر انتخاباتی خود به منطقه کردنشین دیاربکر ترکیه نیز گفت که نوبت قندیل فرار رسیده است. بکر بوزداغ، سخنگوی دولت نیز بعد از تشکیل جلسه دولت گفت که در مورد قندیل هر لحظه ممکن است هر اتفاقی بیفتد.

متین گورجان، ستون نویس المانیتور در ماه آوریل نوشت که فرماندهان ترکیه در داخل عراق هستند و در خفا در حال احداث مواضع و استحکاماتی در منطقه سیدکان در شمال کوهستان خواکورک یا هاکورک هستند که در نزدیکی قندیل و معبر اصلی پ.ک.ک به طرف داخل ترکیه قرار گرفته است. وی در مورد هداف آنکارا از این اقدام نوشت: هدف نابودی استحکامات پ.ک.ک در منطقه سیدکان است که به پ.ک.ک اجازه می دهد به داخل ترکیه نفوذ کند. ترکیه همچنین همزمان که به دنبال ایجاد معبری به سمت قندیل است، قصد دارد با ایجاد سنگرهای موقت به صورت 24 ساعته این منطقه را زیر نظر داشته باشد.

این پیشروی نه چندان زیاد در میان سکوت مقامات ادامه داشت هرچند بمبارانهای گاه و بی گاه در این منطقه نیز ادامه پیدا کرد و گاهی گزارش هایی نیز در مورد پیشروی نیروهای ارتش ترکیه بیرون می آمد. به نظر می رسد که با اعلام کشته شدن چند سرباز ترکیه در شمال عراق بدون ذکر جزئیات، این درگیریها شدت پیدا کرده است. برخی شبکه های اجتماعی نیز تصاویر ورود سربازان ترکیه به برخی روستاهای اقلیم کردستان در شمال عراق را نیز منتشر کرده اند.

بر اساس منابع پ.ک.ک، نفوذ زمینی به منطقه برادوست و خواکورک به دنبال بمباران های اواسط دسامبر 2017 صورت گرفته است. پ.ک.ک در 11 مارس گفت که به دنبال حمایت توپخانه ای از نیروهای ترکیه به منظور کنترل منطقه برادوست، عملیات وارد مرحله جدیدی شده است.

اکنون با توجه به بیانه های متعددی که از آنکارا منتشر می شود، به نظر می رسد که ارتش ترکیه چشم به تصرف قندیل دوخته است که از نظر افکار عمومی مردم ترکیه مساوی با خود پ.ک.ک است.

اولین مانعی که در برابر عملیات ترکیه در قندیل به ذهن می رسد وضعیت جغرافیایی آن است. قندیل یک منطقه کوهستانی گسترده است که مرزهای ایران و ترکیه را با اقلیم کردستان در خود گرفته و مملو از گذرگاه های سخت، صخره ها و غارها است. با توجه به توپوگرافی خاص قندیل که با محدودیت های سیاسی منطقه عجین خورده و با وجود بمباران های بدون وقفه مخفیگاه های پ.ک.ک در این منطقه از سوی دولت های پی در پی در آنکارا، پاکسازی آن یک هدف ناممکن برای ترکیه بوده است.

آیدین سلجان دیپلمات بازنشسته ترکیه که به عنوان کنسول ترکیه در اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق خدمت کرده است، معتقد است با توجه به توپوگرافی قندیل و مسائل سیاسی حوالی آن، عملیات نظامی ترکیه در آن نه واقع گرایانه و نه منطقی است.

وی به المانیتور گفت: ارتش ترکیه از دهه 1990 و با فرم ها و شکل های مختلف از جمله؛ ایجاد پایگاه، عملیات ایذایی، استقرار فصلی نیرو در حوالی پایگاه ها و عملیات های گسترده گاه وبیگاه در داخل عراق حضور داشته است. وی ادامه داد که اطلاعات در دسترس نشان می دهد که عملیاتی نظامی برای تصرف قندیل در راه نیست.

این دیپلمات سابق ترکیه گفت: من فکر می کنم که با توجه به سیاست های منطقه ای و خصوصیات جغرافیایی قندیل، اجرای عملیات نظامی هدفی منطقی و واقع گرایانه نیست. من باور ندارم که چنین عملیات گسترده ای بدون رضایت بغداد، حمایت تهران و برخلاف میل اربیل و افکار عمومی اقلیم کردستان قابل اجرا باشد.

در واقع، مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه روز 5 ژوئن در پاسخ به سوالی درباره هر تحرکی به سمت قندیل بر اهمیت همکاری منطقه ای شامل آمریکا تاکید کرد. وی با اشاره به این که همکاری طرفین شامل رد و بدل کردن اطلاعات نیز خواهد بود گفت: «در اینجا یک عملیات چهار جانبه میان ترکیه، ایالات متحده، بغداد و اربیل علیه پ.ک.ک صورت خواهد گرفت زیرا پ.ک.ک دشمن اربیل نیز هست.»

حزب دموکرات کردستان عراق که از رابطه خوبی با دولت ترکیه برخوردار است پ.ک.ک را عامل ورود ارتش ترکیه به اقلیم کردستان عراق دانسته است. علی عونی، عضو ارشد حزب دموکرات در روز 4 ژوئن و بدون این که صریحا پیشروی نیروهای ترکیه را در داخل خاک اقلیم کردستان تایید کند، گفت: « اگر پ.ک.ک اینجا نبود، آنها وارد اینجا نمی شدند.»

هیمن خوشناو، روزنامه گار در اربیل که آشنایی کاملی با منطقه دارد، به المانیتور گفت که سربازان ارتش ترکیه به تپه های لیلکان در منطقه برادوست دست پیدا کرده اند که حدود 50 کیلومتر با کوهستان قندیل فاصله دارد. اما از نظر نظامی فاصله زیادی است و اجرای عملیات نظامی در آنجا مشکل به نظر می رسد.

وی به تفصیل نقاط استراتژیکی را که ارتش ترکیه به دنبال دست یابی به آنهاست تشریح کرد. از جمله این نقاط؛ شهر سیدکان و مناطق کوهستانی است که مملو از مین های کاشته شده دوران جنگ عراق و ایران بوده و همچنین بلندیهایی است که تا مرز ایران امتداد یافته اند. وی اشاره کرد که نیروهای ایرانی بویژه در تابستانها روی این تپه ها مستقر بوده و هر گونه عملیات نظامی ترکیه علیه پ.ک.ک بدون رضایت ایران ممکن نخواهد بود.

علاوه بر آن، ارتش ترکیه در راه رسیدن به این مناطق، باید از مناطق مسکونی زیادی عبور کنند. این روزنامه نگار افزود: اگر ترکیه با وجود تمام این مشکلات دست به عملیات نظامی بزند این عملیات خطرناک ترین عملیات ارتش ترکیه علیه پ.ک.ک خواهد بود. وی تاکید کرد موقعیت جغرافیایی منطقه به نفع پ.ک.ک است.

اگر انجام عملیات نظامی در قندیل تا این اندازه مشکل است، چرا نیروهای ارتش ترکیه به عمق خاک عراق در شمال این کشور وارد شده اند؟ اگر ترکیه می خواهد که راه های تامین نیازهای پ.ک.ک و نفوذ آن به داخل ترکیه را ببندد این کشور برتری های بر پ.ک.ک پیدا خواهد کرد. بنابر این، دور نگاه داشتن پ.ک.ک از مرزهای ترکیه اولین دلیلی است که به مغز خطور می کند.

اما بسیاری معتقدند این خطابه های تند مبنی بر حمله به قندیل مقدمه ای برای حرکتی نظامی در جهت قدرتمند تر کردن دولت در آستانه انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری ترکیه در 24 ژوئن 2018 است که در آن اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه با اپوزیسیونی که تا به حال چنین قدرتمند نبوده روبه رو خواهند شد.

گونری چیوا اوغلو، ستون نویس کهنه کار حوزه مسائل نظامی در روز 6 ژوئن یادآوری کرد که چگونه ورود نظامی ترکیه به قبرس در سال 1974 و نیز دستگیری عبدالله اوجالان رهبر پ.ک.ک در سال 1999 احزاب حاکم را از نظر سیاسی قدرتمند ساخت. وی می پرسد: چه قدر تسخیر قندیل می تواند موج انتخاباتی ایجاد کند؟ بدون شک، این مسئله حداقل موجی قدرتمند ایجاد خواهد کرد. و اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه واقعا به موج شدیدی برای دست یابی به اکثریت و کسب پیروزی نیاز ندارند: پنج یا شش درصد رای بیشتر هم برای آنها کافی خواهد بود.

منبع: المانیتور

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101