«هیجان و اضطراب». یکی از نمایندگان تازه انتخاب شدۀ حزب کردی دموکراتیک خلق ها (HDP) پس از اعلام نتایج رسمی انتخابات 24 ژوئن ترکیه این گونه احساس دوگانۀ خود را ابراز کرد. احتمالاً آن شب بسیاری از هواداران HDP این سردرگمی احساسی را تجربه کرده اند.

حزب کردی و چپ گرای HDP علی رغم حملات و سرکوب ظالمانۀ حکومت ترکیه موفقیت انتخاباتی خارق العاده ای به دست آورد. به عنوان مثال، روز 9 ژوئن رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در یک محفل خصوصی به فعالان حزب عدالت و توسعه (AKP) گفت برای نگاه داشتن HDP زیر حد نصاب 10 درصدی لازم برای کسب کرسی های پارلمان «تدابیر ویژه» اتخاذ کنند. پس از آن که تصاویر ویدیویی این دیدار دست به دست شدند یک درگیری خون بار در شهر سوروچ روی داد که در نتیجۀ آن یک مغازه دار کرد و دو پسرش در یک بیمارستان محلی به طرز وحشیانه ای کشته شدند. صلاح الدین دمیرتاش نامزد HDP در انتخابات ریاست جمهوری به شیوه ای تاریخی و الهام بخش سلول خود را به چالش کشید و اردوغان آشکارا او را به اعدام تهدید کرد. هزاران عضو ‌HDP، از جمله نمایندگان و شهرداران منتخب مردم در وضعیت فوق العاده به زندان افتادند و صدها تن از برگزار کنندگان کمپین انتخاباتی HDP نیز دستگیر شدند. این حزب تقریباً به طور کامل از پوشش رسانه های دولتی و طرفدار حکومت حذف شده بود. در روز انتخابات هزاران مورد تبعیض، آزار و اذیت، ارعاب و تقلب توسط حکومت علیه این حزب صورت گرفت، که من به عنوان یک ناظر انتخاباتی در شهر سور، شهر قدیمی دیاربکر که در سال 2016 توسط حکومت ویران شد، شاهد بسیاری از آنها بودم.

علی رغم همۀ این ها، HDP نه تنها توانست از حد نصاب 10 درصدی عبور کند، بلکه توانست میزان رأی خود را نسبت به انتخابات نوامبر 2015 افزایش دهد. HDP اینک با 5.8 میلیون رأی و 67 نماینده در پارلمان، سومین حزب سیاسی ترکیه است.

حکمت این افزایش آرا در این باور بود که اگر HDP از حد نصاب عبور کند، ممکن است اردوغان اکثریت پارلمانی را از دست بدهد. میلیون ها تن در ترکیه چنین امیدی داشتند و همچنین امیدوار بودند انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شود. با وجود این، هیچ یک از این سناریو ها به حقیقت نپیوست و اردوغان توانست در دور نخست به کرسی ریاست جمهوری دست یابد و از طریق ائتلاف خود با حزب راست افراطی حرکت ملی (MHP) نیز اکثریت پارلمانی خود را حفظ کند.

در حالی که AKP حدود 2.3 میلیون رأی از دست داد، اما متحدش MHP بسیار بهتر از آنچه به طور گسترده انتظار می رفت ظاهر شد. در پی انشعاب MHP در ماه اکتبر گذشته، نظرسنجی ها کاهش شدیدی در آرای این حزب نشان می دادند. اما به گفتۀ اردوغان این دولت باغچلی رهبر MHP بود که وی را به برگزاری انتخابات 17 ماه پیش از موعد مقرر تشویق کرد. MHP که به نظر می رسید بازی را به حزب تازه منشعب شدۀ خوب واگذار کرده است، چالشی برای نامزدی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری ایجاد نکرد و تنها یک کمپین نیم بند برای انتخابات پارلمانی به راه انداخت. اما این حزب در نهایت به همان اندازۀ انتخابات پیشین رأی کسب کرد و تعداد نمایندگانش نیز افزایش یافت. بدون تردید اعلام جنگ اردوغان علیه کردها که از سال 2015 در ترکیه، سوریه و عراق پیگیری می شود، بستر مناسبی برای حزب نژاد پرست MHP فراهم کرد. اما این به تنهایی نمی تواند توضیح دهد که، برای مثال، چرا آرای رسمی MHP در استان های عمدتاً کردنشین جنوب شرقی ترکیه دو یا سه برابر شده است. یکی از روزنامه نگاران طرفدار اردوغان در این باره به کنایه می گوید: «نه رأی دهندگان MHP و نه ذهنیت حکومت، نمی توانستند اجازه دهند این حزب با کسب حدود 3 تا 5 درصد آرا از صحنۀ سیاست حذف شود. این چیزی بود که اتفاق افتاد.»

MHP در سال 1968 سازمان شبه نظامی نئو فاشیستی گرگ های خاکستری را تأسیس کرد که تا کنون هزاران کرد، علوی و چپ گرا را در کشتارها و قتل های عمدتاً مورد تأیید حکومت ترکیه کشته است. در ماه مارس 2018 اردوغان در یک تجمع در مرسین با نشان دادن علاوت دستی گرگ های خاکستری با هواداران خود خوش و بش کرد، حرکتی ارادی که نشان دهندۀ تغییر جهت حکومت وی از زمان رها کردن پروسۀ صلح با کردها در سال 2015 و جدایی از جنبش اسلام گرای گولنیست ها پس از کودتای نافرجام سال 2016 است. متأسفانه ائتلاف نژاد پرستانه و فرا ملی گرایانۀ اردوغان با نتایج این انتخابات بیش از پیش تقویت شد و به همین علت بود که جشن های پیروزی HDP در دیاربکر و شهرهای دیگر عمر کوتاهی داشت.

یکی از مقامات HDP گفت: «دوستان ما که در زندان هستند احتمالاً فعلاً باید در زندان بمانند و کسانی که از ترکیه خارج شدند باید در خارج بمانند. بسیاری از ما باید مراقب خودمان باشیم چون می دانیم هر لحظه ممکن است بیایند و درهای خانه هایمان را بشکنند.»

در استانبول که HDP بیش از گذشته رأی به دست آورده بود، تعدادی از دفاتر این حزب در شب انتخابات توسط حامیان AKP و MHP مورد حمله قرار گرفتند. هفتۀ گذشته سخنگوی شاخۀ استانبول HDP به من گفت: «ما آن شب بسیار نگران بودیم و به مردم هشدار دادیم به اقدامات تحریک آمیز واکنش نشان ندهند.»

«اردوغان این ائتلاف را بر مبنای مسألۀ کردها تأسیس کرده است. این ائتلاف AKP، MHP، دستگاه های حکومتی، ارتش و سرمایه است و قدرت های بین المللی نیز از آن حمایت می کنند.»

«نتایج خوبمان ما را غافلگیر نکرد. در حالی که تعدادی رأی تاکتیکی از هواداران حزب جمهوری خواه خلق (CHP) دریافت کردیم اما تعدادی رأی تاکتیکی در انتخابات ریاست جمهوری از دست دادیم. ما انتظار نداشتیم MHP تا این اندازه رأی کسب کند. این برای ما یک معما است. MHP حزبی است بر مبنای خصومت با کردها. ما همواره تحت حمله بوده ایم و اینک خطر بزرگی روبروی ما است.»

«ما برای متحد کردن اپوزیسیون رژیم کار می کنیم. 67 نمایندۀ ما نمی توانند به تنهای کار زیادی از پیش ببرند و تلاش خواهند کرد با دیگر نمایندگان اپوزیسیون کار کنند. اما مهم ترین کار برای ما تقویت پیوندهایمان با سازمان های جامعۀ مدنی و کنگرۀ دموکراتیک خلق است.»

هوشیار اوزسوی نمایندۀ HDP در پارلمان ترکیه نیز در این باره گفت: «این یک ائتلاف جنگ است که برای نبرد با کردها ایجاد شده است. اما این ائتلاف نمی تواند کشور را از نظر اقتصادی و روابط خارجی به ثبات برساند.»

«HDP از سراسر کشور رأی گرفت و به روشنی نشان داد که ما حذف نمی شویم. ما حزب زنان، جوانان، اقلیت ها و همۀ رانده شده های این کشور هستیم.»

چند روز پیش از انتخابات، اسنگول دمیر رئیس مشترک شاخۀ استانبول HDP به من گفت این حزب به یک قطب پیشرو و جذب کننده تبدیل شده است زیرا علی رغم همۀ سختی ها «به مردم نشان داده ایم که یک گام به عقب بر نمی داریم.» این جنبش زنان و مردان شجاع در ترکیه و جهان در خط مقدم است و با یک جریان اقتدارگرای فاشیستی نوظهور پنهان در ظاهری دموکراتیک روبرو می شود. اینک HDP بیش از گذشته نیازمند همبستگی بین المللی است. این وظیفۀ ما است.

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی ریجن

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

تاج گذاری سلطان در سایۀ تلاش برای نسل کشی کردها / مارسل کارتیر

در ترکیه چه کسی تروریست نیست؟ / بیستون عباسی

آیا اردوغان می تواند ترکیه را اداره کند؟ / چنگیز آکتار*

سیاست در ترکیه کار خطرناکی است / الیف شافاک*

برندگان وبازندگان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه / بیستون عباسی

تحلیلی زود هنگام از انتخابات زود هنگام ترکیه / مراد یتکین

از زندان برای پست ریاست جمهوری رقابت می کنم / صلاح الدین دمیرتاش