به گزارش خبرنگار کردپرس، تابستان امسال برنامه های اوقات فراغت در قروه در حالی اجرا شد که مثل همیشه بدون تنوع و تکرار برنامه های کلیشه ای و البته بدون خروجی مثبتی همراه شده است.

هر چند انتظار می رود پرورش دانش آموزان در کنار آموزش کوتاه مدت سه ماهه تابستان در بطن برنامه ها گنجانده شود اما در عمل، اوقات فراغت بار دیگر برنامه های سال های گذشته خود را برای دانش آموزان تکرار و راه تنوع و نوآوری و تزریق ایده های جدید متناسب با نیازهای روز را سد می کند.

در وضعیتی که در کشورهای پیشرفته نسبت به آماده سازی دانش آموز برای اهداف بلند مدت از فرصت تعطیلات بین دو ترم و یا تعطیلات تابستانی استفاده می شود، دانش آموزان قروه ای بار دیگر در کمند ایده های تکراری و برنامه های از پیش تعیین شده و طراحی شده سال های قبل اسیر شدند و تابستان را با داستان های از بَر شده ستاد غنی سازی اوقات فراغت آغاز و به اتمام می رسانند.

اوقات فراغتی با چند متولی

600 دانش آموز در فعالیت های تابستانی قروه تا کنون ثبت نام کرده اند. این گفته سرپرست آموزش و پرورش قروه است که بهره گیری از فرصت اوقات فراغت را مهم می داند. اوقات فراغتی که تنها شامل پایگاه های قرآنی، کانون های فرهنگی و تربیتی، سالن های ورزشی، اردوگاه های تربیتی، اعزام به اردوهای زیارتی و ... می شود.

در این میان برنامه های آموزش و پرورش به عنوان یکی از دستگاه های اصلی غنی سازی اوقات فراغت در کنار برنامه های نهادهای دیگر از جمله کانون های مساجد، تبلیغات اسلامی و چند دستگاه فرهنگی دیگر برگزار می شود.

با این وجود شکل و فرم تکراری و همپوشانی در برنامه ها به حدی بالا است که ضرورت متولی گری و تقسیم کار برنامه های دستگاه های مختلف را ایجاب می کند؛ موضوعی که عملاً مورد غفلت است.

تکرار بی برنامه

همه ساله در حالی بر غنی سازی اوقات فراغت تأکید می شود که وجود پایگاه فعال شده غنی سازی اوقات فراغت توسط کانون های فرهنگی هنری مساجد هم شکل متمایزی به برنامه ها نداده و نتوانسته موجب رضایت گروه های مخاطب و کارشناسان را جلب نماید.

بررسی ها نشان می دهد در مناطقی که اوقات فراغت به درستی برنامه ریزی نمی شود انحرافات اخلاقی بروز پیدا می کند و این یعنی معضل در معضل.

از طرفی متولیان مختلف اوقات فراغت بیشتر تلاششان در این چند سال تنها ارائه آمار عملکردی و جداول فعالیت ها بوده و هیچ گونه گزارشی از رضایت مخاطبان و برنامه های موردنیاز بیان نمی شود.

غفلت از واقعیت اوقات فراغت

باید گفت یا معنای اوقات فراغت آن طور که باید برای مسئولان مرتبط مشخص نشده یا واقعاً هیچ گونه برنامه خاص و ویژه ای را مدنظر ندارند و مهم نیست دانش آموز در این سه ماه چه خواهد آموخت.

اینکه تا چه حد برنامه های اجرا شده خروجی مطلوب داشته و آیا این خروجی مورد بررسی قرار گرفته است یا نه، به تعبیر کارشناسان و حتی مجریان این برنامه ها چندان با اهداف و‌ آرمان ها منطبق نیست.

در همین زمینه به گفته کارشناسان تربیتی سرگرم کردن دانش آموز در تابستان که مثلاً به سمت رسانه های مجازی یا بازی در کوچه خاکی نرود به معنی غنی سازی اوقات فراغت وی نیست.

«فاطمه حضرتی» با بیان اینکه غنی سازی باید تأثیرات طولانی مدت و دائمی داشته و بتواند به یادگیری مستمر دانش آموز در یک حوزه خاص متمرکز شود، افزود: «اینکه دانش آموز در طول تابستان به یک اردوی تفریحی یا علمی برود و یا در یک کلاس آموزشی دو ماهه شرکت کند، نمی تواند چندان در برنامه های تربیتی-پرورشی وی مؤثر باشد.»

این کارشناس معتقد است تابستان فرصتی برای شناسایی استعدادهای دانش آموزان و پروراندن آن در طول سال و سال های بعدی است؛ علاوه بر اینکه باید یادگیری دانش آموز استمرار داشته باشد.

نگاه خانواده ها

همچنین بسیاری از والدین نسبت به برگزاری کلاس اوقات فراغت بدون اثر مثبت معترض هستند و بر همین مبنا بیشتر خانواده ها ترجیح می دهند فرزندان خود را به کلاس هایی بفرستند که آینده خوبی را برای دانش آموزان رقم بزند.

هرچند این کلاس ها هم با آغاز مدرسه پیچیده می شود و بر یادگیری دانش آموزان تأثیر می گذارد. در همین زمینه «نسرین عقبایی»؛ یکی از والدین بر این باور است که برنامه ریزی مدارس طوری شکل گرفته که حتی در تابستان هم فرزندان چیز زیادی نمی توانند یاد بگیرند.

او از اینکه مجبور است فرزند خود را در تابستان به کلاس زبان بفرستد و مجدداً با آغاز سال تحصیلی باید کلاسش را به دلیل حجم درسی که دارد تعطیل کند، اعتراض داشت.

«عقبایی» در خصوص کیفیت کلاس های آموزشی برگزار شده و اردوهای مختلف دانش آموزی اظهار داشت:«شاید در برخی مواقع این کلاس ها و اردوها مناسب باشد اما نه تفکیکی در سطح و توان دانش آموزان انجام می شود و نه هدفمند است؛ نتیجه این می شود که دانش آموز یکی دو ماه سرگرم می شود و دوباره مدرسه را آغاز می کند.»

نیازهای بی پاسخ

کارشناسان حوزه تربیتی بر ضرورت خروج برنامه ‌های غنی سازی اوقات فراغت از قالب کلیشه‌ ای تأکید دارند. در همین زمینه نتایج پژوهش های تربیتی نشان می دهد که برنامه های غنی سازی آن طور که باید پاسخگوی نیازها نبوده و در واقع شکل و فرم برنامه ها کلیشه ای و فرمالیته است.

همچنین تشکیل سالانه ستاد غنی سازی با اجرای برنامه های مشابه سال های قبل پاسخگو نبوده و ضروری است ظرفیت دستگاه های مختلف به کار گرفته شده و از امکانات موجود به شکل بهینه استفاده شود.

در تحقیقات صورت گرفته صراحتاً اعلام شده باید توجه به نیازها و اقتضائات روز در تدوین و طراحی برنامه های غنی سازی مورد تأکید قرار گیرد تا بتوان با توجه به نیازهای ضروری نسبت به بازتعریف برنامه ها اقدام کرد.

تخصصی سازی برنامه ها

اینکه یک برنامه خاص را چند دستگاه اجرایی برگزار می کنند، نه تنها همپوشانی دارد بلکه به کیفیت کلی این برنامه لطمه وارد خواهد ساخت. به گفته «فاطمه حضرتی» اگر می خواهیم غنی سازی به معنی واقعی کلمه محقق شود بهتر است دوره های آموزشی در ادارات و در بین دستگاه های عضو ستاد غنی سازی، تخصصی و تفکیک شود و به صورت مستمر حتی در طول سال هم تداوم یابد.

او معتقد است علاوه بر شناسایی استعدادها، کمک به بالندگی و تربیت شخصیت دانش آموز و کمک به هدایت فکری و معنوی وی باید در این برنامه ها احساس شود وگرنه دستگاه های متولی کاری در حد مؤسسات بخش خصوصی انجام داده اند و نخواهند توانست به اهداف خود دست یابند.

با تمامی این گفته ها بررسی ها نشان می دهد در صورتی که اگر بعد از تابستان نتوان در سطح سواد و بینش دانش آموز تفاوتی مشاهده کرد، باید گفت اوقات فراغت به خطا رفته و بازنگری در برنامه ها ضرورت دارد./

^* گزارش: زیبا امیدی فر