یکی از متناقض نما ترین تصاویر حاصل از نتایج انتخابات زود هنگام 24 ژوئن ترکیه کاهش آرای حزب کردی دموکراتیک خلق ها (HDP) در مناطق عمدتاً کردنشین جنوب شرقی ترکیه و افزایش آرای حزب حرکت ملی ترکیه (MHP) در همین مناطق بود.

غیر از استان هایی نظیر شانلی اورفا و آدی یامان، HDP در مناطق جنوب شرقی رأی از دست داده است. در مقابل، MHP تقریباً در همۀ این استان ها افزایش آرا داشته است، هر چند در برخی از آنها افزایش بسیار اندک بوده است. افزایش آرای MHP در جنوب شرقی ترکیه و در عین حال از دست دادن آرا در غرب و مناطق حاشیۀ مدیترانه از نتایج غافلگیر کنندۀ انتخابات بود.

به عنوان مثال، MHP در انتخابات اول نوامبر 2015 در شانلی اورفا 2.8 درصد رأی کسب کرده بود. در انتخابات 24 ژوئن این حزب در همین استان 9.3 درصد آرا را از آن خود کرد، یعنی 6.5 درصد افزایش.

این فهرست استان هایی است که جمعیت آنها را عمدتاً کردها تشکیل می دهند و MHP شاهد افزایش رأی در آنها بوده است:

ایغدیر: 11.2 درصد

شانلی اورفا: 9.3 درصد

آدی یامان: 6.1 درصد

بینگول: 4.1 درصد

تونجلی: 3.1 درصد

شرناخ: 2.8 درصد

حکاری: 2.4 درصد

موش: 2.4 درصد

بتلیس: 2.2 درصد

سرت: 2 درصد

وان: 2 درصد

ماردین: 1.8 درصد

آگری: 1 درصد

دیاربکر: 0.8 درصد

باتمان: 0.6 درصد

MHP از میزان آرایی که کسب کرده خرسند است. مصطفی کالایجی نمایندۀ MHP معتقد است حزبش «این باور مسلط را که MHP نمی تواند از کردها رأی کسب کند، باطل کرده است.»

کالایجی گفت: «[حزب کارگران کردستان] PKK قدرت برتر خود را بر رأی دهندگان در این منطقه از دست داده است و همین امبر به برادران و خواهران کرد ما کمک کرده است با ارادۀ آزاد خود دست به انتخاب بزنند.»

هنگام تحلیل آرای MHP باید به این نکتۀ بسیار مهم توجه کرد: MHP ابتدا در انتخابات ژوئن 2015 شاهد افزایش آرا بود. اما در انتخابات زودهنگام نوامبر 2015 آرای زیادی را از دست داد.

MHP در انتخابات 24 ژوئن این کاهش آرا را جبران کرد و چیزی نیز به آن افزود. سهم آرای این حزب در شهر دیاربکر گویای داستان واقعی است. همین داستان در استان های مرزی مانند حکاری و شرناخ نیز قابل مشاهده است.

برای مثال، MHP در انتخابات سال 2011 حدود 1.18 درصد آرا را به دست آورده بود اما در انتخابات ژوئن 2015 در استان شرناخ 2.38 درصد رأی کسب کرد. این حزب در نوامبر 2015 در این استان 1.24 درصد رأی داشت که در انتخابات 24 ژوئن به 2.8 درصد رسید.

آیا افزایش آرای MHP در این منطقه به جابجایی آرای متحد انتخاباتی این حزب، یعنی حزب عدالت و توسعه (AKP) ارتباطی دارد؟

اگر چه AKP توانست در برخی استان های این منطقه آرای خود را افزایش دهد، اما سهم آرای پیشین خود را در استان هایی مانند بینگول، آدی یامان و باتمان از دست داد. سقوط شدید AKP در شرق در استان شانلی اورفا روی داده است.

این که MHP در استان هایی که AKP رأی از دست داده، شاهد افزایش آرا بوده است موضوعی جالب است. برای مثال، در استان آدی یامان آرای AKP 14.4 درصد کاهش داشته و آرای MHP حدود 6.1 درصد افزایش داشته است. در استان بینگول آرای AKP 9.3 درصد سقوط کرده و آرای MHP 4.1 درصد رشد داشته است. از این رو، روشن به نظر می رسد که دست کم بخشی از آرایی که AKP از دست داده است به MHP رسیده اند.

جالب ترین نتیجۀ انتخابات در مناطق جنوب شرقی در شانلی اورفا رقم خورد. MHP توانست در این استان یک نماینده به پارلمان بفرستد. آرای AKP از 64.6 درصد به 52.7 درصد سقوط کرد، اما آرای MHP از 2.8 درصد به 9.3 درصد رسید و به این ترتیب ابراهیم اوزیاووز توانست به کرسی پارلمان دست یابد.

اوزیاووز پیشتر شهردار منتخب AKP بود و چاغلا آک تمور اوزیاووز همسر وی نیز در فاصلۀ سال های 2007 تا 2011 نمایندۀ پارلمان بود. اوزیاووز که روابطی با قبالیل محلی دارد از AKP جدا شد و به MHP پیوست.

با نگاهی کلی به این تصویر می توان گفت به نظر می رسد MHP به عنوان بدیل AKP در این مناطق عمل کرده است. به نظر می رسد برخی قبایل این منطقه مشکلی با حمایت از MHP ندارند.

منبع: حریت

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

حزب کردی ترکیه در مقابل ائتلاف جنگ اردوغان / جان هانت

تاج گذاری سلطان در سایۀ تلاش برای نسل کشی کردها / مارسل کارتیر

در ترکیه چه کسی تروریست نیست؟ / بیستون عباسی

آیا اردوغان می تواند ترکیه را اداره کند؟ / چنگیز آکتار*

سیاست در ترکیه کار خطرناکی است / الیف شافاک*

برندگان وبازندگان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه / بیستون عباسی

تحلیلی زود هنگام از انتخابات زود هنگام ترکیه / مراد یتکین