به گزارش خبرگزاری کردپرس ، در چند نقطه از این شهرستان و در جاهایی که مرکز عمده جمعیت انسانی شهری و یا روستایی آن روزگاران بوده است به منظور نگهداری طولانی و یا کوتاه مدت از غلالت و محصولات کشاورزی خود بومیان هر منطقه اقدام به ساخت انبارهایی در دل کوه کرده اند که اهداف متعددی را برای اینکار مد نظر داشته اند.
در شهرستان بدره چند نقطه باستانی و جمعیتی در این زمینه وجود دارد که در همه این مناطق می توان آثاری را از ساخت این نوع انبارها مشاهده کرد که از جمله این مناطق می توان تنگه باستانی دربند ، تنگه زید و روستاهای تلخاب و چنارجافری را نام برد.
محاسبات دقیق هندسی در ساخت انبارهای کوهی
یکی از این مناطق که آثار چنین بناهایی هنوز در آن وجود دارد روستای چنار جافری است که نوع معماری به کار رفته در آن و خلاقیتهای مهندسی آن که مربوط به بیش از یک قرن پیش است بر اساس امکانات آن روزها تعجب برانگیز است.
سوالاتی که معمولا در مشاهده این نوع بناها به نظر می رسد این این است که چگونه وبراساس کدام مطالعات و در نهایت کدام ساز و کارهای مهندسی توانسته اند چنین انبارهای غلاتی را در دل کوه های اطراف بنا نمایند؟
از نظر تکنیک های معماری ، محاسبات دقیق هندسی در ساخت این انبارها چنان نمود دارد که اینک پس از گذشت یکصد سال و شاید بیشتر و با وجود حوادث طبیعی زیاد در طول این سال ها همانند سیل وزلزله همچنان به همان شکل وشمایل اما باهمان استحکام وشگفت انگیزی پابرجا هستند.
استفاده از تکنیک ساخت سیلوهای مدرن در انبارهای کوهی
از دیگر نکات جالب در ساخت این انبارها آن است که در بکارگیری این معماری سنتی جهت ساخت زاغه انبار غلات همه محاسبات و تکنی هایی که در ساخت یک سیلوی مدرن لحاظ شده است در این بناها هم به کار گیری شده اند.
یکی از بومیان منطقه چنارجافری بدره که چندین دهه از عمر خود را در این روستا سپری کرده دراین باره می گوید: پدران ما بیش از یک قرن قبل باهدف انباشت محصولات غلات برای سال ها وماههای آینده خود می بایست چاره جویی اساسی می کردند.
رستم باقرزاده افزود: چاره اندیشی ها به این لحاظ بوده که آن زمان ها احتمالا محصولات کشاورزی و غلات این خانواده ها که با مشکلات بسیار آن روزها تهیه شده اند در معرض خطراتی همچون حمله راهزنان، حیوانات وحشی و حتی برف و باران و حوادث طبیعی بوده است.
وی اضافه کرد: در چنین شرایطی منزل یا سیاه چادرهای محل اقامت این افراد نمی توانست انبارمناسبی برای نگهداری چنین محصولاتی باشد لذا براساس ذهنیت خلاق خود اقدام به ساخت زاغه هایی دردل کوه های اطراف و یا صخره های چنارجافری وتلخاب کرده اند.
"کن ویه" یا زاغه های کوهی با ه هدفی ساخته شده اند؟
باقرزاده تاکید کرد:برای ساخت چنین سیلوهایی به شکل کاملا طبیعی ابتدا مکان سنجی می کردند و در ادامه با رعایت همه اصول معماری و مهندسی آن روزگاران اقدام به حفاری در کوه و ایحاد اتاقک هایی درآن می کردند که به زبان محلی به این دست سازها، زاغه یا "کن ویه"می گویند.
مردان دانشمندیگانه یکی دیگر از اهالی روستای تلخاب نیز در این باره می گوید: آباء واجداد ما با هدف حفظ غلات مورد نیاز خود و محصولات برداشت شده خود از خطر تلف شدن و همچنین افزایش طول عمر بهره وری از آنها دست به چنین خلاقیت هایی در حداقل یکصدسال قبل کرده اند.
وی گفت : این کار به ما نیاکان ما این اطمینان را داده است که محصول برداشت شده از خطرات متعدد از جمله حوادث طبیعی و بارش برف و باران و یا حمله درنده ها تلف نخواهد شد و آنها برای چند فصل پیش رو و یا برخی قحط سالی ها همیشه غلات مورد نیاز خود را در اختیار داشته اند.
الگوبرداری های طبیعی در ساخت انبارهای کوهی
به منظور یافتن آگاهی بیشتر از این نوع معماری ها و این خلاقیت مردمان قرن های گذشته ، به سراغ کارشناس ارشد میراث فرهنگی 'صنایع دستی وگردشگری استان ایلام رفتیم و نظرات وی را در این زمینه جویا شدیم.
محمدجواد خانزادی در این باره گفت: این زاغه ها یا انبارهای کوهی که درحقیقت باهدف انبار محصولات کشاورزی و نگهداری ازغلات و دورنگهداشتن آنها از دستبرد و یا آفت حشرات یا جانوران ساخته شده است طول عمری بعضا بیش از یک قرن دارند.
وی با بیان اینکه انتخاب محل ساخت این انبارک ها در دل کوه نخستین قدم سازندگان آنها است تاکید کرد: بومیان این مناطق ، این سیلوهای طبیعی را که براساس محاسبات ذهنی وخلاق بومیان ساخته شده اند را زاغه ،انبار یا دستکن می نامند.
این کارشناس میراث فرهنگی با عنوان اینکه ظرافت بکار رفته دراین سیلوهای کاملا با استفاده از امکانات طبیعت و الگوبرداری های طبیعی گفت: ظرافت و کنده کاری ها مخصوصا درقسمت سقف نیازمند محاسبات هندسی دقیقی است که شکل گیری و ساخت آنا با ابزارهای ابتدایی آن روزها در یک قرن پیش با این طراز علمی، شگفت انگیز و بسیار تحسین برانگبزاست.
خانزادی تاکید کرد: این انبارها یا اتاقک های طبیعی اینک دیدنی ترین صحنه های یک تلاش شگفت انگبز را که دهها سال قبل ساخته شده اند را به نمایش گذاشته است.
گزارش: علی صفری
نظر شما