دو سال از کودتای نافرجام 15 جولای 2016 گذشت. ترکیه دومین سالگرد این کودتای خونین را گرامی داشت؛ کودتایی که سلسله ای از تصفیه های سیاسی در بخش عمومی و تغییراتی برای به قدرت رسیدن رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه را به دنبال داشت.

اینک 15 جولای در ترکیه یک تعطیلات ملی است و اردوغان دربارۀ آن گفت: «ما اجازه نمی دهیم این روز فراموش شود و آن را فراموش نخواهیم کرد.»

اردوغان مراسم یادبود کودتا را به جشن تقویت رژیم تک فردی خود تبدیل کرد، آن هم پس از کودتایی نظامی که در آن 248 تن جان خود را از دست دادند و دو هزار و 196 تن دیگر نیز مجروح شدند.

وضعیت فوق العاده چند روز پس از کودتا در روز 20 جولای 2016 اعلام شد. اگرچه لغو وضعیت فوق العاده یکی از وعده های انتخاباتی اردوغان بود، اما همچنان برقرار است. به واسطۀ احکام حکومتی صادر شده به موجب وضعیت فوق العاده، 134 هزار و 144 تن از مشاغل خود اخراج یا منفصل شده اند، و دست کم 228 هزار و 137 تن دستگیر شده و تعدادی از این بیشتر مورد تعقیب و رسیدگی قرار گرفته اند.

ترکیه اگر چه در گذشته نیز کارنامۀ درخشانی نداشت، اما در دو سال گذشته و بعد از کودتای نافرجام، در گزارش های مربوط به آزادی بیان، دموکراسی، آزادی اظهار نظر، آزادی مطبوعات و توزیع عادلانۀ فرصت های اقتصادی، رتبۀ این کشور در میان کشورهای مختلف اگر نگوییم بدترین رتبه اما قطعاً از بدترین ها بوده است.

شورای وزیران ترکیه در دو سال گذشته در چارچوب وضعیت فوق العاده 32 حکم حکومتی صادر کرده است. اما این فرمان ها ابزارهایی برای ادارۀ کشور در وضعیت فوق العاده نبودند، بلکه به عنوان ابزارهایی برای فشار سیاسی گسترده مورد استفاده قرار گرفتند. 134 هزار و 144 تن به واسطۀ احکام حکومتی از کار برکنار شده اند. از این تعداد تا کنون سه هزار و 981 تن به سر کار خود باز گشته اند.

پلتفورم مشترک حقوق بشر (IHOP) گزارشی دربارۀ وضعیت ترکیه در فاصلۀ 21 جولای 2016 تا 20 مارس 2018 منتشر کرد. بر اساس این گزارش که 17 آوریل 2018 به روز رسانی شده است:

• از 16 جولای 2016 تا 20 مارس 2018 دست کم 228,137 تن دستگیر شده اند.
• بر اساس اخبار منتشر شده در خبرگزاری دولتی آناتولی، 283 پرونده در ارتباط با کودتا تشکیل شده اند که از این میان 106 پرونده تا 23 مارس 2018 مختومه شده اند. 805 متهم به حبس محکوم شده اند که حکم 592 تن از آنها حبس ابد است.
• 45,415 حساب شبکه های اجتماعی مورد تعقیب قرار گرفته و علیه 17,089 کاربر شبکه های اجتماعی اقدام قانونی صورت گرفته است. اتهام های این افراد عبارتند از «تلبلیغ برای یک سازمان تروریستی، ستایش یک سازمان تروریستی، اعلام آشکار وابستگی به یک سازمان تروریستی، دعوت مردم به دشمنی و نفرت، اهانت به مقامات حکومت، هدف قرار دادن اتحاد کشور و امنیت زندگی مردم، و اظهار سخنان نفرت آفرین.»
• بنا بر اعلام وزارت کشور ترکیه، 845 تن که از عملیات موسوم به «شاخۀ زیتون» علیه منطقۀ عفرین سوریه انتقاد کردند، بازداشت شده اند.
• در روز 10 ژانویۀ 2016، به استناد مادۀ 7/2 قانون ضد ترور شماره 3713 و به اتهام «تبلیغ برای یک سازمان تروریستی»، پرونده ای علیه چهره های دانشگاهی که اعلامیه ای را با عنوان «ما بخشی از این جنایت نخواهیم بود» امضا کرده بودند، تشکیل شد.
• از 5 دسامبر 2017 تا 12 جولای 2018، 256 دانشگاهی محاکمه شده اند. 16 تن از این افراد به تحمل یک سال و سه ماه حبس محکوم شده و همۀ محکومیت ها، جز در مورد پروفسور زبیده فوسون اوستل از دانشگاه گالاتاسرای و پروفسور بشرا ارسانلی از دانشگاه مرمره، تعلیق شده اند.

بر اساس اعلام وزارت دادگستری ترکیه پروفسور اوستل تعلیق نشد زیرا «وی خود پس از اعلام حکم تقاضای تعلیق نداد و اظهار ندامت نکرد.» حکم پروفسور ارسانلی نیز به حالت تعلیق در نیامد زیرا «بر اساس شخصیت وی که نشانی از ندامت و عذاب وجدان ندارد، گمان نمی رود وی از ارتکاب جرمی دیگر خودداری کند.»

• 47 مرکز درمانی خصوص تعطیل شدند.
• 2,271 مرکز آموزشی خصوص تعطیل شدند. اجازۀ اشتغال 21,860 مدیر، آموزگار، معلم، دبیر فنی و دیگر پرسنل این مراکز لغو شد. علاوه بر این تدابیری قانونی اندیشیده شد تا این افراد دیگر نتوانند اجازۀ کار در مراکز آموزشی خصوصی دریافت کنند.
• 174 نهاد رسانه ای توقیف و تعطیل شدند.
• 1,414 سازمان و انجمن غیر دولتی تعطیل شدند.
• 145 بنیاد تعطیل شدند.
• 15 دانشگاه بسته شدند.
• 19 اتحادیه که اعضای دو کنفدراسیون بودند، بسته شدند.
• برای 99 شهرداری قیم تعیین شد. از این تعداد 94 شهرداری متعلق به حزب مناطق دموکراتیک (DBP)، 4 شهرداری متعلق به حزب عدالت و توسعه (AKP) و یک شهرداری نیز متعلق به حزب حرکت ملی (MHP) بود.

بر اساس گزارش نظارت بر رسانه های بیانت، تنها در سال 2017 حدود 100 روزنامه نگار به زندان رفته اند. در سال 2016 این تعداد 31 تن بود. تعداد روزنامه نگاران زندانی تا 1 ژانویۀ 2018 به 131 تن رسید.

تا این لحظه 127 روزنامه نگار همچنان در زندان هستند.

ترکیه بر اساس شاخص جهانی آزادی مطبوعات که توسط سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) اعلام می شود، در سال 2017 در میان 180 کشور جهان رتبۀ 155 را به خود اختصاص داد که نسبت به سال پیش از آن 4 پله تنزل داشته است. این سازمان در گزارش خود اعلام کرد جایگاه ترکیه در این رده بندی در 12 سال گذشته که دوران حکومت AKP است، 57 پله بدتر شده است.

در شاخص حاکمیت قانون نیز از که از سال 2008 توسط پلتفورم جهانی عدالت تهیه و منتشر می شود، در سال 2016 ترکیه در میان 113 کشور در تبۀ 99 جای گرفته است. بر اساس اطلاعات منتشر شده در فوریۀ 2018 جایگاه ترکیه 2 پله بدتر شده و به رتبۀ 101 رسیده است.

تنها میانمار و نیکاراگوئه جایگاهی بدتر از ترکیه دارند.

در شاخص جهانی صلح نیز که هر ساله توسط انجمن اقتاصد و صلح در استرالیا منتشر می شود، ترکیه از میان 163 کشور در جایگاه 149 قرار گرفته است. رتبۀ ترکیه در این شاخص در سال های 2016 و 2015 به ترتیب 146 و 138 بود.

منبع: پایگاه خبری – تحلیلی احوال

ترجمه: خبرگزاری کردپرس – سرویس ترکیه

بیشتر بخوانید:

پایان وضعیت فوق العاده؛ صفحه ای جدید در سیاست ترکیه / مراد یتکین

آغاز یک دوران جدید در ترکیه / برهان الدین دوران

فساد مالی سیاست ترکیه را رها نمی کند / ذوالفقار دوغان

شروعی نه چندان آسان برای اردوغان / مراد یتکین

مراسم تحلیف اردوغان: آغاز نو عثمانی گرایی در بالکان و نو استعمار گری در آفریقا / ریجن

کلید گاو صندوق ترکیه در دست داماد اردوغان / ذوالفقار دوغان

قانون تفویض اختیار 1933 و فرمان شماره 477 ترکیه / یاووز بایدار

تحلیلی از علل افزایش آرای حزب ملی گرای ترکیه در مناطق کردنشین / سعدت ارگین

حزب کردی ترکیه در مقابل ائتلاف جنگ اردوغان / جان هانت

تاج گذاری سلطان در سایۀ تلاش برای نسل کشی کردها / مارسل کارتیر

در ترکیه چه کسی تروریست نیست؟ / بیستون عباسی

آیا اردوغان می تواند ترکیه را اداره کند؟ / چنگیز آکتار

سیاست در ترکیه کار خطرناکی است / الیف شافاک

برندگان وبازندگان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه / بیستون عباسی

تحلیلی زود هنگام از انتخابات زود هنگام ترکیه / مراد یتکین