به گزارش خبرنگار کردپرس، قرار است به قلب تاریخ انقلاب برویم. جایی میان سکوت و وحشت. همان جا که عصاره انقلاب است و آغوش اشک ها به زیارت آنانی باز می شود که ناله جانسوزشان فراتر از چشم ها بال می زند.

تاریخ ایران مردانی به صلابت یاران انقلاب ندیده و گواه این ادعا در و دیوار بغض آلود «مخوف ترین شکنجه گاه رژیم پهلوی» است. نبض انسان های بیزار از ظلم و ستم بیدادگران در این مکان می زند و نفس هر انسان آزاده ای به شماره می افتد.

اگر روزی یاران انقلاب در اینجا ضجه ها زدند و ناله مظلومیتشان گوش افلاک را شکافت، اکنون با تبدیل شدن این زندان مخوف به «موزه عبرت ایران» جنایات آن دوران به شکل ملموس در معرض دید همه انسان های آزادی خواه قرار گرفته است.

اینجا جایی است که هر ایرانی باید حداقل یکبار به آنجا برود و با تمام وجود آنچه در گذشته این سرزمین رخ داده را ببیند و حس کند. بر همین اساس همزمان با هفته دولت اعضای شورای اداری قروه به همراه خبرنگاران شهرستان در سفری یک روزه به بازدید از «موزه عبرت ایران» رفتند.

تاریخچه زندان

عملیات اجرایی این ساختمان در سال 1311 به دستور «رضا پهلوی» و با نظارت و طراحی مهندسان آلمانی در مجموعه شهربانی کل کشور آغاز گردید و در سال 1316 با کاربری زندان و به نام توقیف گاه عدلیه به بهره برداری رسید.

پس از قیام 15 خرداد در سال 42 و گسترش مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی، در بهمن سال 50 در اجرای دستور «محمدرضا پهلوی»، کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک و شهربانی کشور شاهنشاهی با الگوبرداری از دستگاه امنیتی انگلیس در محل زندان موقت اطلاعات شهربانی تشکیل شد.

از اوایل سال 51 این بازداشتگاه مهمترین محل بازداشت، شکنجه و تخلیه اطلاعاتی انقلابیون بود و طبق اسناد منتشر شده در سال های 50 تا 57 هزاران نفر از مبارزان اعم از زن و مرد در عملیات های کمیته دستگیر و بازداشت شده و تعدادی از آنان زیر شکنجه ها جان خود را از دست دادند.

این مکان به عنوان زندان مدرن ایران در زمان خود شناخته شده بود و ساخت آن به گونه ای است که هیچ گونه صدایی از داخل به بیرون و بالعکس نمی رود.

بخش های زندان

ساختمان اصلی کمیته در سه طبقه به صورت مدور بنا شده و دارای 6 بند عمومی و انفرادی است که زندانیان به محض ورود با چشمان بسته از مسیر تعریف شده و مشخص عبور داده می شدند.

این زندان شامل بخش هایی از قبیل اتاق نگهداری البسه، محوطه اصلی، اتاق شکنجه، شکنجه گران، زیر 8 و محل ملاقات زندانیان بدون هیچ گونه دریچه و روشنایی بوده است.

فضای این زندان به گونه ای است که حالا بعد از گذشت این همه سال هنوز هم با ورود به آن احساس خفقان و وحشت تمامی وجود آدمی را به خود گرفته و نوعی ترس و نگرانی به درون آدم نفوذ می کند.

تاریخ تبدیل زندان به موزه

به گفته مدیر «موزه عبرت ایران» این بازداشتگاه در 22 بهمن 57 ساعت 16 عصر توسط مبارزان انقلابی تسخیر و فرو ریخته شد و بر همین اساس همه ساله در این تاریخ و ساعت، برنامه ویژه ای در موزه برگزار می شود.

«قاسم حسن پور» افزود:«پس از تغییر کاربری این زندان به موزه عبرت ایران، کار بازسازی و آسیب شناسی ساختمان با نظر مثبت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور آغاز و با اخذ نظرات کارشناسی به یک کارگاه آموزش تاریخ معاصر تبدیل شد.»

او با بیان اینکه این موزه در سال 79 تأسیس و به طور رسمی در هشتم بهمن ماه 82 افتتاح گردید، تصریح کرد: «ظرفیت اسمی این بازداشتگاه 200 نفر است اما در مجموع آن زمان 800 نفر را در خود جای داده بود.»

«حسن پور» همچنین از بازدید 250 تا 300 نفر در طول روز به ویژه در مناسبت های مختلف از این موزه خبر داد و گفت:«سال گذشته 13 هزار نفر از این مجموعه بازدید کردند و در نوروز هم هزار و 500 بازدید کننده به این موزه آمدند.»

مطابق اظهارات مدیر موزه بیشترین بازدید کننده مختص به ماه های بهمن و تابستان است.

«قاسم حسن پور» بخش پلاک های اسامی زندانیان سیاسی بازداشت شده در کمیته مشترک که در راهروی ورودی موزه با عنوان «اینجا دیوارها سخن می گویند» به دیوار نصب شده اند را از بخش های مورد علاقه بازدیدکنندگان دانست.

او همچنین به بند چهره های ماندگار به عنوان دیگر بخش های با بازدید بیشتر اشاره کرد که با تصاویر زندانیان بازداشت شده همراه است و آنانی که در اثر شکنجه کشته شده اند، در این بند مشخص هستند.

تلنگری درونی

در جریان این بازدید فرماندار شهرستان قروه هدف از این برنامه را تلنگری به مسئولان دانست و اظهار داشت:«در آستانه هفته دولت جمعی از اعضای شورای اداری قروه در بازدید از موزه عبرت ایران با شهدای این نظام تجدید پیمان بسته و به یاد آوردیم که پشت چه میزی نشسته ایم.»

«موحد امان اللهی» در گفت و گو با خبرنگاران تصریح کرد:«سنگ بنای این نظام خون شهداست و همه ما وام دار این عزیزان هستیم و باید ادای دین کنیم.»

به گفته او در نظام اسلامی تمامی مردم در سطوح مختلف حداقل یکبار باید اینجا را ببینند و بدانند که با چه مشقتی این نظام شکل گرفته و چه عزیزانی در این سرزمین بوده و چه شکنجه هایی را تحمل کرده اند.

«امان اللهی» بازدید از این موزه را نوعی تلنگر درونی دانست و افزود:«باید همه به خصوص ما مسئولان ببینیم و بدانیم که پشت چه میزهایی نشسته ایم و اینکه همه سهیم هستیم در این زمینه و آنچه مسئولیت ماست را درست پیش ببریم.»

فرماندار قروه در ادامه به سخن شهید چمران در خصوص تعهد و تخصص اشاره کرد و یادآور شد:«مطابق گفته این شهید، تقوا از تخصص لازم تر است اما آنکس که تخصص ندارد و کاری را می پذیرد، بی تقواست و این نشان می دهد که پذیرش یک مسئولیت از چه میزان حساسیتی برخوردار است.»

او از پاسخ گویی در برابر خداوند و شهدا گفت و خواستار اجرای صحیح و اصولی مجموعه مدیریتی برای توسعه کشور شد.

عبرت بی پایان

در این سفر یک روزه چگونه می توان از دیوارهایی گذشت که پر از حرفند یا از شکنجه گاهی که انسانیت را زیر سؤال می برد، چگونه می توان از بند به بند این مکان بدون درک واقعی عبور کرد یا چهره های ماندگار را دید و به خود نخراشید که آیا راه امروز را درست رفته ایم یا نه؟ آیا تعهد و تخصص را شناخته ایم و یا تقوا را میانه راه گم نکرده ایم؟

اینجا گرچه «موزه عبرت» است اما عبرت گرفتن از تاریخ بی پایان بوده و همچنان باید درس ها آموخت و گوش فرا داد به این موسیقی عرفانی به جای مانده از گذشته. اینجا قلب تاریخ انقلاب می زند برای کسانی که می خواهند یاد بگیرند به دست آوردن آزادی رایگان نیست...

^* گزارش: زیبا امیدی فر