روسیه در 5 سال اخیر با توجه به ظهور داعش و حضور این کشور در سوریه، وارد تعامل روشن تری با کردها در عراق و سوریه شده است. مقامات این کشور بارها از حضور کردهای سوریه در مذاکرات صلح این کشور دفاع کرده اند اما حریف مخالفت های ترکیه که کردهای سوریه را یار و همکار پ.ک.ک می داند نشده اند. با این حال، روسیه با وجود این که اولین کشوری بود که دفتر سیاسی کردهای سوریه در آن کشور ایجاد شد، مانع حمله ترکیه به عفرین نشد و برخی این اقدام را خیانت روسیه توصیف کردند. روسیه همچنین با جلو راندن شرکت نفتی روس نفت دراقلیم کردستان به دنبال تقویت نفوذ خود در عراق است.

خبرگزاری کردپرس با توجه به سابقه تاریخی رابطه روسیه با کردها در خاورمیانه و تعاملات اخیر این کشور با کردهای منطقه سوالاتی را پیرامون رویکردها و سیاست خارجی روسیه در قبال کردها از رسلان محمداف، پژوهشگر و هماهنگ کننده برنامه ها در اندیشکده شورای روابط بین الملل روسیه در مسکو پرسیده است و وی این مسائل را برای خوانندگان کردپس تشریح کرده است.

پژوهشگر شورای روابط بین الملل روسیه روابط روسیه و کردها را منبطق با واقعیت های موجود عنوان کرد و گفت: کردها و روسیه روابط خود را بر اساس واقعیات تنظیم می کنند. رابطه میان آنها عملگرایانه است. به این صورت که هر دو طرف فرصت ها را خوب می فهمند و از محدودیت های موجود در روابط خود مطلع هستند.

هماهنگ کننده برنامه در اندیکشده شورای روابط بین الملل روسیه درباره تاریخ روابط روسیه با کردها در خاورمیانه به کردپرس گفت: ارتباطات میان کردها و روسیه به زمان حکومت تزارها در روسیه بر می گردد. اما در مورد ارتباطات رسمی و ایجاد رابطه باید بگویم این امر در زمان تاسیس شهرستان کردستان در آذربایجان باز می گردد. بعد از آن هم می توان به مورد مهاباد در ایران نیز اشاره کنم.

پژوهشگر مسائل روسیه و خاورمیانه افزود: همان طور که در مقاله ای هم به آن اشاره کرده ام، روابط میان روسیه و کردها به چندین دهه گذشته باز می گردد و روسیه روابط خود را با نیروهای سیاسی کُرد در قسمت های مختلف خاورمیانه حفظ کرده است. حل نشدن مسئله کُردها روی برنامه های مسکو تاثیر گذاشته است. روسیه از اواخر صده نوزدهم روابط خود را با کردها تقویت کرده است. برای مثال، استان یا بهتر بگوییم منطقه کردستان در سال 1923 در آذربیاجان تاسیس شد که در آن زمان بخشی از اتحادیه جماهیر شوروی بود.

گزارش های مختلف درباره استفاده روسیه از شرکت های نزدیک به دولت برای افزایش نفوذ این کشور در مناطق مختلف جهان منتشر شده است. رویترز در گزارشی نوشت: روسیه از توسعه فعالیت های شرکت نفتی روس نفت دراقلیم کردستان برای افزایش نفوذ خود بر بغداد و اقلیم کردستان استفاده می کند. روسلان محمداف در این باره به خبرگزاری کردپرس گفت: « شرکت روس نفت روسیه یک شرکت دولتی است و مدیر عامل آن ایگور سچین است که از افراد خیلی نزدیک به ولادیمیر پوتین است. کاملا درست است که حضور روس نفت در اقلیم کردستان یک عامل در سیاست های روسیه است اما تنها فاکتور برای نشان دادن منافع و تعاملات این کشور در اقلیم کردستان عراق نیست.»

وی افزود: «از آنچه که در طی دو بار سفر به اقلیم کردستان در سال گذشته دستگیرم شد، مقامات اقلیم کردستان،-منظورم مقامات رده بالای این منطقه است، همکاری ویژه با روس نفت و کشور روسیه را بسیار مثبت ارزیابی می کنند. از آنجایی که روس نفت در سرمایه گذاری در اقلیم کردستان تردید به خود راه نداد و سریعا و بدون واهمه وارد عمل شده و اقدام به سرمایه گذاری کرد، اقلیم کردستان از این حضور سودمند خواهد شد.»

روسلان محمداف موانعی بر سر فعالیت شرکت نفتی روس نفت روسیه در اقلیم کردستان نمی بیند و معتقد است که مواضع دولت عراق هم بر این حضور تاثیرگذار نیست. این کارشناس روس به کردپرس گفت: « همان طور که اکنون شاهد این امر هستیم، حتی با وجود کنترل دوباره دولت مرکزی عراق بر کرکوک و مناطق نفتی آن و نیز سعی وزارت نفت عراق بر غیرقانونی جلوه دادن معاملات نفتی اقلیم کردستان با روس نفت روسیه، این مسئله تاثیری بر روس نفت نگذاشته و این شرکت دولتی روسیه همچنان در اقلیم کردستان حاضر است و زیرساختهای نفتی و خط لوله نفتی را در این منطقه در کنترل خود دارد.

کارشناس روسی به بغداد توصیه کرد که هم با کردها و هم با شرکت روس نفت تعامل سازنده داشته باشد چرا که به گفته وی، در نهایت بهتر است بغداد با شرکت روس نفت بر سر این که این شرکت چگونه تحت شرایط موجود می تواند فعالیت کند اقدام به مذاکره کند.

از محمداف سوال شد که روسیه اولین کشوری بود که به کردهای سوریه اجازه داد در مسکو دفتر سیاسی دایر کنند اما کمی بعد هم به ترکیه اجازه داد منطقه کردنشین عفرین سوریه را تصرف کند، این رفتار روسیه را چگونه می توان تفسیر کرد؟ کارشناس مسائل خاورمیانه و کردها در این باره به کردپرس گفت: « در واقع این دو مسائلی کاملا متفاوت هستند. قبل از هر چیز باید گفت که در سوریه فقط یک شریک رسمی برای کشور روسیه وجود دارد و آن دولت سوریه است نه کردها. دوم این که این آمریکا بود که رابطه نزدیک و واقعی با کردها از جمله نیروهای سوریه دموکراتیک داشت. نیروهای YPG هم که نیروهای کرد سوریه می باشند، بخشی از نیروهای سوریه دموکراتیک هستند. از آنجایی که کردها متحد و همپیمان آمریکا در سوریه هستند، روسیه هیچ اهرم فشاری روی آنها ندارد. و در واقع می توان گفت که آمریکا هیچ کاری نکرد برای این که نگذارد یکی از متحدان خود (ترکیه) متحد دیگرش (کردها) را در عفرین و دیگر مناطق سورریه مورد حمله قرار دهد. لازم بود که کردها درک کنند در چه رابطه ای با آمریکا قرار دارند و سپس وضعیت شروع به تغییر کردن کرد.

وی معتقد است که روسیه در سوریه طرفدار مذاکره و گفتگو است. رسلان محمداف گفت: «مسکو معتقد است که کردهای سوریه باید در مذاکرات داخلی میان سوریها برای بررسی وضعیت و آینده این کشور شرکت داشته باشند به همین دلیل اجازه داد کردهای سوریه دفتر سیاسی خود را در مسکو دایر کنند. کردهای عفرین فرصت ایجاد ارتباط با دمشق را داشتند تا این کشور نهادهای نظامی و اداری خود را در این منطقه داشته باشد. روسیه و دمشق این مسئله را پیشنهاد کردند اما کردها این پیشنهاد را رد کردند. آنها باید درک می کردند که اقدام بعدی اردوغان اجرای عملیات نظامی در عفرین خواهد بود.»

روسلان محمداف، پژوهشگر مسائل کردهای سوریه درباره میزان جمعیت کردها در روسیه به خبرگزاری کردپرس گفت: « بر اساس آخرین سرشماری که در سال 2010 در روسیه صورت گرفت، 63818 شهروند کرد در روسیه زندگی می کنند اما در واقع و به صورت غیرسمی حدود 200000 نفر کُرد در روسیه زندگی می کنند.»

از پژوهشگر اندیشکده شورای روابط بین الملل روسیه سوال شد که ایا کردها در عراق، سوریه و ترکیه قادرند بدون دخالت خارجی مانند کشورهای روسیه و آمریکا مسائل خود را با دولت های مرکزی حل کنند؟ رسلان محمداف در پاسخ به کردپرس گفت: « کردها باید رویکردی عملگرایانه برای حل مسئل خود در پیش بگیرند. کردها در عراق، سوریه و ترکیه برای حل مسائل خود باید به صورت مستقیم وارد مذاکره با دولت های مرکزی شان شوند اما در صورتی که همکاری با عوامل خارجی اهرم هایی در اختیار آنها قرار می دهد باید از این استفاده کنند و از این اهرم ها منتفع شوند. اما کردها نباید خیلی رادیکال عمل کنند زیرا همین عوامل خارجی در نهایت روابط خود را با دولت های مرکزی به خطر نمی اندازند.»

روسلان محمداف درباره رویکرد روسیه در قبال استقلال خواهی کردها در خاورمیانه به کردپرس گفت: « روسیه به خواست کردها احترام می گذارد. اما روسیه پدید آمدن کیان های مستقل در داخل مرزهای کنونی را فقط در صورت مطابق بودن آن با قوانین بین المللی و رضایت همه طرفین درگیر در این مسئله ممکن می داند. روسیه یکپارچگی قلمرو کشورهای منطقه را به رسمیت می شناسد و نیز باور دارد که وضعیت مناطق مختلف در این کشورها باید در مذاکرات مورد تصمیم گیری قرار گیرند. عملگرایی در سیاست خارجی روسیه و ارتباطات این کشور با طیف های مختلف کردی به این کشور اجازه می دهد بدون توجه به نهادهای سیاسی کُردی سناریوهای مختلفی را به پیش ببرد.

کد خبرنگار: 40101