به گزارش کرد پرس، 23 هزار هکتار از 370 هزار هکتار جنگل های کردستان به درخت «بنه» اختصاص دارد که بر اساس شرایط آب و هوایی بین به صورت سالانه بالای 5 تن صمغ از این منابع برداشت می شود و برخی سال ها (پایان استراحت 4 ساله درختان) این میزان تا حدود 20 تن هم افزایش می یابد اما متاسفانه هیچ کارخانه فرآوزی برای این محصول مهم ایجاد نشده و شاهد خام فروشی آن هستم. همچنین دهها هکتار از مراتع استان پوشیده از گیاه گون است.این دو نوع ظرفیت طبیعی در استان موجب تولید انواع صمغ درخت بنه و کتیرا شده است. بخش عمده این دو محصول ارزشمند به صورت خام فروشی روانه بازار کشورهای مختلف می شود.چنین شرایطی برای بهره برداران از این دو حوزه در استان درآمد چندانی ندارد.

میزان تولید کتیرا و صمغ درخت بنه

رئیس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزدای کردستان می گوید: بیش از ۳۷۰ هزار هکتار پوشش جنگلی در استان وجود دارد که ۲۳ هزار هکتار آنرا درختان بنه با قدمت بیش از ۳۰۰ سال تشکیل داده است.

سعدی نقشبندی ادامه می دهد: با توجه به مراتع پراکنده استان ده ها هکتار پوشش گیاهی گون در مراتع استان وجود دارد. در مناطقی مانند کامیاران،بانه،سروآباد،سنندج و مریوان کار برداشت صمغ از درخت بنه انجام می شو د.بر اساس شرایط آب و هوایی سالانه حدود ۵ تا ۲۵ تن صمغ درخت بنه از جنگلهای این مناطق برداشت می شود

.نقش بندی تصریح می کند:در زمینه بهره برداری از مراتع استان در حوزه گون و درخت بنه ۶۰۷ هزار خانوار و ۴ هزار خانوار در زمینه جنگل های بنه فعالیت دارند.همچنین کار برداشت از مراتع گون و جنگل های بنه از اواخر خرداد ماه به مدت ۳ ماه انجام می شود. به منظور حفظ پوشش جنگلی مناطق مختلف استان سال گذشته ۸۲۰ هکتار جنگل کاری در منطقه کلاترزان صورت گرفت.

نقشبندی می افزاید:تنها یک کارخانه تولید آدامس از صمغ درخت ون در استان فعالیت دارد.بر همین اساس بیش از ۹۰ درصد کتیرای گون و شیره درخت بنه به صورت خرده فروشی و خام فروشی عرضه می شود.

وی می گوید:صمغ درخت بنه به کشورهای عربستان،آلمان ،تونس،عراق،فرانسه،ترکیه و شهرهای صنعتی کشور به منظور فرآوری و تولید محصولات مختلف صادر می شود.نقشبندی ادامه می دهد:به منظور حفظ اکوسیستم منطقه و احیای جنگلهای بنه و مراتع گون هر ساله بخشی از این ظرفیت ها مورد بهره برداری قرار می گیرد.همچنین این مراتع و جنگل ها به بهره برداران بومی واگذار می شود.

ظرفیت جنگل های سروآباد

یکی از بهره برداران درخت بنه در سروآباد می گوید:این منطقه دارای پوشش غنی درختان بنه است.از این رو بسیاری از خانواده ها در زمینه برداشت صمغ این درخت صدها سال است که فعالیت دارند.

هیرش پرتوی ادامه می دهد: قدمت درخت بنه در این منطقه بیش از ۲۷۰ سال است از این رو مردم آن را جزیی از زندگی و وسیله ای برای امرار معاش خود می دانند. کار برداشت صمغ از درخت بنه پس از بارش باران فصل بهار آغاز می شود و تا چند ماه ادامه دارد.همچنین نحوه برداشت به صورت تیغ زنی تنه ای درخت است.و با گل رس کاسه ای اطراف محل بریده شده ساخته می شود‌.پس از چند هفته از انجام تیغ زنی این کاسه ها از صمغ درخت بنه که ون نامیده می شود پر می گردد.

.پرتوی تصریح می کند: به طور میانگین از هر درخت کمتر از یک کیلوگرم صمغ برداشت می شود.برای جلوگیری از خشک شدن درخت هر چند سال یکبار از هر درخت صمغ گرفته می شود.

ظرفیت مراتع گون

یکی از بهره برداران گون در قروه می گوید: این منطقه از لحاظ پوشش مرتعی بسیار غنی است و شاهد فراوانی گون زار ها در آن هستیم.جلیل فرجی ادامه می دهد:برداشت کتیرا از ساقه گون در اواخر خرداد ماه به مدت ۳ ماه ادامه دارد.به طور میانگین هر بوته گون ۱۰ تا ۶۰ گرم کتیرای خشک شده دارد.

وی می افزاید: تیغ زنی ساقه گون نیازمند مهارت چند ساله است.چرا که در غیر این صورت موجب قطع ساقه و خشک شدن آن می شود.

فرجی تصریح می کند:کتیرای برداشت شده از گون به صورت خرده فروشی به عطاری های استان فروخته می شود.این مساله به دلیل قیمت اندک درآمد چندانی برای بهره بردار ندارد.همچنین بخش عمده آن نیز از طریق واسطه خریداری می شود و روانه بازار ساید استانهای کشور می شود.وی می افزاید:سالانه حدود ۲۵ میلیون تومان از تولید کتیرا درآمد کسب می کنم.

به نام کردستان به کام کشورهای اروپایی و آسیایی

مدیر تولید یک شرکت ترکیه ای فرآوری کتیرا و صمغ درخت بنه می گوید:هر ساله دهها تن انواع کتیرای سفید و زرد و شیره درخت بنه از بهره برداران کردستان خریداری و روانه کارخانجات کشور ترکیه می شود.

اخیل آچابوْغا ادامه می دهد:قیمت هر کیلو صمغ درخت بنه در کردستان حدود ۳۰۰ هزار تومان است.همچنین هر کیلو کتیرای نوع سفید نیز با نرخ ۲۵۰ هزار تومان از بهره برداران کردستانی خریداری می شود

.وی می افزای د:کتیرا در تولید انواع لوازم بهداشتی، آرایشی و داروسازی مورد استفاده قرار می گیرد.همچنین صمغ درخت بنه در صنایع داروسازی،تولید پلاستیک،چرم سازی،مواد خوراکی مانند آدامس و شکلات کاربرد دارد.به طور میانگین این مواد افزودنی طبیعی تا دهها برابر افزایش قیمت این محصولات را به همراه دارد.

آچابوْغا تصریح می کند:در صورت دریافت تسهیلات بانکی کم بهره توان سرمایه گذاری و ایجاد کارخانه فرآوری کتیرا و صمغ درخت بنه در کردستان را دارند.چرا که این محصولات در بازار کشورهای اروپایی و آسیایی از مشتری پسندی قابل توجهی برخوردار است.

گزارش/ روح الله زرین