به گزارش خبرگزاری کردپرس، آرامگاه جابر در محل روستایی قرار گرفته که به خاطر وجود همین بارگاه جابر از قدیم الایام به نام جابر معروف بوده. در نزدیکی جابر آبگیر معروف زمزم نیز واقع شده است. علاوه بر اینها این بارگاه تا دریاچه سد سیمره و تنگه معروف کافری تنها چند صد متر فاصله دارد و همین موضوع باعث شده است که سالیانه هزاران نفر برای زیارت و تفریح به این بارگاه بروند.

آرامگاه و بقعه جابر نزد مردم شهرستان بدره و استان ایلام صرفا با نام «جابر» معروف است و همین موضوع ابهاماتی را در خصوص هویت اصلی آر جابر به وجود آورده است.

این بارگاه زیارتی در دامنه کوهی به نام مله ریتک و در ۱۵کیلومتری شمال غربی شهر بدره واقع شده است.اطراف آن را گورستانی احاطه نموده و پایین دست آن شن زار وسیعی است که به خر جاور معروف است.

بارگاه جابر و نسبت وی با جابر ابن عبدالله انصاری

ساختمان قبلی آن گنبدی شکل و به صورت پلکانی و شبیه بقعه حضرت دانیال نبی بود که بعد از انقلاب اسلامی به شکل فعلی آن تجدید بنا شده است.

اهالی ساکن در این منطقه خود را بابا جابری می خوانند و برخی از آن‌ها اصل و نسب خود را از نوادگان صاحب مقبره دانسته و معتقدند که مقبره منتسب به جابر بن عبدالله انصاری همان صحابه معروف زمان پیامبر اسلام «ص»است،این در حالی است که گفته می شود مقبره جابر ابن عبدالله انصاری در شهر مدینه قرار گرفته و یکی از مکانهایی است که حاجیان هر ساله در موسم حج به زیارت این مکان می روند. به این خاطر انتساب این مقبره به جابر این عبدالله انصاری واقعیت ندارد.

از آنجایی که در بین صحابه پیامبر دو نفر یکی جابر بن سفیان و دیگری جابر بن عبدالله به جابر انصاری معروف بوده اند برخی هم بر این عقیده اند که این آرامگاه مربوط به یکی از نوادگان جابر بن عبدالله انصاری است .

جابر ابن حیان و حکایت سفر احتمالی وی به ایران و استان ایلام

برخی نیز این مقبره را به جابر بن حیان همان شیمی دادن معروف نسبت می دهند که وی از شاگردان امام جعفر صادق «ع» بوده که در مدینه به دستور منصور دوانیقی به شهادت رسید.این قول نیز به مستندات خاصی استوار نیست چرا که بر اساس روایات گفته می شود مقبره جابر بن حیان در کوفه،مدینه و یا طوس می باشد و در هیچ یک از کتب و یا مراجع تاریخی گفته نشده است که آرامگاه وی در استان ایلام و یا شهرستان بدره است.

البته گاهاً در سالهای گذشته اخبار و گزارشهایی که آرامگاه جابر را همین بارگاه در شهرستان بدره عنوان کرده باشند منتشر شده است از جمله اینکه روزنامه اطلاعات در 18 دیماه سال 46 خبر کشف مقبره جابر بن حیان در شهرستان بدره را منتشر کرده بود که آن خبر هم بر اساس گمانه زنی ها منتشر شده بود و بر پایه ی مستندات خاصی نبود.

بر اساس این گمانه زنی ها برخی اعتقاد دارند که جون جابر بن حیان از دست ماموران بنی امیه در امان نبوده از کوفه به قصد طوس و ایران از منطقه بدره می گذرد که در حین این سفر به دلایلی در محل فعلی روستای جابر از دنیا رفته و در همین محل دفن می شود.

در همین ارتباط یک عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد ایلام درباره هویت بارگاه و بقعه جابر می گوید: این بقعه از لحاظ معماری (البته ساختمان قدیمی این بارگاه منظور است) ازجمله آثار معماری اسلامی دوره سلجوقی است که گنبد زیبای آن همانند گنبد دانیال نبی در شوش ساخته شده است.

حبیب الله محمودیان افزود: در شجره نامه ای که داخل این بارگاه قرار دارد این مقبره را منسوب به جابر بن جمیل بن عبدالله انصاری دانسته و تاریخ آن را قرن هشتم هجری می دانند. گفته می شود که بقعه دارای شجره نامه ای مفصل تر است که بر روی پوست نگاشته شده است.

حکایت جابر و شهر شنبله

تصویر صفحاتی از یک کتاب دست نوشته نسبتا قدیمی از طریق یکی از اهالی روستای جابر به نام آقای محمد انصاری مقیم ایلام در اختیار نگارنده کتاب جغرافیای تاریخی بدره قرار گرفته است که می گویند اصل آن در مدینه است و اگر نوشته آن را فرض بر صحت بدانیم،مدفون در این مقبره را باید جابر صغیر بن سعد بن جابر کبیر انصاری بدانیم که ترجمه پاره ای از مطلب آن اینگونه عنوان شده است:

«این شرح حال جابر بن عبدالله انصاری است که در مدینه منوره وفات یافت و در قبرستان بقیع دفن گردید(رحمت خداوند بزرگ بر او باد).وی تعداد شش فرزند پسر بر جای گذاشت.سعد و سعید از همسرش رضیه دختر ابوطالب(خداوند از او خشنود باد)بودند و چهار پسر دیگر بشیر، زید، عبدالغفار و عبدالجبار از همسر دیگرش بودند.گویند که وی به پارسایی و عبادت شهرت داشت.

سعد در شهر شنبله و چشمان زندگی می کرد و در همان جا وفات یافت.فرزندش اسدالله امام علی بن موسی الرضا علیه السلام را ملاقات کرد و در شهر چشمان دفن شد و عمر او ۹۵سال قمری بود.

شیخ اسدالله وقتی خبر مرگ پدرش را شنید بسیار غمگین شد و همراه برادران و عموهایش حرکت کرد و به شهر چشمان آمد و شیخ جابر را ملاقات کرد که او جای پدرش را گرفت.

در حالی که گروه المرده و بزرگان در اطراف او بودند که پدرش بزرگشان بود(خداوند اورا بیامرزد)بعد از مدتی برادرش شیخ سعد و فرزندش از او دور شدند و به وطنشان برگشتند و به نحو احسن مشغول درختکاری و آبیاری شدند و ذرت و گندم و جو و حبوبات کاشتند و کسی را از ثمر آن منع نمی کردند.»

در پایین دست ریگزار جاور آثار و ابنیه شهری کهن وجود دارد که در کنار آن دو چشمه زلال در جریان است و در بالادست خر جاور محلی مسکونی بوده که به نام شیله معروف است و احتمال می رود که منظور از آن ها همان چشمان و شیله باشد و بقعه جابر در بین این دو محل واقع شده است.

کرامات جابر

آنچه که هست ،بارگاه و بقعه جابر از گذشته های دور تاکنون مورد توجه بسیاری از ارادتمندان وی در شهرستان بدره و استان ایلام بوده است و در این زمینه روایات زیادی از کرامات وی نقل شده است.

در این زمینه یکی از اهالی جار به کردپرس می گوید: نقل است که در سالهای خیلی دور چند تا دزد در منطقه جابر به خانه یک پیرزن میزنند و همه دار و ندارش را به سرقت می برند.

اسلام انصاری افزود: بعد از این جریان پیرزن متوجه میشود و دعا می‌کند که دارایی های وی و گاوی که از وی به سرقت رفته است از منطقه جابر خارج نشود.

وی ادامه داد: دزدها آن شب را کامل راه می روند اما در کمال شگفتی متوجه میشوند که هرچه اه رفته اند هنوز در سر جای اولشان هستند. آنها پس از آنکه متوجه موضوع می شوند اموال و گاوی که از آن پیرزن به سرقت برده اند را جا گذاشته و فرار می کنند. این ماجرای واقعی را بعدها خود آن دزدها تعریف کرده بودند.

گزارش: حشمت اله کرمی نژاد