به گزارش کردپرس، ترکیه بعد از سازش با روسیه بر سر ادلب در سوریه، دوباره مسئله مداخله نظامی در مناطق تحت کنترل کردها در شمال سوریه را مطرح کرده است و امیدوار است از وضعیت پیچیده شمال سوریه دستاوردهای جدید برچیند.

رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه پس از معامله با سوریه که مانع از حمله دولت سوریه به ادلب شد، روی مناطق تحت کنترل کردها در شمال سوریه متمرکز شده است. اردوغان که برای شرکت در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل به آمریکا رفته است، در سخنرانی خود در جمع گروه های آمریکایی-ترکی، مسئله مداخله نظامی ارتش این کشور را در آن طرف از رود فرات که نیروهای آمریکا و کردها حضور دارند، مطرح کرد. او در یکی از سخنرانی های خود گفت: « ما تعداد مناطق امن در داخل سوریه که منطقه شرق رود فرات را نیز در بر می گیرد، افزایش خواهیم داد.» وی سپس در جمع دیگری با اشاره به عملیات نظامی قبلی ترکیه در منطقه گفت: « ترکیه مانند عملیات سپر فرات و شاخه زیتون، در شرق رود فرات نیز اقدامات مشابهی انجام خواهد داد.»

به نظر می رسد که اولین منطقه که در تیررس ترکیه است، تل ابیض باشد که بین دو کانتون تحت کنترل کردهای سوریه یعنی جزیره و کوبانی قرار دارد. هدف آسان دیگری برای ترکیه منطقه راس العین در شرق تل ابیض است که بعد از کنترل آن از سوی کردها در جولای سال 2012، صحنه درگیری میان نیروهای یگان های مدافع خلق سوریه یا ypg و شورشیان سوریه بود که از منطقه جیلان پیلار ترکیه به این منطقه نفوذ می کردند.

میزان جمعیت عربها در تل ابیض بیشتر از کردهاست اما جمعیت این دو گروه قومی در راس العین تقریبا برابر است. تل ابیض در سپتامبر 2012 توسط تیپ های جبهه النصره، احرار الشام، توحید و الفرقان تصرف شد اما این منطقه به دنبال تقابل میان گروه های وابسته به القاعده در ژانویه سال 2014 به دست نیروهای داعش افتاد. وقتی ypg و نیروهای متحد عرب آن در سال بعد تل ابیض را از داعش پس گرفتند، ترکیه کردها را به پاکسازی قومی در روستاهای ترکمن و عرب نشین متهم کرد. در گزارش مناقشه برانگیز عفو بین الملل نیز چنین ادعایی مطرح شده بود.

بعدا ترکیه که می خواست آمریکا را از همکاری با نیروهای ypg منصرف کند، برنامه جایگزینی که اراده داد شامل حرکت دادن 10000 تن از نیروهای ارتش آزاد سوریه از مسیر تل ابیض و عین عیسی به رقه بود. این برنامه برای متوقف کردن حمایت آمریکا از کردهای سوریه بود اما همچنین به ارتش ترکیه اجازه می داد ارتباط میان کانتون های جزیره و کوبانی را قطع کند.

دلیلی که اردوغان برای عملیات جدید احتمالی ترکیه می آورد، جلوگیری از « ایجاد کریدور ترور» در منطقه است؛ توجیهی که از زمانی که نیروهای ypg -که آنکارا آنها را تروریستی می داند- تل ابیض را برای تضمین ایجاد ارتباط میان کوبانی و جزیره در سال 2015 تصرف کردند، تغییر نکرده است. اردوغان در اشارات خود در روزنامه نیویورک، با بیان این که ترکیه کنترل جرابلس، الباب و عفرین را به دست گرفت تا نگذارد این منطقه به کریدور ترور تبدیل شود، بر این برهان خود تاکید کرد. او با اشاره به حمایت آمریکا از کردهای سوریه افزود: « متاسفانه، شرکای استراتژیک ما قدم های متفاوتی با ما بر می دارند. متاسفانه، علاوه بر ارسال 3000 محموله هوایی، 18000 کامیون پر از سلاح به این منطقه ارسال شده است.»

دخالت نظامی در تل ابیض با استفاده از این برهان که هدف ممانعت از ایجاد کریدور ترور و بازگرداندن اعراب و ترکمانهایی به منطقه بوده که هدف پاکسازی قومی قرار گرفته بودند، تقریبا می تواند به عنوان کالایی به عامه مردم ترکیه فروخته شود.

فارغ از این لفاظی ها، برخی تحرکات نظامی در این منطقه دیده می شود.هم منابع کرد سوریه و هم رسانه های نزدیک به دولت ترکیه تاسیس پایگاه نظامی از سوی ارتش ترکیه را در شهر مرزی آکچه قلعه ترکیه گزارش کرده اند. روزنامه تقویم ترکیه در میانه پوشش بیانات اردغان در نیویورک، گزارش داد که « اکنون که مسئله ادلب در مسیر حل شدن قرار گرفته، توجه آنکارا به شرق رود فرات تغییر مسیر داده است. دکمه شروع این اقدام زده شده است. واحدهای ارتش در نزدیکی مرز مستقر شده اند. ما مطلع شده ایم که این مداخله نظامی تل ابیض، کوبانی، قامیشلی و راس العین را هدف قرار داده است.» در همین حال، خبرگزاری هاوار نیوز از حضور صدها خودروی نظامی و نیروهای ارتش ترکیه در بخش ترکی مرز خبر داده است.

صالح مسلم، از رهبران ارشد کرد سوریه که تا این اواخر حزب pyd را رهبری می کرد، تهاجم نظامی از سوی ترکیه را رد نکرده است. وی به المانیتور گفت :« ترکیه در حال ایجاد استحکامات نظامی در مرز است. می خواهد دست به برخی اقدامات بزند اما شرایط به نفع آن نیست. البته که لازم است ابتدا از ادلب خلاصی یابد.» صالح مسلم افزود: « ما نمی توانیم بگوییم که ایا آمریکا مانع حرکت ترکیه خواهد شد یا خیر. شما باید این را از آنها بپرسید. ما بر قدرت خود متکی هستیم. هیچ کس تضمین نداده که از ما حمایت کند.»

این که فشارهای اردوغان تا چه حد بازی را به پیش می برد به آمریکا و روسیه بستگی دارد. اگرچه روسیه به ترکیه در مورد حمله نظامی به عفرین چراغ سبز نشان داد اما زود است به این فکر کنیم که مسکو حمله ترکیه به منطقه شرق رود فرات در سوریه را چگونه می بیند. با توجه به اینها، دو دلیل عمده ای که روسیه زمینه حمله ترکیه به عفرین را فراهم کرد همچنان باقی است. دلیل اول کسب اطمینان از ادامه همکاری ترکیه با روسیه در زمینه چارچوب آستانه است. دلیل دوم این است که تهدید ترکیه علیه کردها، باعث دور شدن آنها از آمریکا و مجبور کردن آنها به سازش با دمشق می شود. تنها نقطه ضعف این مسئله برای مسکو این است که ترکیه سهم بیشتری از دخالت در سوریه داشته و تا حدی پیش می رود که خواسته های خود را تحمیل کند. این مسئله زنگ خطری برای دمشق نیز محسوب می شود.

به نظر می رسد عدم پیشرفت ملموس در دو دور مذاکره میان شورای دموکراتیک سوریه به رهبری کُردها و دمشق، به علاوه اقدامات کردها برای تسری پروژه خودگردانی در شمال شرق سوریه، روسیه را سوق داده است تا موضع روشن تری در قبال این موضع بگیرد. در اشاره مهمی به اهمیت این مسئله، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز 21 سپتامبر گفت: « مهم ترین تهدید برای یکپارچگی قلمرو سوریه از ناحیه کرانه شرقی رود فرات است که نهادهای مستقل و خودمختار تحت کنترل آمریکا ایجاد شده اند. ما اصرار داریم که باید به این اقدام غیرقانونی پایان داده شود.»

سرویس ترکی خبرگزاری اسپوتنیک روسیه گزارش داد که میزان حضور نظامی آمریکا با ایجاد 25 پایگاه نظامی و 5000 نیروی نظامی در شمال شرق سوریه افزایش پیدا کرده است. گلو عیسی یکی از مقامات ارشد نیروهای دموکراتیک سوریه در تایید این گزارش به اسپوتنیک گفت « ایالات متحده در حال افزایش حضور نظامی خود در سوریه است. این کشور در حال ایجاد پایگاه های جدید و توسعه پایگاه های قبلی است. آمریکا برای مدتی طولانی در سوریه خواهد ماند.»

آمریکا همچنین در مناطقی مانند دریق، رمیلان، کوبانی، عین عیسی و تل ابیض که ترکیه می خواهد ارتباط میان آنها را قطع کند حضور دارد. ترکیه در سال 2016 که مناطقی از جرابلس تا الباب را تصرف کرد، تحت فشار آمریکا مجبور بود شهر منبج را از اهداف خود خارج کند. آمریکا پس از مذاکرات بسیار، فقط به گشت زنی های مشترک با ترکیه در حومه منبج رضایت داد و شهر به نیروهای محلی واگذار شد.

اکنون ترکیه حتی به مداخله بیشتری نظر دوخته است. این که آمریکا تا چه حد ممکن است به چنین تحرکی رضایت دهد هنوز یک راز است زیرا این امر مستلزم ایجاد تغییر در سیاست آمریکا در سوریه است. مداخله ترکیه بدون چنین تغییری، به عنوان مداخله در حضور آمریکا نیز تلقی خواهد شد. جان بولتن، مشاور امنیت ملی آمریکا در روز 24 سپتامبر در پیام تندی که بر ناتمام ماندن کار آمریکا در سوریه تاکید می کرد، قول داد که نیروهای آمریکا از سوریه بیرون نروند.»

هنوز هم می توانیم پیش بینی کنیم که اردوغان، که به دنبال استفاده از تنش میان آمریکا و روسیه و استفاده از فرصت ها با استفاده از تاکتیک پر کردن خلع هاست، بر مداخله خود اصرار بورزد. به نظر می رسد که حداقل، این تهدیدها با هد ف آغاز روند جدیدی برای معامله با آمریکا باشد. اقدام نظامی ترکیه در تل ابیض حتی اگر یک تاکتیک هم باشد، بدون نوعی تفاهم و آشتی با آمریکا اتفاق نمی افتد. به نظر می رسد که تحرکات نظامی ترکیه در مرز با سوریه فراتر از ایجاد فشار روانی بر ypg ، متقاعد کردن همکاران ترکمن و عرب کردها به تغییر موضع و تقویت موضع ترکیه در مقابل جامعه بین الملل و نشان دادن راه حلی کلی نرود.

منبع: المانیتور

نویسنده: فهیم تاشتکین

ترجمه: خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101