به گزارش کرد پرس، امروزه صنعت گردشگری یکی از نیروهای محرکه در اقتصاد جهانی به شمار می‌رود و تـوسعه بـسیار زیـادی در دنیا داشته است. اقلیم و شرایط آب و هوایی بـه عـنوان یـکی‌ از‌ عـوامل‌ مـحیط طـبیعی، تأثیر بسزایی‌ در‌ گردشگری‌ و گذران اوقات فراغت در مناطق مختلف دارا است.

گروهی گردشگری را عنصری برای پیوند میان ملت ها و ابزاری برای صلح جهانی می پندارند و گروهی دیگر از آن به عنوان اسبابی برای تهاجم فرهنگی یاد می كنند. در هر دو تعریف، انسان ها مد نظر هستند. مطالعات و كاوش های مختلف اندیشمندان و متفكران از همین زمان آغاز می شود، چون مردم دیگر مانند گذشته تنها برای گذران اوقات فراغت سفر نمی کردند. گردشگری جنبه اقتصادی پیدا كرده بود، هم برای مبدأ و هم برای مقصد.

معرفی ظرفیت ها و جاذبه های گردشگری، انعكاس ظرفیت ها و توانمندی های اقتصادی منطقه، ظرفیت های امنیتی كشور و زمینه سازی برای جذب سرمایه های داخلی و خارجی در عرصه گردشگری از جمله كاركردهای مهم رسانه در زمینه توسعه گردشگری است. توسعه­ گردشگری دریاچه زریوار از یک طرف با فراهم آوردن فرصت های جدید اشتغال برای مردم منطقه (مردم شهرستان و مردم روستاهای اطراف دریاچه) وسیله­ای است كه به منطقه حیاتی دوباره می دهد و موجب توسعه این منطقه می شود، از طرف دیگر توسعه صنعت توریسم و گردشگری دریاچه­ زریوار بدون داشتن برنامه­ریزی صحیح سبب آسیب های زیست محیطی جبران ناپذیری خواهد شد. دریاچه­ زریوار در فاصله 2 كیلومتری شمال غربی شهرستان مریوان در استان كردستان و در طول جغرافیایی 46 درجه و 10 دقیقه و عرض 35 درجه و 31 دقیقه و در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا قرارگرفته است. پیدایش دریاچه به گفته كارشناسان كه یكی از بزرگترین دریاچه­های آب شیرین جهان محسوب می­شود به دوران سوم زمین شناسی برمی­گردد. آب دریاچه، شیرین است و از تعدادی چشمه­های كفجوش و نزولات جوی تأمین می گردد از این جهت یکی از کلیدی ترین ظرفیت های گردشگری استان کردستان به شمار می آید که شایسته توجه و توسعه روزافزون در این حوزه خواهد بود.

خبرگزاری کردپرس جهت تبیین ظرفیت ها، انعکاس فرصت های موجود و همچنین شناسایی موانع و مشکلات مرتبط با تالاب زریوار خوانشی آسیب شناسانه در ارتباط با پیوند میان تالاب زریوار و حوزه گردشگری انجام داده است و در حوزه دریاچه زریوار به عنوان سوژه ای محوری جهت بهره وری در صنعت گردشگری مشاهداتی میدانی را منعکس می کند که حاصل مطالعه و تحقیقی میدانی از نهادها و شخصیت های حقیقی و حقوقی مرتبط با گزارش است.

آنچه از مشاهدات میدانی خبرنگار کردپرس حاصل شد و همچنین فاضل نیا و هدایتی (1389: 145-170) بدان اشاره کرده اند در این گزارش به جهت اختصار به صورت فهرست وار تحت عنوان نقاط قوت و نقاط ضعف یا مشکلات موجود در ارتباط با تالاب زریوار به عنوان سوژه ای محوری در حوزه گردشگری ذکر خواهند شد:

نقاط قوت:

- ظرفیت بالای منطقه جهت سرمایه گذاری در صنعت توریسم (آب، کشاورزی، قایقرانی، استراحتگاه، تفریحگاه و...)

- فرهنگ مهمان نوازی مردم منطقه و استقبال این مردمان از گردشگران

- ظرفیت اقتصادی منطقه به جهت نزدیکی به مرزی رسمی میان ایران و اقلیم کردستان و تمایل گردشگران به خرید کالا.

- وجود امنیت اجتماعی و روانی مناسب در منطقه.

- مناظر بکر و طبیعت دست نخورده و ظرفیت منطقه در حوزه پیاده روی و کوهنوردی.

- موقعیت استراتژیک جغرافیایی دریاچه که در محور مرز میان ایران و اقلیم کردستان است.

- ارزان بودن اجناس و خدمات دهی ارزان در منطقه نسبت به استانهای دیگر.

- افزایش سرمایه گذاری سرمایه داران در حوزه های خدماتی از جمله هتلداری و اقامتی.

- پیوستن دریاچه به کنوانسیون رامسر.

ضعف ها:

در صنعت توریسم دریاچه زریوار به چندین مشکل اساسی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و همچنین اکولوژیکی به وضوح دیده می شوند که برخی از این ضعف ها عبارتند از:

- عدم سرمایه گذاری مطلوب بخش دولتی

- صید بی رویه و عدم ساماندهی و نظارت دقیق در حوزه صید ماهی در دریاچه.

- تعدد مدیریت و مشکلات ناشی از موازی کاریها.

- کمبود امکانات بهداشتی.

- عدم توجه به جاده های حاشیه دریاچه.

- وفور دستفروشان و عدم ساماندهی واحدهای خدمات دهی در دریاچه از جمله بوفه داران و صاحبان غرفه های ماهی کبابی.

- بی کیفیت بودن قایق های اجاره ای و عدم نظارت دقیق بر اسکله های قایقرانی.

- عدم توجه کافی به امکانات ورزشی و بویژه ورزشهای آبی.

- عدم کفایت امکانات اقامتی و رفاهی در دریاچه.

- عدم فرهنگ سازی در میان مردم منطقه به منظور بهره گیری از ظرفیت های دریاچه.

- عدم توجه کافی به گونه های جانوری و گیاهی دریاچه هم از جهت حفظ محیط زیست هم از نظر بهره وری اقتصادی.

- عدم توجه و نظارت دقیق بر حفر چاههای آب غیرمجاز در اطراف دریاچه که سبب کاهش آب شیرین دریاچه شده.

- ساخت و ساز غیرمجاز در اطراف دریاچه و آلودگی های زیست محیطی ناشی از آن.

- تخریب جنگل های پیرامون دریاچه و آتش سوزیهای پی در پی.

نهادها و شخصیت های حقوقی مرتبط با گزارش حاضر عبارتند از محیط زیست، اداره میراث فرهنگی و گردشگری، اداره منابع طبیعی، شهرداری و فرمانداری شهرستان مربوطه.

در گزارش حاضر برخی از مهمترین موارد مذکور در بخش نقاط ضعف و قوت گزارش را با رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری مریوان به بحث گذاشتیم.

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری مریوان در پاسخ به پرسشی در مورد نقش میراث فرهنگی در جذب گردشگر بیان داشت: اقدامات خوبی در حوزه سنگفرش کردن تالاب انجام شده است. سنگفرش های پیرامون تالاب زریوار با کارفرمایی این سازمان و مجری گری شهرداری مریوان انجام شده است که بخشی از اعتبارات آن از سوی اداره میراث فرهنگی تامین شد. لاین شمالی پیاده رو تالاب یا به اصطلاح لاینی که از قسمت عوارض به پارکینگ متصل است با اعتبار سازمان گردشگری به مبلغ 350 میلیون تومان در سال 95 و با مجری گری میراث فرهنگی انجام شد. سازمان میراث فرهنگی یک دفتر اطلاع رسانی در تالاب زریوار دارد و در فصولی که تعداد گردشگر زیاد است در آنجا نقشه و راهنما و بروشور گردشگری در میان مسافران توزیع می شود و راهنمایی لازم به مسافران و گردشگران داده می شود. در ارتباط با سایت پرنده نگری نیز حدادیان به کردپرس گفت: با همکاری محیط زیست و میراث فرهنگی و انجمن سبز چیای مریوان این سایت پرنده نگری فعال است و دو تلسکوپ دارند و هر زمانی که ضرورت داشته باشد تلسکوپ ها فعال می شود و مردم و مسافران می توانند از پتانسیل موجود بهره ببرند.

فریاد حدادیان در مورد کارهای انجام شده در سالهای گذشته جهت توسعه ی خدمات رفاهی تالاب زریوار افزود: ما برای کباب ماهی های مستقر در تالاب پروانه بهره برداری صادر کردیم و مشغول فعالیت هستند و چون که مجری خود تالاب زریوار شهرداری بوده است ما در اکثر کارهای دریاچه دخالت نداشته ایم و محیط زیست نیز به عنوان مالک تالاب زریوار محسوب می شود.

رئیس اداره میراث فرهنگی مریوان در خصوص سرمایه گذاری بخش دولتی یا خصوصی و دستاوردهای این حوزه گفت: فعلاً سرمایه گذاری از طرف بخش خصوصی انجام نشده چون که تالاب زریوار از طریق کانال محیط زیست محدودیت هایی را دارد و تا زمانی که استعلام و موافقت محیط زیست وجود نداشته باشد ما نمی توانیم بخش خصوصی را برای سرمایه گذاری معرفی کنیم و بخش خصوصی هم در بحث سرمایه گذاری در تالاب زریوار دارای مشکلاتی هستند و نمی توانند سرمایه گذاری لازم را انجام دهند.

فریاد حدادیان در مورد عدم کفایت امکانات خدماتی و رفاهی و به ویژه اقامتی و برنامه این سازمان برای این مشکلات ابراز داشت: اگر از منظر زیست محیطی به تالاب زریوار بنگریم بحث اسکان در حاشیه تالاب کاملاً مسئله ای غیرمنطقی است و اسکان نیاز به زیرساخت دارد. ما در بالای تالاب زریوار هتل جهانگردی داریم که برای اسکان و اقامت هیچ مشکلی ندارد و فاصله تالاب زریوار تا شهر مریوان 3 الی 4 دقیقه است و ما در محدوده تالاب زریوار 4 الی 5 هتل و مجتمع داریم که شامل هتل زریوار، هتل قصر، هتل جهانگردی و مهمانپذیر کانی می باشد و مجتمع شهید رجایی اما در محوطه تالاب اگر از منظر اداره محیط زیست مشکلی وجود نداشته باشد اداره میراث فرهنگی ضرورتی به ساخت مجتمع یا هتل نمی بیند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی مریوان در خصوص نحوه تعامل با سمن و انجمن های مردمی گفت: میراث فرهنگی در خصوص دریاچه زریوار ارتباط نزدیکی با سمن ها و انجمن های مردمی دارد که انجمن های مردمی به صورت تخصصی در تالاب زریوار مشغول فعالیت هستند و اگر مشکلی با انجمن های مردمی وجود داشته باشد تنها مرتبط به مبحث زیست محیطی است که آنها به صورت تخصصی تر به این موضوع می نگرند و نگران تخریب شدن هر چه بیشتر تالاب زریوار هستند.

حدادیان در پایان در مورد تعداد گردشگران و مقایسه آمار سال 97 با سالهای گذشته افزود: تعداد گردشگران در 6 ماه اول سال جاری 228905 بوده است که 40 درصد رشد نسبت به سال گذشته داشته است.

ادامه دارد...

منابع:

1- اداره حفاظت محیط زیست استان کردستان.

2- اداره گردشگری و میراث فرهنگی شهرستان مریوان.

3- منابع طبیعی شهرستان مریوان.

4- فرمانداری شهرستان مریوان.

5- شهرداری شهرستان مریوان.

6- فاضل نیا، غریب و صلاح هدایتی (1389)، راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری دریاچه زریوار، نشریه جغرافیا و توسعه، شماره 19، صص 145-170.