کُردپرس-ترکیه امروز در قضیه ادلب ، آزمون سختی در پیش دارد، یا دومینوی شکست این کشور در سوریه تکمیل می شود و یا موفق به ایجاد فضایی برای اعمال نفوذ بلند مدت در سوریه خواهد شد. سوال کلیدی این است، پس از پاکسازی ادلب ، معارضان مسلح به کجا می روند؟ امری که کُردها از آن به عنوان آغاز مرحله دیگری از درگیری ترکیه با نیروهای کُرد در شمال سوریه نام می برند.رسانه های وابسته به کُردهای سوریه مدعی هستند که بر اساس اطلاعات به دست آمده از سازمان های مدنی سوریه، نیروهای ارتش آزاد سوریه و ارتش ترکیه بعد از آن که عفرین و شهرهای اطراف این کانتون کُردنشین را به تصرف خود درآورده اند تا کنون دست کم 260 هزار عرب و ترکمن سوری را در این کانتون کُردنشین و مناطق دیگر تحت کنترل خود مستقر کرده اند. حتی به ادعای برخی رسانه های کُردی از انتقال ترکمن های چین توسط ترکیه به کانتون عفرین خبر می دهند.آنچه که مشخص است،ترکیه در زمین سوریه، در حال بازی جدیدی است.مرحله اول این بازی جداکردن معارضان از تروریست و نامگذاری و کُدگزاری بر روی این گروه ها است.مرحله دوم تشخیص سوری از غیرسوری بودن گروه های مسلح و مرحله سوم تلاش برای ایجاد نیروهایی یکدست و تحت یک‌فرماندهی واحد در این‌مناطق خواهد بود.حال پرسشی که پیش می آید این است سرنوشت گروه هایی که تروریست نامیده می شوند و اعضای غیر سوری دارند چه خواهد شد؟ به نظر می رسد سه راه حل در این باره وجود داشته باشد.راه حل اول تسلیم و عودت این افراد به کشورهای مبدا خواهد بود.راه حل دوم ، البته (بصورت غیرقانونی)ترانزیت این افراد به مناطق بحرانی در افغانستان و لیبی و کشمیر و شرق آسیا است؛همان اتفاقی که (برخی می گویند توسط آمریکا و ترکیه و برخی کشورهای دیگر)برای بخشی از اعضای داعش افتاد و یا اتفاقی که اعضای القاعده در افغانستان و طالبان پس از سال ۲۰۰۱ با ان‌روبرو شدند و در نقاط مرزی و کوهستانی افغانستان و پاکستان جای داده شدند.راه حل سوم انتقال به مناطق حائل زیر نظارت ترکیه در شمال سوریه است.برای این منظور در گفت و گو با کارشناس حوزه روابط بین الملل ابعاد این موضوع را بررسی کرد.《اژدر پیری سارمانلو》 کارشناس ارشد روابط بین الملل، تحلیلگر سیاسی، سردبیر ماهنامه علمی پژوهشی (پژوهش ملل) معتقد است:اگر قضیه ادلب به نفع آنکارا تمام نشود ، این احتمال که ارتش ترکیه به مناطق تحت کنترل نیروهای کُرد هجوم ببرد ، وجود دارد، امری که هم اکنون باعث اختلاف هایی در قضیه منبج بین آمریکا و ترکیه شده است.
کُردپرس-با پایان یافتن مهلت سوچی برای خلع سلاح نواحی عاری از سلاح در ادلب،آینده این منطقه را چگونه ارزیابی می کنید؟
به موجب توافق سوچی بین روسیه و ترکیه، یک منطقه حائل ۱۵ تا ۲۰ کیلومتری میان نیروهای دولت سوریه با شورشیان در ادلب تعیین شد و به شورشیان تا ۱۵ اکتبر (23 مهر) مهلت داده شد که سلاح های سنگین خود را از منطقه بیرون ببرند. نیروهای این گروه ها نیز باید ادلب را ترک می کردند. طی سال‌های گذشته ادلب تبدیل به منطقه‌ای شده که از بخش‌های مختلف سوریه گروههای مسلح وارد آن شده و در آنجا تمرکز داشته‌اند که همگی آنها تحت حمایت حکومت ترکه هستند.
در جریان توافق آستانه، توافق پنهانی بین روسیه و ترکیه جهت ازادسازی مناطقی از استان ادلب به این شکل صورت گرفت که در قبال تصرف بخشی از مناطق استان ادلب توسط نیروهای دولتی سوریه و ترک، نیروهای مخالف تحت کنترل آنکارا، ترکیه مجوز ورود به جرابلس، اعزاز و الباب از روسیه را گرفت و همه نیروهای مستقر در این مناطق به این شهرها منتقل شدند. که بعدها در ادامه همین توافق چراغ سبز روسها به اردوغان جهت حمله و تصرف عفرین داده شد. بشار اسد قصد دارد تحت هر شرایطی ادلب را به اغوش سوریه بازگرداند. ترکیه نیز در این میان به قول خودش می کوشد حساب نیروهای مخالف حکومت سوریه تحت کنترل خود با تروریست‌های افراطی را از هم جدا کند. موضوعی که در این باره به وضوح روشن است ترکیه بدون هیچ دستاوردی نیروهای وابسته به خود جهت ایجاد یک منطقه حائل از ادلب بیرون نخواهد برد. گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد در صورت تخلیه نیروهای معارض وابسته به ترکیه این نیروها جهت مقابله با نیروهای سوریه دموکراتیک به مناطق عفرین، الباب، اعزاز و جرابلوس منتقل شوند. در صورت محقق شدن این سناریو از سوی حکومت ترکیه احتمال میرود تنش بین آمریکا و ترکیه در سوریه جهت حمله به نیروهای کُرد بیش از پیش شعله‌ورتر شود.
کُردپرس-به نظر شما هدف نهایی ترکیه در ادلب و شمال سوریه چیست؟
قبل از تصرف عفرین توسط ارتش ترکیه یکی از اهداف ترکیه جهت سیطره بر ادلب همسایگی این منطقه با عفرین برای ترکیه بسیار اهمیت داشت. ترکیه با حضور در ادلب، توانست منطقه عفرین که در کنترل نیروهای کُرد "پ.ی.د." و "ی.پ.گ." بود را تصرف کند. این موضوع برای ترکیه بسیار حائز اهمیت بود چرا که اجازه نخواهد داد کانتون مشترک کُردی در جنوب این کشور شکل بگیرد. در حال حاضر هدف غایی ترکیه در ادلب جلوگیری از حمله همه جانبه نیروهای بشار اسد و روسیه به نیروهای معارض مستقر در این منطقه است. ترکیه خوب میداند با از دست دادن ادلب دیگر بهانه ای برای ماندن در خاک سوریه برای ارتش و نیروهای تحت کنترل او نخواهد بود. همچنین نخواهد توان مقابله با نیروهای سوریه دموکراتیک به رهبری کُردها را از دست خواهد داد.
کُردپرس-رابطه کُردها و دولت مرکزی پس از بن بست در مذاکرات را چگونه ارزیابی می کنید و چه تاثیری بر ادلب و دیگر نواحی تحت کنترل ترکیه خواهد داشت؟
توافق کُردها با حکومت سوریه را می‌توان برای مقابله با ترکیه آغازگر فصل جدیدی در رابطه دو طرف در جریان جنگ داخلی سوریه دانست. روابط میان دولت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و کُردهای شمال شرقی سوریه در جریان جنگ ۷ ساله این کشور از اهمیت اساسی برخوردار بوده است. کُردها و بشار اسد بیشترین قلمرو را در سوریه کنونی تحت کنترل دارند و گروههای دیگر مناطق کوچکی را کنترل می کنند.
نیروهای دموکراتیک سوریه که از سوی نیروهای آمریکایی حمایت می شوند در جریان جنگ با نیروهای داعش توانستند نزدیک به یک چهارم خاک سوریه را در شمال شرقی این کشور تحت کنترل خود بگیرند. کُردها در جریان جنگ داخلی سوریه در مناطق شمال شرقی نقش نوعی سپر دفاعی در مقابل حملات تروریست های داعش و نیروهای وابسته به حکومت ترکیه را داشتند. با اینکه هر دو طرف در بیشتر مواقع تلاش کرده اند با یکدیگر درگیر نشوند اما دمشق و کُردها در بسیاری از مسائل اختلاف نظرهای اساسی دارند. کُردها بدنبال خودمختاری در شمال شرقی سوریه همراه با یک دولت غیرمتمرکز در سوریه هستند در حالی که دمشق خواستار بازگرداندن سیستم تمرکزگرای دولت مرکزی و کنترل تمامی خاک سوریه مانند گذشته است. بشار اسد پیشتر قسم خورده بود تمام خاک سوریه را دوباره تحت کنترل بگیرد با این حال برای نخستین بار در ماه مه گذشته در حالی که از لحن تهدید آمیز نیز استفاده می کرد گفت که همه درها برای گفتگو با کُردها باز است. حال این درهای گفتگو باتوجه به لحن تهدید آمیز رئیس جمهور سوریه چه میتواند باشد جای شک و گمان بسیاری دارد. با کاهش خطر نیروهای جهادگرا در سوریه از جمله داعش، مرحله بعدی بازگرداندن صلح به سوریه، به روابط دولت مرکزی و کُردها بستگی خواهد داشت. دو نیروی مهم در سوریه که هنوز مشخص نیست اختلاف نظرهای عمیقا متفاوت شان را چگونه بدون درگیری حل و فصل خواهند کرد. با این حال اگر ادعای شورای دموکراتیک سوریه از سوی دمشق تایید شود، این توافق را می توان قدم بزرگی برای حل مسالمت آمیز اختلاف دو طرف محسوب کرد.
نظر شما