کردپرس: اتحاد اسلامی کردستان عراق جزو احزاب اسلامی میانه‌رو است که‌ از حیث فکری متأثر از جریان جهانی اخوان‌المسلمین ‌است. هر چند پیشینه‌ فعالیت های غیر رسمی این جریان در کردستان و عراق به‌ سالهای ۱۹۴۰ باز می گردد، اما پس از تصویب قانون فعالیت رسمی احزاب در پارلمان کردستان عراق، در سال ۱۹۹۴ در چارچوب اتحاد اسلامی کردستان و به‌ رهبری صلاح الدین بها الدین رسماً فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز کرد. این حزب که‌ در مقایسه‌ با دیگر جریان های اسلامی کُردی در شمال عراق در دهه‌ 90 که‌ این منطقه‌ درگیر رقابت های خشونت آمیز میان احزاب کردستانی بود با رویکردی مسالمت آمیز توانست چهره‌ ای متفاوت از خود به‌ نمایش بگذارد و در برخی موارد نیز نقشی میانجیگرانه‌ میان طرفین تنش ها ایفا نماید و این نیز موجب تقویت جایگاه‌ مردمی آن شد.

اتحاد اسلامی در کنگره‌ هفتم خود در سال 2016 و پس از چهار سال رهبری محمد فرج بار دیگر صلاح الدین بها الدین را به‌ عنوان رهبر انتخاب کرد. در آن زمان، عده‌ ای این تغییر را نقطه عطفی در تاریخ سیاسی حزب می دانستند. رهبر جدید اتحاد اسلامی در کنگره‌ هفتم تصریح کرد که‌ کادرها و هواران، حزبی را می خواهند که‌ دنباله‌ رو هیچ کسی نباشد و دارای استقلال رای باشد. وی به‌ تلاش ها برای توسعه‌ حزب و ارتقا جایگاه‌ آن در صحنه‌ سیاسی کردستان و عراق اشاره‌ کرد، اما نتایج انتخابات پارلمانی کردستان در 30 سپتامبر 2018 کاهش جایگاه‌ این حزب را نشان داد.

اتحاد اسلامی کردستان در انتخابات پارلمانی کردستان در سال 2013 توانست با کسب 186 هزار و 741 رای و کسب 10 کرسی پارلمانی، به‌ عنوان حزب چهارم اقلیم کردستان و حزب برتر اسلامی به‌ پارلمان راه‌ یابد، اما نتایج انتخابات پنجمین دوره‌ پارلمان کردستان در 30 سپتامبر 2018 از شکست این حزب حکایت دارد. اتحاد اسلامی در این انتخابات با از دست دادن 107 هزار و 307 رای نسبت به‌ دوره‌ پیشین یعنی کاهش 57.4 درصدی آرا، نصف کرسی های دوره‌ قبل یعنی 5 کرسی را کسب کرد. نتایج کسب شده‌، شوکی جدی برای رهبری و کادرها و هواداران حزب بود و گمانه‌ زنی ها در خصوص احتمال تغییرات ساختاری و رهبری حزب را افزایش داد.

کردپرس برای بررسی مسائل مورد اشاره‌ گفتگویی با هادی علی رئیس شورای سیاسی اتحاد اسلامی کردستان ترتیب داده‌ است که‌ در ادامه‌ می خوانید:

کردپرس: بر اساس نتایج اعلام شده پنجمین دوره انتخابات پارلمان کردستان عراق، اتحاد اسلامی کردستان که در ائتلاف به سوی اصلاح به همراه جنبش اسلامی کردستان وارد کارزار انتخابات شد، نسبت به دوره گذشته با کاهش چشمگیر میزان آرا و به نصف کاهش یافتن شمار کرسی ها مواجه شد، به عنوان یکی از مقامات تصمیم گیرنده حزب چه عواملی را در این افول جایگاه دخیل می دانید؟

هادی علی: در کاهش آرا و کرسی های اتحاد اسلامی کردستان در انتخابات پارلمانی کردستان می توان به دو عامل اشاره کرد. عامل اول به خود انتخابات و روند برگزاری آن از سوی دو حزب حاکم اقلیم کردستان ارتباط دارد. در انتخابات مجلس نمایندگان عراق در 12ی می 2018 شاهد تقلب گسترده بودیم و این نیز نا امیدی مردم را به دنبال را داشت. تلاش هایی برای جلوگیری از انجام این تقلب و همچنین تغییر نتایج صورت گرفت، اما هیچ نتیجه ای به دنبال نداشت. با وجود شرایط به وجود آمده، تحریم انتخابات از سوی اقشار ناراضی جامعه که انتخابات را سالم و شفاف نمی دانستند قابل پیش بینی بود و این تحریم، اعتراضی به احزاب حاکم بود. بدون شک متضرر اصلی این تحریم، احزاب و جریان های خارج از قدرت هستند و اتحاد اسلامی کردستان نیز یکی از این احزاب می باشد.

باید اشاره کنم که تلاش هایی برای تعویق انتخابات صورت گرفت، اما نتیجه ای به دنبال نداشت.

وجود تقلب از سوی احزاب حاکم و و ناسالم بودن انتخابات و نا امیدی افکار عمومی از تغییر وضعیت و برگزاری انتخاباتی سالم، عوامل اصلی است. این قشر ناراضی جامعه است که از ایجا تغییر و برگزاری انتخاباتی سالم نا امید شده است و تحریم انتخابات از سوی این قشر نیز به زیان احزاب و جریانات خارج از قدرت خواهد انجامید.

عامل دوم و مرتبط با اتحاد اسلامی کردستان در کاهش آرا و کرسی ها در انتخابات به عقیده قاطبه کادرهای اتحاد اسلامی، برخی از مواضع و رویکردها و سیاست های اتحاد اسلامی بوده است که به دلیل ماهیت و جایگاه حزبی اتحاد اسلامی در صحنه سیاسی اقلیم کردستان سنخیتی با مواضع و رویکرد جریان های خارج از قدرت نداشت. در این میان می توان به مواضع حزب در خصوص رفراندوم و خروج با تاخیر از دولت اقلیم کردستان اشاره نمود.

اگر قائل به تلاش اتحاد اسلامی کردستان برای در پیش گرفتن راه سوم و جداگانه ای از قدرت و اپوزیسیون باشیم، خوانش ها از این رویکرد این بود که اتحاد اسلامی بیشتر به جریان قدرت نزدیک است و این نیز بر کاهش چشمگیر آرا اتحاد اسلامی تاثیرگذار بود.

کردپرس: برنامه حزب برای عبور از وضعیت کنونی و بازیابی جایگاه پیشین چیست. آیا برنامه و پروژه ای برای این منظور دارید و احتمال برگزاری کنگره اضطراری وجود دارد؟

هادی علی: یک سال و نیم تا برگزاری کنگره حزب باقی مانده است، اما گمانه زنی هایی برای برگزاری کنگره اضطراری و جلو انداختن زمان برگزاری کنگره وجود دارد. حزب، نشست شورای عمومی را در پیش دارد. این نشست قرار بود ماه پنجم سال جاری برگزار شود، اما به دلیل نزدیکی به زمان برگزاری انتخابات پارلمانی کردستان و انجام امورات و تدارکات شرکت در این انتخابات، برگزاری نشست به بعد از انتخابات موکول شد. قرار بر این است که طی ده روز پایانی ماه جاری میلادی برگزار گردد و در آن، ارزیابی و تحلیل همه جانبه ای از نتایج اتحاد اسلامی کردستان‌ از هر دو انتخابات پارلمانی عراق و اقلیم کردستان صورت خواهد پذیرفت. به ویژه بر شناسایی عوامل کاهش آرا اتحاد اسلامی و نقاط ضعف متمرکز خواهیم شد و راهکارهای بازیابی جایگاه‌ و عبور از مرحله کنونی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. گفتگو بر سر موعد برگزاری کنگره و احتمال برگزاری پیش از موعد آن نیز یکی از مباحث مورد بحث خواهد بود.

کردپرس: به عنوان یکی از اعضای رهبری حزب اتحاد اسلامی کردستان و آگاه به گفتگوها و مباحث داخلی، احتمال تغییر و تحول در سیاست ها و ساختار حزب را چقدر محتمل می دانید؟

هادی علی: درخواست، گفتگو و شنیده ها در این باره زیاد است. از سوی برخی از کادرها درخواست برای تغییر در ساختار حزب مطرح است. همچنین درخواست هایی جدی برای تغییر در سیاست ها و رویکرد و مواضع حزبی وجود دارد. به دلیل موج گسترده درخواست ها، بدون شک شاهد تغییراتی خواهیم بود. حزب مجبور به ایجاد تغییراتی خواهد بود.

کردپرس: آیا بحثی در خصوص تغییر دبیر کل حزب مطرح است؟

هادی علی: تغییرات در رهبری و به ویژه منصب دبیر کلی، بر اساس اساسنامه حزب بر عهده کنگره است. این که کنگره در موعد مقرر برگزار می شود و یا این که به صورت اضطراری و پیش از موعد برگزار خواهد شد، بدون شک این بحث هم مطرح خواهد شد.

کردپرس: موضع شما در خصوص نتایج نهایی انتخابات چیست و چه سیاستی در این باره در پیش خواهید گرفت؟

هادی علی: به دلیل تقلب گسترده ای که در انتخابات پارلمانی کردستان در هر دو منطقه تحت سلطه هر دو حزب حاکم اقلیم کردستان انجام شد، ما نتایج اعلام شده انتخابات را رد کردیم و قطعا حتی اگر دیگر احزاب بیرون از قدرت از تقلب های صورت گرفته در انتخابات چشم پوشی کنند، ما چنین کاری نخواهیم کرد و با توجه به عدم تغییر در نتایج، در کمیسیون انتخابات شکایت خود را ثبت کرده ایم.

کردپرس: در انتخابات مجلس نمایندگان عراق در 12 می 2018 حزب اتحاد اسلامی و دیگر احزاب مخالف کردستانی نسبت به نتایج اعلام شده اعتراض و شکایت کردند، اما نتایج تایید شد و شاهد هیچ تغییری نبودیم. اگر همان موضوع در انتخابات پارلمانی کردستان تکرار شود، شما چه سیاستی در پیش خواهید گرفت، آیا پروسه سیاسی را بایکوت خواهید کرد یا نتایج را خواهید پذیرفت؟

هادی علی: در صورت تایید نهایی نتایج این انتخابات، ما بر عدم پذیرش آن و وجود تقلب در روند انتخابات پافشاری خواهیم کرد. ما در نشست رهبری تصمیم گرفتیم در دولت آینده شرکت نکنیم و به عنوان اپوزیسیون به فعالیت های خود در صحنه سیاسی اقلیم کردستان تا تحقق برنامه هایمان ادامه دهیم.

کردپرس: طی سال های اخیر تلاش ها برای تشکیل جبهه اسلامی در اقلیم کردستان عراق با شکست مواجه شد. با توجه به نتایج کنونی احزاب اسلامی و کاهش آرا آن ها در انتخابات پارلمانی کردستان و تضعیف جایگاه آن ها در صحنه سیاسی کردستان و عراق، افق تشکیل جبهه اسلامی را چگونه می بینید؟

هادی علی: حزب اتحاد اسلامی کردستان دو سال قبل پروژه تشکیل جبهه اسلامی را مطرح و با دیگر احزاب اسلامی در میان گذاشت و از آن ها برای تحقق این مهم و در پیش گرفتن سیاست واحد و اقدام مشترک درخواست کردیم، اما همان گونه که همگان استحضار دارند، برادران جماعت اسلامی کردستان برای اجرایی کردن این پروژه و تشکیل جبهه اعلام آمادگی نکردند و این گونه بود که پروژه به نتیجه نرسید. در آن مقطع زمینه برای این مهم مناسب بود، اما در مرحله کنونی گفتگو بر سر آن دشوار است.

مصاحبه ‌: حسن صالحی – سرویس عراق و اقلیم کردستان / کردپرس