به گزارش خبرنگار کرد پرس، کردستان سرزمین ترانه ها و آهنگ های مختلف است و در هر منطقه از ان صدها آهنگ، ترانه، بیت و لالایی وجود دارد به عقیده بسیاری از تاریخ نویسان و موسیقی دانان، کردستان مهد تمدن موسیقی جهان است موسیقی کردستان به دلیل زندگی سخت و معیشت دشوار در کوهستان ها حالتی رزمی و کوبنده دارد و این حالت در رقص کردی " هه لپه رکه" هم وجود دارد.

پیدایش موسیقی کردی مثل دیگر اقوام و ملت ها از افسانه ها کردی شروع شده و حماسه های کردی نخستین طلیعه ها هنر کردی را رقم می زنند افسانه ها در قالب ترانه های کردی بوده این ترانه ها در فرهنگ کردستانی ها به ترانه ها دیوانی مرسوم هستند و محتوای انها افسانه های کردی است که شکل حماسی دارند و کاویس آغا مشهورترین کسی بوده که موسیقی حماسی پرداخته است.

در بخشی از مناطق کرد نشین که کردهای سورانی زندگی می کنند نوعی از موسیقی به نام "گورانی" وجود دارد که ترانه های ان در شهرهای ارومیه و کردهای ترکیه مرسوم است و به ترانه انها "لاوژه" گفته می شود و موسیقی " هوره" هم مربوط به کردهای ایلام و کرمانشاه است.

موسیقی " مولودی" نوعی دیگری از موسیقی کردی است که در وصف پیامبر اسلام و در زاد روز پیامبر اجرا می شود که ساز این نوع موسیقی دف است و در آیین خاکسپاری هم موسیقی چمری که ترکیبی از دهل و سرنا است در برخی از مناطق کرد نشین اجرا می شود.

کردها موسیقی را جزیی از زندگی خود می دانند و موسیقی در زندگی انها ریشه ای محکم و ناگسستنی دارد در بیشتر مراسم و آیین ها موسیقی مربوط به این آیین را اجرا می کنند تار، تنبور، دف،دوزله، دهل، کمانچه، دیوان، بالابان و شمشال مهمترین سازهای موسیقی کردی هستند سازهای موسیقی کردی با ابزار ساده و به دست هنرمندان کرد ساخته می شود.

لاوک داستانهای روایاتی با مضامین حماسی و عرفانی که با کردی کرمانجی خوانده می شود حیران هم با کردی کرمانجی و سورانی خوانده می شود هوره هم با کردی کلهری و به صورت غیر ریتمک و باستانی اجرا می شود وسیاهچمانه هم با زبان کردی هورامی و به صورت ریتمی آرام و بدون ریتم هم اجرا می شود همچنین بند و هلبت که نوع دیگری از موسیقی است که در که در مراسم های شاد با ریتمی شاد همراه با دست زدن "چه پله" در منطقه هورامان اجرا می شود.

موسیقی کردی در سالهای اخیر دست خوش تغییراتی شده و کسانی که در این سالها وارد عرصه موسیقی شدند تلاش کردند که تغییراتی در موسیقی کردی برای جذب مخاطبان جوان ایجاد کنند اما موسیقی فولکلور کردی همچنان اصالت خود را حفظ کرده است.

موسیقی اصیل فولکلور کردی ضمن همراهی با آداب و رسوم اندیشه ها، عقاید از واژگان و اصطلاحات متداول در زبان کردی و لهجه های آن بهره می گیرد و همیشه در عرصه فرهنگ جامعه حضور دارد و گاهی نیز به عنوان نشانه ای از تاریخ کهن نمایان می شود مانند بالوره، هوره، مور که پیوند این نوع موسیقی را با موسیقی باستانی نمایان می سازد.

لاوک (کرمانجی)، بیت( سورانی)، مقام، حیران، هوره (کلهری)، سیاچمانه( هورامی) مور (کلهری) گورانی یا ستران، بند و هلبست آوازهای با ریتم و سرعت بالا سبک های هستند که در شیوه خوانندگی کردی وجود دارند.

موسیقی دان کرد در این باره می گوید: موسیقی از طبیعت الهام گرفته با توجه به اینکه طبیعت مناطق کردنشین متنوع است این تنوع در موسیقی کردی تاثیر زیادی داشته و موسیقی کردستان نسبت به دیگر مناطق متنوع تر است

اسعد فرجیان می افزاید: ایران از ملیت های مختلف با جغرافیای متنوع تشکیل شده موسیقی ایرانی از موسیقی قومیت های ایرانی تشکیل می شود و موسیقی کردی هم در موسیقی ایرانی تاثیر زیادی داشته است.

به گفته وی موسیقی مناطق کوهستانی سرشار از ریتم است که ریتم موسیقی کردی بیشترین تاثیر گذاری را بر موسیقی ایرانی دارد و ریتم های که در موسیقی ایرانی وجود دارد خاص مناطق کردنشین است.

فرجیان شمشال را یکی از سازهای مختص مناطق کرد نشین عنوان می کند شمشال نوعی ساز بادی فلزی است که در گذشته توسط چوپانان نواخته شده و " قاله مره" برجسته ترین نوازنده شمشال چوپان بود.

بسیاری از سازهای که در کردستان نواخته می شود در موسیقی دیگر مناطق ایران از آن بهره می گیرند اما به دلیل اینکه سازها در هر منطقه با نوعی ابزار خاص ساخته می شود بنابراین صدایی که هر ساز تولید می کند، متفاوت است به عنوان مثال ضرب که نوعی ساز مختص مناطق کردنشین است تنبک هم با همین شباهت ها در موسیقی ایرانی استفاده می شود اما بدنه ضرب فلزی است و بدنه تنبک در موسیقی رسمی ایران چوبی است و پوستی که در ضرب بکار می برند از پوست حیوانات محلی است.

نرم نی یا بالابان نوعی ساز کردی است اما مشابه آن به نام "دودوک" در موسیقی آذری وجود دارد که ساختار آنها بسیار به هم شباهت دارد اما صدای "دودوک" نسبت به صدای "بالابان" شهری تر است.

فرجیان یکی از مهمترین مشکلات در زمینه حفظ موسیقی اصیل کردی را تاثیر پذیر جامعه از فرهنگ های دیگر می داند و می گوید: شبکه های محلی موسیقی کردستان را کارشناسی شده پخش نمی کنند و نوع موسیقی با ساز آن کاملا تفاوت دارد و آنچنان که لازم است سازها و موسیقی کردی را معرفی نمی کنند.

وی می افزاید: موسیقی مناطق کوهستانی سرشار از ریتم است و موسیقی کردستان با توجه به کوهستانی بودن منطقه سرشار از ریتم است و موسیقی مناطق صحرایی موسیقی آوای دارند و ریتم آنها ضعیف است.

فرجیان خاطر نشان می کند: موسیقی مناطق کردنشین با توجه به نتوع ساختار جغرافیایی موسیقی غنی و متنوعی دارد که و با موسیقی دیگر اقوام تفاوت زیادی دارد.

وی می گوید: ایران از ملیت های مختلف تشکیل شده و چهار فصل متفاوت دارد و موسیقی ایرانی ترکیبی از موسیقی ملیت های ایرانی است و موسیقی کردی به واسطه ریتم های زیادی که دارد در موسیقی ایرانی بیشتر تاثیر را دارد.

این استاد موسیقی عنوان می کند: سازهای کردی به لحاظ ساختاری با ساز دیگر اقوام متفاوت است و این سازها با توجه به اینکه با ابزاری خاص درست می شود تاثیر متفاوت دارند.

موسیقی هر منطقه ای موسیقی خارج از کره زمین " ماندانا" و موسقی داخل کره زمین " هیومن" الهام می گیرند و ترکیب این دو موسیقی با توجه به منطقه جغرافیایی موسیقی سازی " اینسترومنت" را شکل می دهند.

تاثیرات جغرافیایی،تاریخی و وقایع مربوط به آن، ملت ها و اقوام همجوار ورود اقوام و ملل دیگر به این سرزمین، تاثیر پذیری از ادیان، مذاهب و به طور کلی همه ایدئولوژی و باورهای باستانی کهن در شکل گیری موسیقی فولکلور کردی تاثیر گذار بودند.

جغرافیای این مناطق با کوهستانی بودن و پوشش جنگلی با درختان زیبا و بی نظیر، گونه های مختلف جانوری، پرندگان خوش صدا مانند کبک، تیهو و قرقاول از یک سو و مناطق جلگه ای کشاورزی و دامداری و یا دشت های گرمسیری که رودخانه های از کنار انها می گذرد تاثیر شگرف و عمیقی بر محتوا، لحن و بیان موسیقیایی در این سرزمین برجا گذاشته است به عنوان مثال در شعرها و ترانه های اصیل کردی از پهلوانان و قهرمانان به عنوان پلنگ یاد می شود.

در هر منطقه ای بر اساس مشخصه های ساختار فرهنگی و هنری تفاوت در نغمه ها، گام ها، ضربآهنگ ها، فرم ها و به کارگیری سازها به وجد می آید که شامل رابطه موسیقی با نظام اجتماعی، قشربندی هنرمندان، زمینه های اجتماعی و جامعه شناسی شعر و موسیقی، ادبیات و سروده ها، سنخ شناسی ادبیات، اشعار و موارد فراوان دیگری است این نوع موسیقی از ابتدای تولد فرد تا هنگام مرگ با فرد همراه است.

موسیقی کردی توانسته با پرورش هنرمندان شناخته شده ای مانند استاد شهرام ناظری، گروه کامکارها، دکتر رضا اردلان و هنرمندانی دیگر در عرصه جهانی خوش بدرخشد و در چندین فستیوال جهانی مقام های کسب کردند و البته در گذشته هنرمندانی بودند که آثار انها ثبت نشده است.
این درخشش موسیقی کُردی به نحوی توانسته در موسیقی دیگر مناطق نیز تاثیر گذار باشد.