به گزارش کردپرس،هفته گذشته دو کشور آمریکا و ترکیه گشت زنی مشترک را در شهر سوری منبج آغاز کردند. گشت زنی ها بخشی از مرحله دوم توافق موسوم به نقشه راه منبج است که این دو کشور امسال برای کاهش تنشها میان خود امضا کردند. با وجود برخی پیشرفت ها، در واقع این برنامه خوب پیش نرفته و آنچه که در این شهر می گذرد، ممکن است رابطه محدود کنونی میان دو کشور را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد.دو کشور برای همکاری با همدیگر در منبج تلاش می کنند اما این همکاری به خوبی پیش نمی رود.

شهر منبج که در نزدیکی مرز با ترکیه واقع شده، از مدتها پیش نقطه تنش میان دو کشور بوده است. ایالات متحده آمریکا با همکاری نیروهای متحد خود، در سال 2016 برای بیرون راندن گروه داعش از این شهر اقدام کرد. هدف از این اقدام تلاش برای قطع دسترسی داعش به مرزهای ترکیه و فراهم نمودن زمینه آزادسازی شهر رقه در سال بعد بود. اما این عملیات خط قرمز ترکیه را که بر عدم حضور نیروهای کرد در غرب رورد فرات تاکید کرده بود نقض کرد.

آنکارا از این کار هیچ خوشش نیامد. ترکیه حرکت کردها را به سمت غرب سوریه تهدیدی برای امنیت ملی خود دانست. بنابراین، درست بعد از سقوط شهر منبج، نیروهای ترکیه در تابستان 2016 شمال حلب را تصرف کردند. عملیات ترکیه سپر فرات نام گرفت و داعش را از آخرین موقعیت های این گروه در مرز ترکیه عقب راند. اما این اقدام، همچنین کلیه مسیرهای محتمل برای کردها را برای حرکت به سمت منطقه دورافتاده و کردنشین عفرین مسدود کرد. آنکارا در اوایل 2018، بعد از عملیات سپر فرات، با آغاز دومین عملیات خود به نام شاخه زیتون که طی آن عفرین را به طور کامل تصرف کرد، کردهای سوریه را از این منطقه بیرون کرد.

در طی این عملیات، رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه هشدار داد که منبج نیز می تواند هدف بعدی ترکیه باشد.او در سخنرانی ژانویه خود هشدار داد نباید نیروهای آمریکا زیاد به نیروهای کرد سوریه موسوم به یگان های مدافع خلق یا YPG نزدیک شوند که قدرتمند ترین شبه نظامیان کردی هستند که آمریکا با آنها در سوریه کار می کند. گفته می شود که نیروهای مدافع خلق با حزب کارگران کردستان ترکیه یا پ.ک.ک که از سال 1984 با ترکیه درگیر جنگ بوده اند، در ارتباط است.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه سابق آمریکا برای کاستن تنشها در این مورد با ترکیه، در ماه فوریه به آنکارا سفر کرد تا با مولود چاووش اوغلو همتای خود در ترکیه دیدار کند. دو طرف توافق کردند تا دو گروه کاری تشکیل دهند؛ یکی در مورد مسائل سوریه و دیگری درباره مسائل گسترده تر رابطه ترکیه – آمریکا شامل: شهروندان بازداشت شده آمریکا در ترکیه، محکوم شدن یک فرد ترکیه در نیویورک و خرید سیستم های دفاعی اس-400 روسی از سوی ترکیه.

گروه های کاری که به زودی بعد از سفر تیلرسون تشکیل شد نتایج مختلفی به دنبال داشت. به هرحال، دو طرف در ماه ژوئن بر سر منبج به توافق رسیدند. آنها با هم یک نقشه راه طرح کردند تا در مورد مسائل شهر منبج با هم همکاری کنند. در این برنامه اجرای گشت زنی ها جداگانه دو طرف در حاشیه این منطقه گنجانده شده بود که در پی آن، گشت زنی های مشترک نیز در همان منطقه انجام می شد. اکنون که گشت زنی های مشترک آغاز شده، احتمال می رود مرحله دوم آن به فنا رود. مرحله دوم توافق منبج شامل ارزیابی اعضای شورای نظامی منبج از سوی هر دو کشور است که در حال حاضر شهر را اداره می کنند.

اما نقشه راه منبج به دلیل نداشتن شفافیت از همان ابتدا، با مشکل بزرگ روبه رو شده است. آنکارا اصرار دارد که قرار بود این نقشه راه جدول زمانی داشته باشد اما ایالات متحده آمریکا به نوبه خود، تاکید کرده است که قرار بود قبل از گذر از یک مرحله به مرحله دیگر، شرایط خاصی برقرار شود. پس و پیش رفتنها اهداف مورد نظر را تحت تاثیر قرار داده است؛ تنش میان این دو متحد سابق بالاست و هیچ کس نمی داند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.

اردوغان بارها و بارها روشن ساخته است که او منبج را نقطع عطف برای بیرون راندن کامل نیروهای YPG از شرق رود فرات می داند. برای نشان دادن اهمیت این موضوع، ترکیه اخیرا با استفاده از آتش توپخانه، مواضع این نیروها را در نزدیکی منبج و دیگر مناطق مرزی سوریه- ترکیه هدف قرار داده است. ترکیه از اقدام نظامی برای رسیدن به دو هدف استفاده می کند؛ اول برای متقاعد کردن آمریکا در جهت دست برداشتن از حمایت از شرکای کُرد خود و دوم، مجبور کردن آمریکا به مذاکره برای ایجاد توافقاتی مشابه توافق منبج برای دیگر شهرها در شرق سوریه. ترکیه به طور ضمنی می خواهد بگوید که اگر آمریکا آنچه را که ترکیه خواهان آن است انجام ندهد، ترکیه به بمب انداختن بر سر مناطقی که در چند سال گذشته به صورت نسبی آرام بوده ادامه خواهد داد. آمریکا با وجود هشدارهای مکرر از سوی دولت ترکیه، به نظر می رسد که با گلوله باران های اخیر ترکیه غافلگیر شده است. این کشور تلاش کرده است به این موضوع واکنش نشان دهد اما واکنش آمریکا بین آرام کردن ترکیه و قول دادن به این کشور برای دادن امتیاز در مورد مرزها و انتقاد کردن از ترکیه و هشدار دادن به این کشور در مورد دفاع از خود در برابر آتش باری ترکیه در نوسان بوده است.

اولویت اصلی آمریکا جلوگیری از بی ثبات شدن شمال سوریه از سوی ترکیه است. حملات ترکیه فرضیه اصلی درباره مسیر جنگ داخلی سوریه را به چالش می کشد که بر اساس آن، جبهه های مختلف جنگ تثبیت شده و موقعیت های موجود جنگجویان می تواند اساس مذاکرات برای پایان دادن به به بحران این کشور باشد. اما با توجه به این که آمریکا نمی خواهد به دلخواه ترکیه کردها را کنار بزند و یا برای سرجای خود نشاندن ترکیه اقدام به بمباران ترکیه کند، در واقع گزینه خوبی برای پاسخ دادن به اقدام آنکارا ندارد.

تنها اقدام موقتی که آمریکا می تواند در حال حاضر انجام دهد این است که نسبت به اجرای توافق منبج اقدام کند تا از توجه روی این موضع بکاهد. بدون انجام دور دیگری از مذاکره برای پربار کردن توافق و با توجه به این که دستگاه اطلاعات دو کشور بر این مسئله که چرا باید در انتخاب اعضای جدید شورای نظامی منبج، اشخاص خاصی کنار گذاشته شوند، روند تعیین اعضای جدید شورای نظامی منبج کار شاقی خواهد بود. اگر این روند به طور کلی از هم بپاشد، آنکارا احتمال فقط به افزایش فشار روی کردها اقدام خواهد کرد.

برای نگاهداشتن روند روی ریل صحیح، ایالات متحده آمریکا به ترکیه اطمینان دهد در مقابل متوقف کردن گلوله باران مواضع کردها، قول خواهد داد عملیات های نیروهای ypg را محدود کند. این اقدام باید حداقل هدف آمریکا در کوتاه مدت باشد. البته این امر به اعتمادی بستگی دارد که وجود نداشته است. اما نشان دادن حسن نیت برای شفاف سازی نقشه راه شاید به آن کمک کند.

ترکیه قطعا از آمریکا می خواهد قول دهد تا درباره نگرانی های این کشور و امنیت در دیگر شهرها در شمال شرق سوریه گفتگو کند اما ایالات متحده آمریکا هیچ شوقی برای موافقت با این درخواست ترکیه ندارد. علاوه بر همه اینها، این منطقه از سوریه برای سالها عاری از خشونت بوده و بازگشت برخی نیروهای خارجی به این مناطق، می تواند به تقابل کرد-عرب یا کرد- ترک منجر شود. این امر تلاشها برای ایجاد صلح در سوریه و پایان دادن به تقابل را تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگر آمریکا می خواست به صورت جدی گسترش حضور ترکیه در شمال سوریه را مد نظر قرار دهد می بایست به این فکر می کرد که چگونه این کار انجام شود و همزمان از تنش در رابطه ترکی-کردی جلوگیری کرد.

در واقع، قطعا در درازمدت، سوریه باثبات در گرو انجام چنین اقدامی است. در نهایت، تنها چیزی که از تقابل در آینده جلوگیری می کند مذاکره میان ترکها و کردها است اما مشوق هایی برای انجام چنین مذاکراتی وجود ندارد. ممکن است آمرکیا در حال حاضر نتواند کار زیادی انجام دهد اما حداقل، سیاستمداران آمریکا باید هم با ترکیه هم با خودشان صریح باشند. ترکیه اولویت های امنیتی روشنی دارد و برای رسیدن به آنها تلاش خواهد کرد. اهداف ترکیه قطعا با اهداف کردها و البته آمریکا همخوانی ندارد. به همین دلیل، نمی توان آنکارا را با نقشه راه نامنسجم و اقدام از طرسق آن که فقط به تشدید وضعیت موجود می انجامد، مدیریت کرد.

همزمان که ایالات متحده آمریکا و ترکیه به انجام گشت زنی های مشترک می پردازند و اقدام به آغاز انتخاب روند مشکل انتخاب اعضایی از شورای نظامی منبج می پردازند که درباره آنها اطلاعی ندارند، عدم وجود جزئیات در نقشه راه منبج، مطمئنا به تنش های جدید منجر می شود. فارغ از این که چه اتفاق خواهد افتاد، ترکیه بعد از خروج آمریکا، مرز مشترک طولانی با سوریه خواهد داشت. کردهای سوریه نیز به حضور خود در منطقه ادامه خواهند داد. حتی اگر به خاطر جلوگیری از پاگرفتن مجدد داعش در مناطق مورد مناقشه هم باشد، به نفع آمریکا است که ترکیه و کردها را به همکاری وادارد که لازمه آن شفاف سازی درباره نیات آمریکا و تعهد به حل مسئله رابطه تنش آمیز ترکیه و کردها است. هیچ کدام از این کارها آسان نخواهد بود. اما تنها راه برای متوقف کردن حملات توپخانه ای ترکیه در مناطق شرقی سوریه و شایعه بی پایان درباره تصرف این مناطق است.

منبع: فارن پالسی

نویسنده: آرون استین

ترجمه : خبرگزاری کردپرس- سرویس جهان

کد خبرنگار: 40101