از آن شب سرد ظلمانی، شهرها و روستاهای ویران غبار گرفته، ناله‌ی در آوارماندگان و آه و فغان مردمی که با دستان خالی درپی نجات عزیزانشان بودند، کودکان وحشت زده ای که با پای برهنه و یک لا پیراهن در سرما می لرزیدند، از همه‌ی آن لحظات تلخ فراموش نشدنی سرشار از وحشت و سوز و غم و نا امیدی، یک سال گذشت.
از ۲۱ آبان سال گذشته، زمین ۵۵۱۱ بار لرزیده است و با هر لرزش دل مردم ایران به یاد واقعه‌ی تلخ شب بیست و یکم به درد آمده است.
در کمتر از یک دقیقه، 620 نفر کشته شدند، 12هزار و 386 نفر مصدوم شدند، نزدیک به 2هزار روستا ویرانه شد، 10 شهرستان خسارت دید، 36 هزار واحد ساختمانی تخریب شد، 68 هزار واحد آسیب دید و ده ها هزار نفر آواره شدند.
دولت کم کاری نکرده است
از خیابان اصلی شهر سرپل ذهاب که عبور می کنی متوجه می شوی نسبت به چندماه گذشته تعداد کانکس های مستقر در پارک ها کمتر شده است و شهر خلوت تر به نظر می رسد. مغازه ها سرپا هستند و مغازه دارها مشغول کار روزانه شان. کمی که نزدیک می شوی زخم های زلزله را بر دیوارها می بینی. یکی از مالکین می گوید: « بهتر است مغازه را تخریب کنیم چون آسیب دیدگی اش جدی است اما من هم مانند دیگران با این وام جزیی که می توانم دریافت کنم حاضر نیستم کارم را تعطیل کنم چون در آن صورت نه می توانم دوباره مغازه را بازسازی کنم و نه اینکه درآمدی برای گذراندن زندگی دارم».
استاندار کرمانشاه در سالگرد زلزله در جمع مردم روستای کوییک حسن بیان کرد: از 68 هزار واحد تعمیری مناطق زلزله زده استان تاکنون 53 هزار واحد تعمیر شده است. همچنین تاکنون 17 هزار واحد تخریبی احداث گردیده است.
او به مردم اطمینان داد که دولت هیچ کم کاری در بازسازی مناطق زلزله زده استان نداشته است.
توقف ساخت و ساز در شهر
گرچه عمق فاجعه زیاد بود اما یکسال هم فرصت کمی برای بازسازی ویرانه های به جای مانده از 21 آبان نیست.
وقتی به محله هایی که بیشترین تخریب را داشتند وارد می شوی یا زمین های خالی را می بینی یا ستون های آهنی که به حال خود رها شده اند. خانواده های داغدیده مانند خانواده‌ی مرادبیگی که در چنین شبی ده نفر از خانواده‌ی خود را از دست دادند، در کانکس ها میزبان مهمان هایی هستند که برای گفتن تسلیت و ابراز همدردی گردشان جمع شده اند.
کیوان قلخانی، فعال اجتماعی که از ابتدای وقوع زلزله در منطقه حضور داشته و خود اصالتاً سرپل ذهابی است، به سر و سامان گرفتن شهر در آینده ای نزدیک امیدوار نیست و می گوید: « در شهر ساختمان هایی هستند که در دسته‌ی تعمیری ها قرار دارند اما به واقع به دلیل شدت آسیب باید تخریب شوند اما صاحب ملک زیر بار تخریب نمی رود چون می داند که دیگر توان بازسازی را نخواهد داشت. لذا با ترمیم سطحی و ظاهری و پوشاندن ترک ها دوباره در آن سکونت کرده یا آن را اجاره داده است».
وی می افزاید:« در بحث خانه های تخریبی من به جرأت محله هایی که بیشترین تخریب را در زلزله داشتند مثال می زنم که هنوز یک ساختمان هم به طور کامل در آنها تکمیل نشده است. محله‌ی فولادی، میان کل، محله‌ی ترابی خیابان شاهد.
پیشرفت برخی ساختمان ها در این محله هاحداکثر تا مرحله‌ی سازه و پل زنی سازه ها است. تا این مرحله، از نظر مهندسی تنها 40 درصد کار پیشرفت داشته است. حالا باید پرسید چند ساختمان تا کنون توانسته اند تا این مرحله‌ی 40 درصد ساخته شوند؟ به شما می گویم شاید 20 درصد!
این فعال اجتماعی ادامه می دهد: « تعداد زیادی از مالکان در این محله ها هنوز خاک برداری هم انجام نداده اند، حتی آهن هم خریداری نکرده اند چون ماه آینده نوبت دریافت سهمیه آهنشان است. به هر خانه‌ی تخریبی که در شهرسرپل ذهاب ساخته شود، 40 میلیون تومان وام تعلق می گیرد. حتی در صورت احتساب نرخ دولتی آهنی که به زلزله زدگان داده می شود، به نظر شما با این مبلغ وام می توان دوباره به ساخته شدن ساختمان ها امیدوار بود. چند درصد مردم در استان و یا حتی در کشور، مبلغی بیش از 50 میلیون تومان پس انداز دارند که مردم سرپل ذهاب داشته باشند؟ با کدام پس انداز مردم می توانند خانه ها را دوباره بسازند».
وی پیش بینی می کند: « حتی اگر 40 درصد کار ساخت خانه ها انجام شود، مردم از ادامه کارباز می مانند.چون آن چهل درصد را با حمایت دولت انجام داده اند. 60 درصد باقی مانده را چگونه می خواهند به انجام برسانند؟ پس در آینده شاهد بحران ساخت و ساز در مناطق زلزله زده خواهیم بود».
نگرانی مردم برای بازپرداخت تسهیلات
بازپرداخت وام ها نیز با توجه به مشکلات اقتصادی مردم، معضل دیگری است که به یک دغدغه‌ی بزرگ برای زلزله زدگان تبدیل شده است.
یکی از اهالی محله‌ی احمد آباد بیان می کند: « شاید اگر مردم زیر دین وام نبودند برای تکمیل و ساخت خانه هایشان از اقوام یا افراد خیر هم می توانستند مبلغی را قرض بگیرند؛ اما با وجود لزوم پرداخت اقساط وام های دریافتی در آینده، پس دادن دین دیگری غیرممکن یا بسیار سخت است».
ساخت هر متربع حدأقل یک میلیون تومان هزینه دارد
کیانوش مایلی کارشناس ارشد معماری و از فعالان حوزه‌ی ساخت و ساز ساختمان، شرایط ساخت و ساز را در حال حاضر برای زلزله زدگان بسیار سخت می داند و توضیح می دهد: « برای ساخت هرمتربع ساختمان به صورت تمام شده با احتساب نازک کاری ارزان قیمت و تأسیسات غیر لوکس، حدأقل یک میلیون تومان نیاز است».
او تاکید می کند: «البته این قیمت در صورتی است که صاحب ملک کار را به پیمانکار واگذار نکند تا این هزینه صرفه جویی شود. ولی باید دانست که کمک نگرفتن از پیمانکارانی که متخصص این حوزه هستند مشکلات خودش را دارد».
عدم تعادل قیمت مصالح ساختمانی
عدم ثبات قیمت مصالح و عدم تمایل پیمانکاران برای بستن قرار داد و تعهد به پایان کار، از دیگر مواردی است که بازسازی ساختمان ها را متوقف کرده است.
نوسان و قابل پیش بینی نبودن قیمت مصالح ساختمانی باعث شده که پیمانکاران نتوانند مبلغ منطقی و واقعی را برای اجرای کار در نظر بگیرند به همین دلیل از انجام کار صرف نظر می کنند.
خانه ها در روستاها نیمه کاره هستند
ساخت و سازها در روستاها وضعیت بهتری نسبت به شهر دارد. درمورد روستاها اعلام شده که 70 تا 80 درصد ساخت و سازها انجام شده است.
یک فعال اجتماعی که در برخی روستاهای زلزله زده فعالیت داشته است، سؤالی را مطرح می کند. او می پرسد: « به چه شکل این بازسازی ها صورت گرفته است؟ آیا خانه های پرجمعیت و مهماندار روستایی تا قبل از زلزله همین اندازه بودند»؟
خانه های بازسازی شده در مساحتی حدود 60 تا 65 متر بنا شده اند در حالی که بسیاری از خانه های روستایی تا قبل از زلزله چند برابر این مساحت وسعت داشته اند. همچنین این خانه ها حصارکشی و نماکاری نشده اند، شیرآلات و کابینت ندارند و... شما فقط یک سازه می بینید که دیوار کشی شده است. در واقع شاید بیشتر مردم در روستاها بتوانند تا عید نوروز وارد یک خانه‌ی نیمه کاره شوند.
زمستانی دیگر در کانکس
زمستان امسال هم بسیاری ازمردم زلزله زده‌ی استان کرمانشاه روزهای سخت دیگری را در کانکس ها و چادرهایی که سرپناهی موقت محسوب می شوند، خواهند گذراند.
امروز یکی می گفت: « هیچکس تا تجربه نکند نمی تواند بفهمد زندگی یک خانواده با دو کودک در کانکسی که با سه قدم ابتدا و انتهایش را می توانی بپیمایی چه سختی هایی دارد. فقط همدردان ما می توانند درک کنند وقتی صدای رعد و برق کانکس را می لرزاند و دانه های باران به سقف می خورند، دیدن اضطراب و بی قراری های کودکانت یعنی چه. گفتن از سوز سرما و نفوذ آب باران به داخل کانکس وخیس شدن زیرانداز و رفتن به سرویس بهداشتی در شب های سرد زمستان هم دیگر بماند...».
نظر شما