به گزارش کردپرس، شرکت های خارجی زیادی از جمله شرکت های نفتی از سال 2007 توجه خود را معطوف منطقه اقلیم کردستان عراق کرده اند. این منطقه از ذخایر نفت و گاز عظیمی برخوردار است و بر اساس گزارش ها، بیش از 50 شرکت نفتی خارجی از سال 2007 وارد فعالیت اکتشاف و استخراج نفت و گاز در اقلیم کردستان شده اند. با این که برخی از این شرکت ها به دلیل سودده نبودن فعالیت ها و یا برخی تحولات سیاسی و نظامی مانند ظهور داعش، تنش میان اربیل و بغداد و غیره، این منطقه را ترک کرده اند اما شرکت های بزرگی به جای آنها وارد حیطه نفت و گاز اقلیم کردستان شده اند. یکی از این شرکتها، شرکت نفتی روسنفت روسیه است که ایگور سچین، مدیر عامل آن رابطه بسیار نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه دارد. تاکنون نشست های زیادی میان رهبران روسیه و اقلیم کردستان در مورد فعالیت شرکت های روسی در اقلیم کردتسان برگزار شده و در نهایت به توافقات بزرگی منجر شده است. شرکت روس نفت روسی بر اساس این قراردادها، کنترل خط لوله انتقال نفت اقلیم کردستان به ترکیه را در دست گرفته و به عنوان پیش فروش نفت نزدیک به 2 میلیارد دلار در اختیار دولت اقلیم کردستان قرار داده است. همچنین توافقی میان اربیل و روسنفت برای احداث خط لوله انتقال گاز طبیعی اقلیم کردستان به اروپا منعقد شده است.

به دلیل اهمیت زیاد توافق نفتی میان روسنفت و اقلیم کردستان و با توجه به این که برخی تحلیلگران معتقدند هدف روسیه از سرماهی گذاری نفتی و گازی در اقلیم کردستان افزایش نفوذ سیاسی در این منطقه است، خبرگزاری کردپرس مصاحبه ای را با رئوف مامدوف، کارشناس و تحلیلگر روس در حوزه مسائل انرژی بویژه در خاورمیانه انجام داده است تا این مسئله بیشتر موشکافی شود. آقای مامدوف که پژوهشگر حوزه انرژی در انستیتو خاورمیانه است، به کردپرس گفت که در صورت استفاده صحیح از سرمایه گذاری شرکت روسی نفت دراقلیم کردستان، این مسئله می تواند باعث ایجاد رونق اقتصادی این منطقه شود. وی نیز تایید می کند که روسیه با این سرمایه گذاری به دنبال تحکیم نفوذ سیاسی و اقتصادی در اقلیم کردستان و عراق است.

متن کامل مصاحبه خبرگزاری کردپرس با رئوف مامدوف، کارشناس حوزه مسائل انرژی:

کردپرس: اقلیم کردستان عراق چه قدر نفت و گاز دارد؟ در مورد کرکوک چطور؟

رئوف مامدوف: در مورد ذخایر نفت و گاز اقلیم کردستان منهای کرکوک اطلاع دقیق ندارم اما ذخایر نفت خام کرکوک حدود 9 میلیارد بشکه است. اقلیم کردستان عراق در حال حاضر، روزانه بین 350 تا 400000 بشک نفت خام صادر می کند.

کردپرس: بر اساس گزارش اخیر فایننشال تایمز، شرکت روسی روسنفت تقریبا حدود 4 میلیارد دلار به اقلیم کردستان پول داده است. بر اساس همان گزارش، هدف اصلی سرمایه گذاری این شرکت که مدیر عامل آن ارتباطی نزدیک با رییس جمهور روسیه دارد، نفوذ و کنترل بر عراق و به طور کلی خاورمیانه است. خوانش شما از این ارزیابی چیست؟

رئوف مامدوف: هم عوامل اقتصادی و هم ژئوپلتیکال عامل حضور روسنفت در شمال عراق بوده است. شرکت روسنفت مانند سایر شرکت های عمده و ابسته به دولت فدرال روسیه از سوی رهبران این کشور به عنوان ابزار سیاست خارجی به کار گرفته شده است. این شرکت ها عنصری اصلی در سیاست انرژی روسیه بویژه در مناطق جغرافیایی مهم و استراتژیک مانند خاورمیانه بوده اند. روسیه خاورمیانه و شمال آفریقا را رقیب اصلی خود در بازار انرژی می داند. اما شرایط ژئوپلتیکال و بازار انرژی در زمان کنونی روسیه را مجبور کرده اند در مقابل رقیب اصلی خود سیاست تنش صفر را در پیش گرفته و رویکرد همکاری را با آن برگزیند. مشارکت در استخراج و توسعه و نیز پروژه های زیرساختی انتقال انرژی در عراق به روسیه کمک می کند بر تصمیم گیری در حوزه تولید نفت تا بازارهای سنتی این کشور نفوذ داشته باشد.

انتظار می رفت که سرمایه گذاری روسنفت در پروژه نفتی کردستان عراق علاوه بر یک میلیارد و دویست میلیون دلار قرضی که در ماه های اول سال 2017 به کردستان داده است حدود یک میلیارد و هشتصد میلیون دلار باشد. روسیه سیاستی را در اقلیم کردستان پیروی کرده که آن را نیز در ونزوئلا که آنهم گرفتار تنش سیاسی و اقتصادی است، پیروی کرده است. روسنفت مانند اقلیم کردستان، به ونزوئلا نیز پول داده است تا در آینده از فروش نفت این کشور قرض خود را پس بگیرد. اقلیم کردستان عراق هم در نظر دارد مانند ونزوئلا قرض خود را به این شرکت روسی از طریق فروش نفت در آینده پرداخت کند.

از نقطه نظر تاکتیکی نیز حجم نفت خام موجود در اقلیم کردستان برای روسنفت روسیه اهمیت دارد. علاوه بر این که نفت اقلیم کردستان حضور سیاسی و اقتصادی روسیه را در شمال عراق تحکیم می کند، این شرکت می تواند نفت اقلیم کردستان را به پالایشگاه های خود که در آلمان قرار دارند برساند. شرکت روس نفت با انجام سرمایه گذاری به منظور افزایش تولید نفت در اقلیم کردستان و نیز توسعه ظرفیت انتقال نفت خام از خط لوله اربیل، قادر خواهد بود حجمی از نفت اقلیم کردستان را به پالایشگاه های خود در آلمان منتقل کند. روسنفت با این کار و به منظور گرفتن سهم بیشتری از تولید نفت که به دنبال توافق کاهش تولید نفت عربستان به وجود آمده، قادر خواهد بود نفت تولید شده اورال را به بازارهای آسیا روانه کند. این استراتژی همچنین به دنبال تحت تاثیر قرار دادن تلاش ها اتحادیه اروپا به منظور متنوع کردن راه های تامین انرژی است که از زمان تصرف کریمه توسط روسیه افزایش یافته است.

کردپرس، شرکت نفتی دیگری از روسیه به نام گازپروم نیز در اقلیم کردستان فعال است، برخی می گویند حضور روسنفت در اقلیم کردستان برا ی رقابت با گازپروم بوده، آیا این می تواند تحلیل درستی باشد؟

رئوف مامدوف: ایگور سچین، مدیر عامل روسنفت بازیگری عالی در تیم ولادیمیر پوتین در سازمان اطلاعات روسیه یا کا.گ.ب بوده و از دوستان و قدیمی وی است. انتخاب او به عنوان مدیر عامل روسنفت، قطعا به رشد شرکت روس نفت به عنوان یک شرکت نفتی و رقیب عمده گازپروم کمک کرده است. ولادیمیر پوتین رقابت کنترل شده را ترجیح می دهد و خود در این میان تنها داور است. هدف ایجاد یک رقابت مدیریت شده میان این دو شرکت در جهت کسب بیشترین دستاورد سیاسی و اقتصادی حاصل از فعالیت این دو شرکت است. روس نفت به صورت سنتی در برنامه های توسعه اقتصادی پوتین در خاورمیانه جای داشته اما گازپروم بازیگر قدیمی در بازار اروپا بوده است.

شرکت گازپروم روسیه از طریق شرکت وابسته به آن به نام گازپروم نفت در عراق حضور دارد. گازپروم بیشتر در شرق و جنوب عراق و از طریق دیگر شرکت روسی به نام باشنفت که از گذشته در عراق فعالیت کرده است حضور دارد. گازپروم 40 درصد سهام بلوک نفتی گرمیان و 80 درصد میدان های نفتی شاکل و حلبجه را در اختیار دارد. بیشتر فعالیت ها در میادین مربوط به اکتشاف نفت است.

کردپرس: بغداد از سرمایه گذاری عظیم شرکت روسی روسنفت در اقلیم کردستان راضی نیست. آیا بغداد می تواند این معامله را به هم بزند؟

رئوف مامدوف: اربیل بازی ماهرانه ایی راه انداخت و با امضای قرار داد با روسنفت مانع ایجاد مزاحمت از سوی بغداد شد. از آنجایی که هر دو شرکت روسنفت و گازپروم نفت از نظر سیاسی به طور کامل از سوی روسیه حمایت می شوند، بغداد نمی تواند به آسانی برای فعالیت آنها در اقلیم کردستان چالش و یا مانع ایجاد کند.

کردپرس: روسیه در جریان برگزاری رفراندوم استقلال از سوی اقلیم کردستان، موضع بی طرفانه ای اتخاذ کرد و اکنون شاهد سرمایه گذاری عظیم نفتی این دو شرکت روسی در اقلیم کردستان هستیم. روسیه کردها و اقلیم کردستان را چگونه می بیند؟

رئوف مامدوف: مسکو در حرکت اخیر خود به سمت خاورمیانه تلاش کرده است به صورتی موفقیت آمیز ملاحظات ژئوپلتیکال خود را از منافع سیاسی در این منطقه جدا کند. در ارتباط با قطر و عربستان سعودی نیز شاهد این مانور سیاسی روسیه هستیم. رهبران روسیه در روابط این کشور با کشورهای خاورمیانه رویکرد عملگرایانه و قابل انعطاف را مد نظر دارند و عراق نیز از این امر مستثنی نیست. اگر روسیه به صورتی صحیح با اقلیم کردستان تعامل نداشته باشد می تواند به مسئله ای جدی در رابطه اش با ترکیه منجر شود. بنابراین، روسیه در پیگیری اهداف ژئوپلتیکال کوتاه مدت و میان مدت بسیار با دقت عمل خواهد کرد تا رابطه اش را با تهران، بغداد و آنکارا به خطر نیاندازد.

کردپرس: آیا سرمایه گذاری شرکت روسی در اقلیم کردستان می تواند این منطقه را از بحران اقتصادی نجات دهد؟

رئوف مامدوف: این مسئله کمک زیادی به اقلیم کردستان و در کل عراق خواهد کرد. اقتصاد اقلیم کردستان تا حد زیادی به درآمد صدور نفت و گاز وابسته است. اگر این این سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری به درستی هزینه شود می تواند ثبات اقتصادی را در این منطقه که مدتها در انتظار آن بوده، برقرار کند و این امر به نوبه خود زمینه را برای سرمایه گذاری بیشتر خارجی در شمال عراق فراهم می کند. ثبات سیاسی همراه با توافق میان اربیل و بغداد بر سر تقسیم درآمدهای نفت و گاز می تواند باعث ایجاد رونق اقتصادی در اقلیم کردستان شود.

کد خبرنگار: 40101