پس از آن که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده به خاطر تصمیم جنجالی خود، مبنی بر خارج کردن نظامیان آمریکایی از سوریه، مورد انتقاد شدید داخلی و خارجی قرار گرفت و متحدان و منتقدان وی ادعای شکست کامل داعش را رد کردند، او از درستی تصمیم خود دفاع کرد و پس از یک رشته توئیت بعضاً متناقض، از ادامۀ مبارزه با بقایای گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام (داعش) توسط ترکیه خبر داد.

رسانه های ترکیه نیز گزارش هایی منتشر کردند که چکیدۀ آنها این ادعا بود که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به همتای آمریکایی خود گفته حاضر است، در کنار عملیات نظامی علیه گروه کرد یگان های مدافع خلق (YPG) در شمال و شرق سوریه، به جای ایالات متحده با بقایای داعش در سوریه مبارزه کند.

سرانجام شب گذشته دو رئیس جمهور در یک تماس تلفنی با هم گفتگو کردند و متعاقب آن ترامپ اعلام کرد اردوغان به وی اطمینان خاطر داده است که داعش را در سوریه ریشه کن خواهد کرد و «او مردی است که از پس این کار بر خواهد آمد.»

نگاهی به نقشۀ سوریه و موقعیت آخرین سنگر داعش در سوریه، یعنی شهر هاجین، نسبت به مرز ترکیه عجیب بودن این معامله را نشان می دهد. این شهر که در شرق سوریه و در نزدیکی مرز این کشور با عراق واقع است، بیش از 250 کیلومتر با مرز ترکیه فاصله دارد. علاوه بر این، سراسر سرزمینی که میان هاجین و ترکیه واقع است، تحت کنترل نیروهای کرد و عرب ارتش دموکراتیک سوریه است، که YPG شاکلۀ اصلی آن را تشکیل می دهد.

این را نیز نباید از نظر دور داشت که ارتش دموکراتیک سوریه با پشتیبانی ایالات متحده و ائتلاف بین المللی ضد داعش، تا آستانۀ شکست کامل داعش پیش رفته است. مرکز شهر هاجین به کنترل این نیروها درآمده و جنگ با بازمانده های ستیزه جویان داعش در مناطق پیرامون آن ادامه دارد.

اگر ایالات متحده دغدغۀ شکست داعش را دارد، بر اساس عقل سلیم، بهترین انتخاب این است که به جای واگذاشتن آن به هر نیرویی دیگر، خود بر پیش برد مراحل پایانی عملیات نظارت کند؛ آن هم نیرویی که مستندات همکاریش با داعش بیشتر از شواهد دشمنیش با این گروه است. زمانی پوتین از معاملۀ نفت داعش با نزدیکان اردوغان پرده برداشت، روزنامه نگاران ترک به خاطر افشای ارسال تسلیحات به داعش به زندان و تبعید رفتند و مقامات کرد سوریه نیز می گویند قاطبۀ ستیزه جویان خارجی داعش، در پاسپورت های خود مهر ادارۀ گذرنامۀ ترکیه را به یادگار دارند. ترکیه مدت ها در امتداد مرزهایش با داعش همسایه بود و جز برای جلوگیری از متصل شدن کانتون های کردی با این گروه وارد جنگ نشد.

رسیدن نیروی زمینی ترکیه به هاجین به معنای گذر از 250 کیلومتر منطقۀ تحت کنترل YPG و متحدانش است. واضح است که این امر به آسانی و بدون زمان، هزینه و تلفات بسیار عملی نیست. علاوه بر این، برخلاف دو عملیات موسوم به سپر فرات و شاخۀ زیتون که روسیه و سوریه در مقابل اشغال بخش کوچکی از شمال سوریه سکوت کردند، این بار پای منطقه ای در میان است که حدود یک سوم قلمرو سوریه را تشکیل می دهد و دارای بیشترین منابع نفت این کشور است. از این رو، به نظر نمی رسد روسیه و سوریه نیز از این امر استقبال کنند.

از شواهد چنین بر می آید که موضوع «ریشه کن کردن داعش توسط اردوغان به جای ترامپ» ادعایی رسانه ای است که تنها در توئیت ها و نطق های انتخاباتی این دو رهبر جنجالی اعتبار دارد. اما، اگر چه این شوخی بزرگان تأثیری بر نابودی داعش ندارد، دست کم ترکیه را در حمله به شمال سوریه و کردهای این کشور مصمم تر از پیش می کند؛ چه این بار، هم رئیس جمهور ایالات متحده و رهبر ائتلاف ضد داعش به اردوغان مجوز جنگ داده است و هم بهانۀ مبارزه با داعش به اقداماتش مشروعیت می دهد.

بیشتر بخوانید:

• مقام ارشد کُرد سوریه در گفت و گو با کُردپرس مطرح کرد؛ اردوغان ، دشمن‌ بسیار بزرگ کُردها است/رفتن آمریکا از سوریه تأثیری بر اراده ما در جنگ‌ با تروریسم ندارد
• گفتگوی تلفنی اردوغان و ترامپ درباره خروج نیروهای آمریکایی از سوریه
• رئیس شورای اجرایی جنبش جامعه دموکراتیک کردهای سوریه: مسئول حمله احتمالی ارتش ترکیه به شرق و شمال سوریه جامعه بین المللی است

• کارشناس مسائل سیاسی در گفت و گو با کُردپرس مطرح کرد؛ ابعاد تصمیم ترامپ برای خروج‌ نظامیان آمریکایی از سوریه

• خروج آمریکا از سوریه؛ مواضع و واکنش ها
• اختصاصی کردپرس: واکاوی عملیات احتمالی ارتش ترکیه در شرق فرات/ محمد شریفی کرجان