به گزارش کردپرس؛ برای کمک به توسعه مناطق کوهستانی سال 2002 میلادی به نام سال کوهستان و اکوتوریسم نام گرفت، اما چگونه می توان بین مناطق کوهستانی و سرمایه گذاری ارتباط قائل شد؟ به نظر می رسد برخی از مسئولین شهرستانی و استانی در کردستان به خوبی راه حل این موضوع را یافته اند و برای کمک به سرمایه گذاری در مناطق کوهستانی قدم های بسیار خوبی برداشته اند.

تبدیل کردن کوهها به جایگاه زباله از سوی مسئولین شهرستانی و واگذاری حق بهره برداری کوهها به عنوان معادن توسط مسئولین استانی از جمله راهکارهایی است که به جهت توسعه این مناطق توسط مسئولین ارائه شده و همچنان بر ادامه آن نیز پافشاری می شود.

کوه "پیر قیس" واقع در چند متری روستای "گردمیران" از توابع شهرستان دهگلان نیز از جمله طرح هایی است که در 15 سال اخیر تبدیل به جایگاه زباله شده و به جهت استفاده مطلوب تر قرار بر این بوده است که پروانه بهره برداری و اکتشاف معادن نیز به برخی سرمایه گذاران واگذار شود که با واکنش مردم روستای "گردمیران" و تجمع آنها در مقابل درب فرمانداری شهرستان مواجه شد.

بنا به گفته اهالی این روستا، این کوه زمانی مکانی مذهبی و زیارتگاه بوده است. به اعتقاد مردم این روستا مرقد شخصی به نام "پیر قیس" در این کوه واقع شده و از آب روان چشمه ای که از بالای این کوه و از زیر تخته سنگ ها روان است طلب شفای بیماری های خود را می کردند.

به همراه یکی از اهالی این روستا، راهی کوه "پیر قیس" می شوم، کوهی که تنها چند متر با روستا فاصله دارد، برف بر روی زمین نشسته و هوا سوز زمستانی دارد، مسیر اما صعب العبور نیست. دیدن خرگوش های در حال جهیدن در میانه کوه، آدمی را به سال های دور می برد سال هایی که هنوز زمستان، زمستان بود.

دپوی زباله به جای اکوتوریسم

دیدن طبیعت زیبای زمستانی و سکوت کوهستان حس شاعرانه ای به آدمی القا می کند هنوز در حال و هوای زمستان کوهستانی هستم که به مکان مورد نظر می رسم، محلی پر از زباله که هیچ همخوانی با طبیعت اطرافش ندارد، وصله ای ناجور که بر روی تن زیبای کوهستان "پیر قیس" به اجبار دوخته شده و به آدمی دهن کجی می کند.

وزش نسیم ملایم باد زمستانی هر چند سوز دارد اما روح نواز است، اما این نسیم روح نواز در تابستان بلای جان اهالی روستا می شود چرا که مسلط بر جایگاه زباله ای است که پس از گذشت 15 سال هنوز فنس کشی نشده است و به همین دلیل زباله ها تا فرسنگ ها دورتر از جایگاه زباله پراکنده شده و علاوه بر آن بوی بد زباله آن هم در گرمای تابستان، نفس ها را تنگ می کند.

تغییر ماهیت "پیرقیس" از زیارتگاه به جایگاه زباله با شاهکار مدیریتی

به گفته "اقبال ساعدی" یکی از اهالی این روستا که هرچند شهرنشین شده است اما همچنان دل در گرو زادگاه خود دارد، این کوه در سالیان نه چندان دور محلی برای زیارت و گردش و تفرجگاه بوده است اما به واسطه مکان یابی نادرست برای جایگاه زباله، مکانی که می توانست منبع درآمدی برای توسعه منطقه باشد به زباله دانی تبدیل شده است.

به اعتقاد وی چنین اشتباهاتی باعث خروج روستاییان از روستاها و خالی از سکنه شدن روستا ها خواهد شد، چرا که علاوه بر اینکه بوی تعفن زباله در گرمای تابستان طعم زندگی را به دهان اهالی این روستا تلخ می کند، این کوه محل ارتزاق مردم به واسطه چرای دام هایشان است.

حرکت را به سمت زیارتگاه ادامه می دهیم ، شیب کمی تند می شود، صدای قرچ و قروچ برف زیر قدم ها تنها صدایی است که سکوت کوهستان را می شکند، دیدن تخته سنگی از دور به ما می گوید که به زیارتگاه رسیده ایم.

دیدن چشمه ای روان که از دل سخاوتمند کوه جاری است نفس ها را تازه می کند.این همان چشمه ای است که به اعتقاد سالخوردگان منشا شفا برای مردم روستا بود.

نعمتی که بلای جان می شود!

داستان های زیادی در خصوص "پیرقیس" توسط اهالی گفته می شد، هر کدام از کرامات و دیده هایی می گفتند که در جوانی دیده اند و به آن اعتقاد دارند اما این مکان رازی دیگر نیز در دل خود دارد، رازی که عدم آگاهی از آن ضامن بقای آن تاکنون بوده است.

چند ماه قبل بود که فردی با داشتن جواز اکتشاف معدن آهن قصد ورود ماشین آلات به این کوه را می کند اما با واکنش و اعتراض مردم روستا مواجه می شود تا جایی که جلوی درب فرمانداری دهگلان تجمع می کنند و به طور موقت موضوع اکتشاف مسکوت می ماند.

کوه "پیر قیس" را با تمام زیبایی ها به قصد ورود به روستا ترک می کنیم، کوهی که با وجود پوشیده بودن از برف همچنان سخاوت و زیبایی خود را به رخ می کشاند و من در این فکرم آیا در چند سال بعد اثری از این زیبایی باقی خواهد ماند؟

تلاقی آب و فاضلاب!

روستای "گردمیران" دارای دو هزار نفر سکنه بوده و همواره جزو روستاهای بزرگ شهرستان دهگلان بوده است. زیبایی طبیعت روستا نیز دست کمی از کوه "پیرقیس" ندارد.

روخانه ای از دل این روستا می گذرد و پس از عبور از چند روستا به سد "سنگ سیاه" می ریزد. رودخانه همیشه در همه جا نماد زندگی و تمدن بوده است اما چند سالی است که این نماد معضلی برای زندگی روستاییان شده است چرا که زیر پل این روستا محل تلاقی آب روان رودخانه با فاضلاب روستاست! رودخانه ای که در نهایت وارد سد خواهد شد و بوی تعفن را نیز در مسیر با خود به همراه خواهد داشت.

فنس کشی جایگاه زباله تنها راهکار موجود

"فردین محمدی" می گوید: هر جار ا که برای جایگاه زباله پیشنهاد دادیم یکی از ارگان ها مخالف بود، 15 سال است که کوه "پیرقیس" جایگاه زباله شده است، هر چند موافق این کار نیستیم اما این اتفاق با تایید اداره محیط زیست وقت صورت گرفته است.

به گفته دهیار روستای "گردمیران" اهالی روستا دو بار در ماه اقدام به جمع اوری زباله از سطح کوه می کنند تا از آلودگی آن جلوگیری کنند.

وی با اذعان به دفن غیر اصولی زباله در این کوه، سوزاندن زباله ها را تنها راه می داند و می گوید: برای جلوگیری از آلودگی زمین های پایین دست به زباله، سال آینده کار فنس کشی این جایگاه را انجام خواهیم داد.

اداره ای که خود متولی خطا می شود

اما دهیار روستای "گردمیران" در پاسخ به چرایی تلاقی رودخانه و فاضلاب این گونه می گوید: حدود 6 سال است که این اتفاق افتاده است در ابتدا اداره بنیاد مسکن حدود هزار متر از فاضلاب روستا را وارد رودخانه کرد مردم روستا هم به تبعیت از این کار، 12 هزار متر از فاضلاب روستایی را وارد این رودخانه کردند و هزار متر دیگر باقی مانده است تا کل فاضلاب روستا وارد این رودخانه شود!

وی البته اطمینان می دهد که با تخصیص اعتبارات مورد نیاز در بهار سال آینده چاه سپتینگ این روستا با پکیجی پیش ساخته و دارا بودن 8 قسمت مجزا نصب خواهد شد و این معضل حل خواهد شد.

اداره محیط زیست کجاست؟

"محمدی" با زیر سوال بردن اداره محیط زیست می گوید: رودخانه ای در هیچ روستایی نمانده است که آلوده به فاضلاب روستایی نباشد، چرا محیط زیست اجازه این کار را می دهد؟

دهیار این روستا در ادامه می گوید: به علت آلوده بودن آب رودخانه به فاضلاب نمی توانیم از محصولاتی که در مسیر این رودخانه می روید استفاده کنیم همچنین دامهای ما که از این آب می نوشند بعضا دچار بیماری می شوند.

"خالد ویسی"، یکی از اعضای شورای این روستا نیز از وضعیت فاضلاب روستا و جایگاه زباله گله مند است و می گوید: من حاضرم زمین داخل روستا را با متری 2 میلیون تومان بخرم اما زمین هایی را که اداره بنیاد مسکن به روستاییان این روستا با متری 15 هزار تومان برای ساخت و ساز می دهد، نخرم چرا که بوی بد زباله اجازه زندگی را در زمین های بنیاد مسکن نخواهد داد.

مسئولی همیشه پاسخگو/عدم امکان تغییر جایگاه زباله

بخشدار همیشه فعال بخش "بلبان آباد" به جهت پاسخگویی و شفاف سازی موضوعات مطرح شده، مسیر بلبان آباد به دهگلان را بر خود هموار کرده و پای گفت و گو می نشیند.

به اعتقاد "عباس ارشدی" استفاده از رسانه برای انتشار عملکرد هر دستگاه و بررسی نقاط ضعف و قوت آن ضروری است.

وی در توضیح چگونگی تبدیل مکانی مذهبی و گردشگری به محلی برای دپوی زباله می گوید: از سال 84 جایگاه زباله روستای گردمیران به کوه "پیر قیس" منتقل شد و اداره محیط زیست نیز مناسب بودن مکان آن را تایید کرده است.

به گفته وی دو روز در هفته عمل انتقال زباله به این جایگاه صورت می کردد و البته تردد با تراکتور صورت می گیرد.

بخشدار بلبان آباد با تاکید بر اینکه مشارکت کل مردم روستا برای نظافت این مکان ضروری است، امکان تغییر مکان جایگاه زباله را منتفی می داند و یادآور می شود: بخواهیم جایگاه زباله را به هر جای دیگری دیگری منتقل کنیم معارضانی خواهیم داشت همچنین تجمیع زباله های این روستا با روسستاهای اطراف نیز امکانپذیر است چرا که خواه ناخواه، جایگاه زباله در هر روستایی که بخواهد قرار بگیرد با مخالفت روستاییان رو به رو خواهد شد.

"ارشدی" نیز همچون دهیار روستای "گردمیران" تنها راهکار موجود را فنس کشی و مشارکت تمامی اهالی روستا در دفن و جمع آوری زباله ها می داند.

فاضلاب روستایی، اولویت شوراهای روستای "گردمیران" نیست

وی با ورود به موضوع تلاقی فاضلاب روستا به درون رودخانه با اشاره به اینکه موضوع فاضلاب در تمامی روستاها اساس تمام کارهای عمرانی است، می گوید: در اکثر روستاهای بخش "بلبان آباد" 52 درصد شبکه فاضلاب روستایی انجام شده است که نشان دهنده توجه قائل شدن ما به بهداشت مردم و ارتقای شاخص های بهداشتی است.

در حالی که دهیار روستای "گردمیران" پیشتر از تخصیص اعتبار و اجرا شدن پروژه احداث چاه سپتینگ در بهار سال آینده خبر داده بود، بخشدار بخش بلبان آباد به احتمالات بسنده کرد و گفت: اجرای پروژه چاه سپتینگ نیازمند اعتبار زیادی است که از عهده دهیاری بر نمی آید و باید مجموعه سد "سنگ سیاه" برای اجرایی شدن این پروژه همکاری داشته باشند.

به گفته "عباس ارشدی" اولویت بندی انجام هر پروژه در روستا بر عهده شوراهای روستا به عنوان نماینده مردم است و اعضای شورای روستای "گردمیران" نیز اولویت کار را معابر این روستا اعلام کرده اند و نه فاضلاب آن!

کوه "پیر قیس" در معرض تهدید نابودی

اما موضوع سوم که نگرانی هایی را برای اهالی این روستا ایجاد کرده است واگذاری بخشی از کوه "پیر قیس" برای اکتشاف و بهره برداری به عنوان معدن آهن است.

"عباس ارشدی" پروانه داده شده از سوی اداره صنعت و معدن استان کردستان به معدنکار مزبور را تنها برای نمونه برداری عنوان کرد.

به گفته وی تاکنون پروانه بهره برداری به وی واگذار نشده است و در کنار این قضیه، قول هایی داده شده که تا جایی که قانون اجازه می دهد مانع از این کار شوند.

به اعتقاد بخشدار بخش "بلبان آباد" معدن آهن در این شهرستان فرآوری نمی شود و به سایر نقاط کشور حمل می شود بنابراین اشتغالزایی آنچنانی صورت نمی گیرد.

وی نتیجه نهایی در خصوص واگذاری یا عدم واگذاری پروانه بهره برداری معدن برای کوه "پیر قیس" را منوط به تصمیم رئیس شورای تامین شهرستان دهگلان یعنی فرماندار این شهرستان دانست و گفت: تمام موارد و نقاط منفی و مثبت در این زمینه را تحلیل کرده و در اختیار رئیس شورای تامین شهرستان قرار داده ام و باید دید که وی چه تصمیم در این زمینه خواهد گرفت.

سوالاتی بی جواب!

در نهایت باید گفت، کوه "پیر قیس" یکی از چندین نمونه ای است که در معرض تهدید و مدیریت نادرست قرار دارند، که برخی از آنها نابود شده و برخی دیگر فاصله چندانی تا نابودی ندارند.

سوالاتی که در این گزارش مطرح می شود این است که در 15 سال پیش، تحت چه عنوانی اداره محیط زیست شهرستان دهگلان با دپوی زباله در مکانی مذهبی و توریستی و مسلط بر روی روستا موافقت کرده است؟ اداره گردشگری آن وقت به چه دلیل از این مکان دفاع نکرده و جانب سکوت را گرفته است؟ به نظر می رسد اشتباهات مدیریتی که در چند سال گذشته صورت گرفته است اینک گریبان مردم این روستا را گرفته و رها نمی کند.

بر اساس گفته برخی شنیده ها، در زمان ایجاد 13 هزار متر شبکه فاضلاب روستایی در روستای "گردمیران" اداره آب و فاضلاب روستایی شهرستان دهگلان هیچ نقشی در این کار نداشته و زحمت اعزام کارشناس را نیز به خود نداده است. سوالی که ذهن را مشغول می کند این است که به واقع وظیفه اداره آب و فاضلاب روستایی شهرستان دهگلان چه می باشد؟ این اداره نه عملکرد مناسبی در تامین آب شرب روستاها دارد و نه نقشی در انجام پروژه های فاضلاب روستایی دارد و همگی بر دوش خود مردم روستاها افتاده است. پیشنهادی که به فرماندار دهگلان می شود این است که عمکلرد این اداره را زیر ذره بین قرار داده و اقدامات اصلاحی را در این خصوص انجام دهد.

در نهایت ما نیز همچون مردم روستای "گردمیران" منتظر می مانیم تا ببینیم تصمیم رئیس شورای تامین شهرستان در خصوص دادن مجوز بهره برداری به معدنکار کوه "پیر قیس" چه خواهد شد.

*گزارش: ظریفه احمدی