به گزارش کُردپرس،ایرانی‌ها و مخصوصا کُردهای فیلی از قدیم الایام به دلیل حضور حرم های مطهر امامین شیعه در عراق،بعنوان تجار و بازرگانان صاحب نام این کشور شناخته می شدند.حضور تجار ایرانی و کرد همزمان با حضور روحانیت شیعی ایرانی در عراق،به دوره صفویه و قاجاریه برمی گردد.رونق کسب و کار و وجود زائرین عتبات عالیات، باعث کوچ بسیاری از کردهای فیلی و کردهای شیعه به شهرهای مختلف عراق برای کار و تجارت شد و تعداد زیادی از آنها امروز جزء شهروندان صاحب نام این کشور محسوب می شوند.کردهای فیلی در عراق،زمانی به عنوان قطب و مرکز اقتصاد این کشور شناخته می شدند و امروز با وصف سیاست های خصمانه ای که دولت سرنگون شده صدام در برخورد با آنها در پیش گرفته بود باز هم جزء تجار موفق عراق هستند و شهرهای مانند بغداد،کوت،عماره،کربلا و...همیشه محل حضور این تجار بوده است.حضور کردهای فیلی و تجار ایرانی علاوه بر رونق اقتصادی به بازرگانی کشور عراق موجب بهبود تجارت مرزی بین ایران و عراق شد و بسیاری به امید پیدا کردن کار به عراق می رفتند و پس از مدتی دارای شناسنامه عراقی می شدند.این روند طلایی تا زمان به قدرت رسیدن صدام ادامه یافت و با آمدن حزب نژادپرست بعث به راس کار به یکدفعه بسیاری از ایرانی ها و کردهای فیلی به عنوان شهروندان ایرانی از عراق اخراج شده و شناسنامه و اموال آنها مصادره شد.
این روند در زمان آغاز جنگ ایران و عراق بیشتر شد و صدام علاوه بر اخراج کردهای فیلی از عراق طی پروسه انفال، نزدیک به 22 هزار نفر از کردهای فیلی عراقی و ایرانی را زنده به گور و شکنجه و در معرض آزمایشات شیمیایی قرار داد.
برای آگاهی از آن زمان و چگونگی اخراج بازرگانان ایرانی و کرد،پای صحبت های 《مراد انصاری》که ایلام الاصل و یکی از اعضای اتاق بازرگانی بغداد بود، می نشینیم و ماجرا را از زبان این بازرگان اخراج شده می شنویم:
دعوت صدام از بازگانان کُردفیلی
مراد انصاری می گوید:داستان اخراج تجار کرد فیلی و ایرانی از آنجا شروع می شود که:صدام حسین رئیس جمهور عراق پس از چند سالی که از آغاز انقلاب اسلامی در ایران می گذشت،یک روز بیش از هفتصد نفر از تجار کرد فەیلی ایلامی الاصل را به اتاق بازرگانی به بهانه نشستی برای توسعه بازرگانی در عراق دعوت کرد.جمعیت تا ساعت 10 صبح منتظر ماندند. خبر آمد که رئیس جمهور به دلیل کاری نمی تواند به دفتر اتاق بازرگانی بیاید و لذا تجار باید به قصر ریاست جمهوری بروند.همە را با تعدادی اتوبوس به بهانه بردن به کاخ ریاست جمهوری به مرکز استخبارات بغداد بردند.
وی ادامه داد:آنجا از همه تحقیق شد و وضعیت هر کس بەعنوان تاجر، کارخانه دار و ... مشخص شد. سپس وسایل و اموال آنها ضبط گردید و شناسنامه هایشان هم از آنها گرفته شد.پرسش و پاسخ اداره استخبارات تا ساعت شش عصر ادامه پیدا کرد و بعد از آن با تعدادی ماشین نظامی آنها را به مرز قصر شیرین بردند و گفتند که باید به مملکت خود(ایران) برگردید.
این بازرگان ایلامی که عضو اتاق بازرگانی بغداد بود به زمان بازگشتشان به ایران اشاره کرد و گفت:در ایران جمعیت زیادی از مردم و آشنایان منتظر ورود معاودین بودند و پیشتر به آنها خبر داده شده بود که دولت عراق قصد دارد شهروندان کرد فەیلی را به ایران عودت دهد، لذا جمعیت زیادی به استقبالشان آمد.ساعت ده صبح روز بعد دو هلی کوپتر نظامی از تهران به قصر شیرین آمد و در میان آنها وزیر خارجه ، آقای طباطبایی و رئیس اتاق بازرگانی آقای خاموشی هم حضور داشتند.بعد از استقبال در خور شانی که از جمعیت انجام شد، مسئولین دولتی با ایراد سخنرانی برای جمعیت گفتند، اینجا کشور خودتان است و هر چه می‌خواهید در اختیارتان قرار خواهد گرفت.
ورود تجار اخراج شده به کشور
انصاری در خصوص چگونگی مستقر شدن تاجران و بازرگانان اخراج شده در ایران می گوید:جمعیت به کرمانشاه آمدند و از کرمانشاه به تهران منتقل شدند.آنها را به هتل آزادی تهران بردند و بعد از مدتی و پس از انجام تحقیقات به آنها گفته شد که می‌توانند به عنوان تاجر به فعالیت بپردازند و کسانی که به عراق جنس وارد می کردند نیز از این پس می توانند کالاهای خود را به ایران وارد کنند.
وی ادامه داد:در این مدت پاسپورت ایرانی به ما داده شد و ما به عنوان تاجر به آلمان و اردن و... چند کشور دیگر به عنوان تاجر و بازرگان مسافرت کردیم.در همان مدت زمان، شناسنامەهای ایرانی، نیز برای ما آماده شد.
شروع فعالیت های اقتصادی معاودین در ایران
این عضو اتاق بازرگانی ایلام در خصوص شروع فعالیت های اقتصادی بازرگانان اخراج شده توسط صدام در ایران توضیح می دهد:علیرغم اینکە افراد سوق شدە، تجار و متمولین بغداد بودند و در میان آنها روسای کرد فەیلی اتاق بازرگانی هم حضور داشت، اما بە دلیل ضبط و مصادرەی اموال در آن هنگام همەی نقدینگی و حتی سرمایەای همراه آن هفتصد نفری که به ایران سوق داده شد، تنها 3 هزار دلار بود و این برای همە کە چنین وضعیت سختی را از نظر مالی و روحی و روانی تجربە نکردە بودند، واقعا دردآور بود.بعدها مقداری دیگر از عراق جمع آوری شد و این پول به 9 هزار دلار رسید.
وی افزود:کم کم و پس از آن که با فضای جدید آشنا شدیم به فکر سرمایه گذاری و ایجاد کارخانه و شرکت افتادیم.اولین کارخانه "گردبافی" را من در ایران و در شهر ایلام به نام(جابر انصاری) افتتاح کردم، چون آن زمان آشنایی با محیط تهران نداشتم کارخانه هایم را در سرزمین پدری‌ام، ایلام راەاندازی کردم.
تشکیل اتاق بازرگانی ایلام
مراد انصاری تشکیل اتاق بازرگانی ایلام را شروعی برای فعالیت های اقتصادی کردهای سوق شده دانست و خاطر نشان کرد:بعد از مدتی به فکر تشکیل اتاق بازرگانی در ایلام افتادیم، به ما گفتند ایلام زیر مجموعه استان کرمانشاه است و نمی تواند اتاق بازرگانی داشته باشد.پس از تحقیق و بررسی قانون تشکیل اتاق بازرگانی، فهمیدیم کە اگر تعداد تجار به شصت نفر برسد، قادر خواهید بود، اتاق بازرگان را تشکیل دهیم،فلذا به همراه شصت نفر که اکثرا از معاودین عراقی بودند اتاق بازرگانی ایلام را در ایلام شکل دادیم که اولین رئیس اتاق، آقای سید توفیق بود کە وی هم از کوردهای فەیلی تبعید شدە و متولد بغداد بودند.
وی تصریح کرد:سپس از رئیس اتاق بازرگانی وقت درخواست کردیم که اتاق ایلام را تشکیل دهیم و تاکید شد کە پانزده درصد سهم تشکیل اتاق را باید تقبل کنید و بقیه را اتاق بازرگانی پرداخت می کند، ما نزدیک به پنجاه میلیون بەعنوان سهم آماده کردیم و در نهایت اتاق بازرگانی استان ایلام را افتتاح کردیم و بندە هشت دوره بەعنوان نماینده اتاق ایلام در تهران فعالیت کردم.
تشکیل اتاق مشترک بازرگانی بین ایران و عراق
این عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق به نحوه تشکیل این اتاق اشاره نمود و اذعان کرد:بەوسیله معاودین اتاق بازرگانی مشترک بین ایران و عراق را تاسیس کردیم که هفت استان مرزی در آن حضور داشتند و تعداد اعضاء آن بیست و یک نفر بود و از این تعداد 7 نفر جزء معاودین بودند.
وی با اشاره بر نقش کردهای فیلی در گردانندگی اتاق بازرگانی بغداد پیش از سوق آنها به ایران و نفرت صدام از کردهای فیلی،گفت:اتاق بازگانی بغداد نیز در دست کردهای فەیلی بود.وقتی صدام حسین به روی کار آمد،زمانی که دید اتاق بازرگانی بغداد در دست کردهاست با انتخاباتی سوری نماینده خود را به ما تحمیل کرد و در ابتدا بزرگان و سپس همە را منزوی کرد.
انصاری دلیل نفرت صدام از کردها را اینگونه بیان کرد: دلیل کینەی صدام ، شیعە بودن، ایرانی بودن ، و کرد بودن کردهای فەیلی و حضور موثر آنها در قیام‌های کردها و شیعیان بر علیە رژیم بعثی بود. این جنایت در کنار سایر جنایتهای حزب بعث، همانند شهید کردن ۲۲ هزار جوان کرد فەیلی در جریان انفال کوردها و شیعیان در عراق، و اخراج بیش از پانصد هزار کرد فەیلی از عراق و کوچاندن بیش از یک میلیون و دویست هزار کورد فەیلی از زادگاههایشان در مناطق نفتخیز شرق و جنوب عراق بە میان مناطق عرب سنی‌نشین بود.که این امر با الزام قید نام عشیرەهای عربی بە جای نام قومی کرد فەیلی، و ابطال شناسنامەهای قبلی کە این نام در آن ذکر شدە بود،انجام گرفت.
کردهای فیلی پیشاهنگان سیاست و اقتصاد در عراق
این بازرگان قدیمی در خصوص اهتمام کردهای فیلی به تجارت و بازرگانی در عراق عنوان کرد:پیش از روی کار آمدن صدام، کوت و عماره و خانەقین و حتی کرکوک و بصرە و بغداد و بسیاری از دیگر شهرهای تجاری عراق، در دست کردهای فەیلی بود و ما در دوران پادشاهی و جمهوری پیش از صدام، در بغداد و همەی شهرهای شرق و جنوب، در همەی جریانات اقتصادی، اجتماعی، دانشگاهی، بازرگانی، فرهنگی و حتی سیاسی بسیار تاثیرگذار بودیم و در مسایل سیاسی، بجز در تاسیس حزب بعث، کە یک حزب ناسیونالیسم تنگ‌نظر عربی بود، فعالان کرد فەیلی در تاسیس بقیەی احزاب کردی و عربی، جزو پیشروان و افراد موثر بودند.
انصاری در پایان با تشاره به بازگشتن به موطن اصلی خود اینچنین گفت:الحمداللە بە مصداق کلام اللە، دوران جهنمی صدام برای ما سرآمد.ما از وقتی کە بە وطن خود بازگشتەایم وضعیت بهتری را تجربە کردیم. بە دلیل برداشتە شدن محدودیتهایی کە صدام در عراق بر ما تحمیل کردە بود وضعیت ما در ایران خیلی بهتر شد و آزادی‌هایی که در ایران برای ما وجود دارد در عراق هیچ وقت وجود نداشت.
در پایان امیدوارم کە امکان شناسنامەدار شدن کردهای فەیلی فاقد شناسنامە حل شود و دولت جمهوری اسلامی ایران بە عنوان متولی این افراد کە همە ایرانی‌الاصل و دوستدار ایران بودە و هستند، پیگیریهای لازم را انجام دهد.
نظر شما