به گزارش خبرنگار كردپرس، پرنده ميش مرغ که در زبان محلی "چيرگ" نیز نامیده می شود، یکی از بزرگترین پرندگان ایران و از گونه های منحصر به فرد و بسیار مهم جانوری در جهان به شمار می آید که نسل آن در حال انقراض است كه براي نجات آن تاكنون برنامه عملي براي آن ارايه نشده و اگر برنامه اي هم باشد تنها در سطح كلام باقي مانده است.

این پرنده نادر(Otis tarda) نام دارد که جز بزرگ‌ترین پرندگان گیاهخوار بوده و با جثة بزرگ و بال‌های کشیده و پرتوان، لقب سنگین‌ترین پرنده قادر به پرواز جهان نيز لقب گرفته است. میش مرغ، که از نظر حفاظتی در فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت (IUCN) در طبقه آسیب‌پذیر (VU) قرار دارد، در سال های اخیر با وجود در خطر انقراض مورد توجه مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست قرار نگرفته اميد مي رود در گذشته برنامه هاي براي آن لحاظ نمايند.

اين پرنده در خاورمیانه به طور عمده در سوریه، فلسطین و ایران دیده می‌شود و در داخل کشور در استان‌های آذربایجان غربی، و تنها در شهرستان بوكان در دشته سوتاو 40 فرد از آن باقي مانده است.

«میش مرغ» زیبا و یکی از بزرگترین پرندگان ایران، در خطر انقراض

«میش‌ مرغ» پرنده‌ای از خانواده هوبره‌ایان است که در دشت‌های وسیع بی‌درخت، زمین‌های استپی و کشت زارهای پهناور و علف زارهای بوکان زندگی می‌کند؛ این گونه نادر به عنوان یکی از بزرگترین پرندگان ایران، پرنده ای زیبا، کمیاب و در خطر انقراض است که با طول بدن یک متر و وزن بیش از 15 کیلوگرم از نظر شکل و جثه شباهت زیادی به بوقلمون دارد.

تغذیه این پرنده بسیار متفاوت و شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف از جمله حشرات، قورباغه و مارمولک است و در بهار که زمان جوجه آوری آن به شمار می رود، آشیانه خود را در قسمت های انبوه مزارع می سازد اما در پاییز و زمستان نیز می توان آنها را در مزارع درو شده مشاهده کرد.

پرهای میش‌ مرغ در قسمت پشت نخودی سیر با راه‌های عرضی سیاه و در قسمت شکمی، کاملاً سفید رنگ است. میش مرغ پاهای قوی و بلندی دارد که به سه انگشت ختم می‌شود و این پاهای قوی، برای میش‌مرغ که کمتر پرواز می‌کند، اهمیت زیادی دارد.

این پرنده بسیار زودرَم و محتاط است و با اینکه پروازش قوی است، بیشتر در مقابل خطر می‌دود یا مخفی می‌شود؛ نر و ماده این پرنده شبیه به هم هستند ولی نرها جثه بزرگتری دارند.

در چند سال گذشته پرنده نادر و در خطر انقراض میش مرغ در مراتع و مزارع روستای ''کانی سپی'' مهاباد نیز مشاهده شد، این پرنده 15 سال قبل از این زمان در منطقه مشاهده نشده بود. علاوه بر این در سال های اخیر در مناطقی از استان کردستان بخصوص دشت اوباتو دیده شده است.

هر چه از شمال غربی ایران به سمت جنوب حرکت کنیم، از تعداد این پرنده نادر کاسته می شود به طوری که دشت های آذربایجان بیش از دشت های کردستان، کرمانشاه و همدان، میش مُرغ ها را در خود جای داده است.

بروز مشکل ژنتیکی در میش مرغ به علت بسته بودن گله جمعیت

دستکاری در زیستگاه ميش مرغ دشته سوتاو حماميان بوكان و تبدیل کردن بخشی از آن به زمین های کشاورزی و ارتباط نداشتن گله های موجود در این مکان با گله های دیگر به لحاظ ژنتیکی نیز از جمله مهمترین عوامل خطر برای تداوم نسل میش مرغ در این منطقه است.

جمعیت چیرگ یا همان میش مرغ در زمان هاي نه چندان دورحدود 100تا 150قطعه بودند كه به گفته كارشناسان امر محيط زيست به دليل مسائل ژنتيكي و هم خوني بودن، و زراعت مكانيزه باعث شده كه كاهش شديد اين گونه جانوري باشيم.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست كشوردر هنگام سفر رياست جمهوري به استان و در شهرستان مياندواب اظهار داشت؛ براي حفظ اين گونه جانوري برنامه هاي در دست اقدام دارند ولي عملا" كاري صورت نگرفته است.

ریيس اداره حفاظت محيط زيست بوكان به علت و مشکلات اصلی افزایش نیافتن جمعیت میش مرغ در زیستگاه های بوکان اشاره کرد و افزود: میش مرغ به علت بسته بودن گله جمعیت در زیستگاه های بوکان دچار نوعی مشکل ژنتیکی یا هم خونی شده است.

رحیم عبدالکریمی اضافه کرد: چالش ژنتیکی موجب به وجود آمدن کاهش مقاومت طبیعی پرندگان و در نتیجه تلفات به شیوه های متفاوت می شود.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: شکار و تعرض به زیستگاه میش مرغ دور از چشم محیط بانان می تواند از دیگر عامل کاهش جمعیت میش مرغ باشد. همچنین ضروری است تا برای جوجه آوری و حفاظت از میش مرغ ها امنیت زیستگاه را تامین کرده و بستر زندگی آنها را به روز کنیم.

افزایش جمعیت میش مرغ در گرو پیشگیری از مکانیزاسیون کشاورزی در زیستگاه آن

عبدالكريمي با بیان اینکه زیستگاه میش مرغ در گذشته کشت زارهای طبیعی بود، افزود: دستکاری محیط زندگی میش مرغ و ایجاد زمین های کشاورزی موجب تغییرات اساسی در بستر زندگی آنها شده است.

وي گفت: برای حفظ این گونه جانوری و افزایش جمعیت میش مرغ باید کشاورزی در منطقه تعدیل و در زیستگاه های مطرح این گونه، باید جلو مکانیزاسیون کشاورزی گرفته شود. همچنین باید زیستگاه میش مرغ توسط اداره حفاظت محیط زیست تملک شود یا به صورت اجاره ای در اختیار اداره محیط زیست قرار گیرد.

این کارشناس محیط زیست گفت: به علت تعارض ژنتیکی که در میان جمعیت میش مرغ این منطقه به وجود آمده، باید جمعیت آنها را از چالش ژنتیکی نجات دهیم این کار از طریق وارد کردن تعداد دیگر از این گونه پرنده به جمعیت گله میش مرغ امکان پذیر است.

وی ادامه داد: تکثیر مصنوعی این گونه جانوری دیگر راه نجات بسته بودن گله میش مرغ است؛ تکثیر میش مرغ در دیگر کشورهای اروپایی از جمله انگلیس و آلمان با این روش با موفقیت انجام شده است.

وی بیان کرد: تکثیر میش مرغ نیز زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که زیستگاه این گونه جانوری را بهینه سازی کنیم.